anatomia 1. układ pokarmowy

wymień po kolei kolejne odcinki przewodu pokarmowego po polsku i łacinie

jama ustna- cavum oris

gardło-pharnyx

przełyk- esophageus

żołądek- gaster/ventriculus

jelito cienkie- intestium tenue

jelito grube- intestium crassum

powiedz co wchodzi w skład jamy ustnej (cavum oris) (5)

-przedsionek jamy ustnej (ślinianki tu są)

-brodawki u przeżuwaczy

-jama ustna właściwa

-podniebienie twarde patatum durum

-podniebienie miękkie (żagielek) pataum malle

podaj 4 ślinianki u zwierząt

-przyusznica

-żuchwowa

-podjęzykowa ( 1 przewodowa i wielootworowa)

-jarzmowa u psów

czym jest gardło? co posiada i czym to coś jest?

jest to odcinek wspólny układu oddechowego i pokarmowego

posiada gardziel/ cieśń gardzieli (przejście jamy ustnej w gardło)

podaj 3 części przełyku, która jest najkrótsza i co umożliwia przejście między 2 z nich?

-część szyjna

-część piersiowa

-część brzuszna (najkrósza)

przejście między częścią piersiową i brzuszną umożliwia przepona posiadająca rozwór przełykowy- hiatus esophageus

podaj 3 części jelita cienkiego i ich nazwy łacińskie i co jest najdłuższą częścią układu?

dwunastnica- duodenum

jelito czcze- jejunum (najdłuższa część układu)

jelito biodrowe- ileum

podaj 3 elementy jelita grubego i ich nazwy łacińskie

jelito ślepe/kątnica- caecum

okrężnica- colon

prostnica/ odbytnica (rectum) zakończona odbytem- anus

czym są gruczoły? jak po łacienie się nazywają?

struktury wydzielające substancje np. enzymy umożliwiające rozkład składników pokarmowych na mniejsze cząsteczki elementarne po łacinie glandulae

na jakie 2 rodzaje dzielimy gruczoły?

jakie mamy małe ślinianki?

ścienne/ śródścienne- tkwią w ścianie elementów układu pokarmowego

pozaścienne- poza układem (nie w rurce) np. trzustka, wątroba i ślinianki

ślinianki małe- gruczoły językowe/wargowe

jak dzielimy narządy? podaj przykłady

• miąższowe- np. gruczoły, serce, nerki, płuca

• rurowe- np. przełyk, jelita, naczynia krwionośne

podaj kolejne od zewnątrz warstwy okalające narząd rurowy przewodu pokarmowego (8)

otrzewna/błona surowicza

błona mięśniowa podłużna

błona mięśniowa okrężna

błona podśluzowa

blaszka właściwa

błona śluzowa

błona śluzowa

nabłonek jednowarstwowy walcowaty

podaj wszystkie 12 elementów wchodzących w skład przekroju narządu rurowego układu pokarmowego bez 8 bo się zajebałam xd

1- otrzewna (błona surowicza,otrzewna trzewna)

2- błona mięśniowa podłużna

3-błona mięśniowa okrężna

4-sploty Auerbacha

5-błona podśluzowa

6- blaszka właściwa

7-błona śluzowa

9-rąbek wchłaniający

10-nabłonek jednowarstwowy walcowaty/ cylindryczny

11- kosmek jelitowy

12- gruczoł śródścienny

13- długi gruczoł wystający poza blaczkę (w dwunastnicy!!!)

co spełnia funkcje trawienne w jelicie? i czego to jest wydzieliną?

funkcje trawienne spełnia sok jelitowy-wydzielina gruczołów śródściennych (jelitowych i dwunastniczych) oraz zaściennych (wątroba, trzustka)

co buduje rąbek wchłaniający? co ma błona mięśniowa i co daje?

• rąbek wchłaniający budują enterocyty (komórki związane z trawieniem budujące nabłonek jednowarstwowy walcowaty)

• błona mięśniowa może mieć od 2-3 warstw nadające twardość są to mięśnie gładkie

gdzie leży błona surowicza i gdzie jej nie ma?

co umożliwia błona podśluzowa

cechy komórek gruszołów śródściennych

• otrzewna/otrzewna trzewna/ błona surowicza leży na narządzie, w szyi nie ma tej błony ale jest przydanka (jest też w ostatnim odcinku odbytnicy(

• błona podśluzowa umożliwia rozszerzenie jelit

• gruczoł śródścienny- jego niektóre komórki mogą produkować enzymy, ma on części wydzielniczą i doprowadzającą

podaj elementy od 1- 6

1-węzły chłonne krezkowe z przeciwciałami

2-aorta brzuszna

3-jama brzucha

4- otrzewna ścienna

5-otrzewna trzewna

6- krezka

w co przechodzi otrzewna i jakie jest tego zadanie?

przechodzi w krezkę która trzyma i stabilizuje (podwiesza) jelito- szlak stabilizujący umożliwiający ukrwienie kosmków jelitowych np. tętnica krezkowa tam idzie

czy mamy światło w przełyku? co przechodzi przez cały układ pokarmowy? co wpuszcza tętnicę krezkową do krezki?

w przełyku nie ma światła bo jest ciasno w chuj, środowisko zew. przechodzi przez cały układ pokarmowy, aorta brzuszna

podaj elementy te, co umożliwia 5?

1- wyrostek podniebienny kości siekaczowej

2- marszczki podniebienne

3- podniebienie twarde

4-blaszka pozioma kości podniebiennej

5- podniebienie miękkie (żagielek) umożliwia przełykanie

co otacza ząb z zewnątrz?

co otacza korzeń zęba?

co buduje ząb?

gdzie są nerwy i naczynia w zębie?

cecha zębów krótkokoronowych?

szkliwo

cement

zębina

w miazdze

zęby krótkokoronowe nie mogą odrastać, konie mają długokoronowe- wysuwające się i rosnące

podaj każdy element i jak jest ząb i zęby po łacinie

ząb- dens, zęby- dentes

1- szkliwo

2-korona

3-szyjka zęba (mocuje ząb w dziąśle)

4- korzeń zęba

5- miazga zęba z unaczynieniem

6- zębina

7- cement

podaj zęby i ich nazwy łacińskie, które są policzkowe? jakie uzębienie mają psy i koty?

siekacze- incisivi

kły- canini

przedtrzonowce- premolares

trzonowce- molares (te dwa to policzkowe)

heterodontyczne

wzory zębowe psa, kota i konia podaj

jak nazywamy krawędź bezzębodołową? jak nazywamy zęby u konia?

distema, jedynki -cęgi, dwójki- średniaki, trójki- okrajki

co mają charakterystycznego zęby konia? zęby policzkowe- jaka jest inna nazwa i jakie są u bydła?

w zębie konia występują lejki→ rejestry naturalne zagłębienia w zębie które zanikają wraz z wiekiem (można określić wiek)

zęby policzkowe- listewki u bydła typu półksiężycowatego

podaj co budujące ząb jest najtwardsze a co najmniej

szkliwo>zębina>cement

czego nie mają źrebaki?

co się ściera z wiekiem

jakiej wielkości są rejestry górne i dolne?

źrebaki nie mają trzonowców

cement wraz z zębiną z wiekiem ścierają się

dolne rejestry mają po 6-7 mm a górne po 14-12 mm więc dłużej się ścierają

rejestry w jakich zębach kolejno traci koń w wieku lat 6,7,8,9,10,11

6- traci rejestry w cęgach dolnych

7- traci w średniakach dolnych

8- traci w okrajkach dolnych

9- traci w cęgach górnych

10- traci w średniakach górnych

11- traci w okrajkach górnych

podaj 4 choroby/nieprawidłowości zgyzu (jak naywamy symetryczny zgry)

aniogmatyzm- nieprawidłowy rozstaw zębów

(izogmatyzm- symetryczny zgryz)

nożycowy zgryz u psa

szczupaczy zgryz- wysunięte górne zęby do przodu

gdzie idzie nerw zasilający zęby?

od czego zależy wielkość i obecność kłów u koni?

jakie nerwy uczestniczą w rozpoznawaniu smaku?

przez otwór podoczodołowy idzie nerw zasilający zęby

wielkość kłów ogiera zależy od poziomu testosteronu (klacze z dużą ilością mają szczątkowe kły)

nerw twarzowy i językowo gardłowy uczestniczą w rozpoznawaniu smaku

jakie brodawki występują na języku? gdzie są kubki smakowe?czym jest kubek? co głupiego mają konie co choruje?

brodawki liściaste okolone i grzybowate

kubki smakowe są w brodawkach smakowychh (konglomerat wypustek, guczoły na dnie brodawek

kubek to konglomerat komórek, są gruczoły wymywające surowicą resztki pokarmu żeby nie czuć cały czas jednego smaku

konie mają torebkę eustachiusza (worek powietrza) przez zakurzone siano kurz idzie do ucha i trąbka i ten eustachiusz choruje

gdzie może się pojawić ząb wilczy? co ciekawiego ma bydło?

ząb wilczy może się pojawić w zespole górnych zębów policzkowych

bydło ma brodawki policzkowe i zaostrzone marszczki podniebienne

w co przechodzi komora zębowa?

komora zębowa wypełniona miazgą przechodzi w zębinę wtórną (gwiazdę zębową) co jest efektem postępującego ścierania się zębów

podaj elementy i do 2-4 podaj cechy// nazwy

1- szkliwo

2- dół szkliwa-perełka

3-jama zębowa (krew i nerwy tu są)

4-wtórna zębina zarasta jamę zębową-gwiazda zębowa (wtórna zębina jest brunatna)

podaj jakie to są nerwy jakie zęby mają konie?

ten u góry to oczny a na dole szczękowy i żuchwowy

długokoronowe

przez co jest głównie odczuwany smak?

smak odczuwany jest głównie w korze wyspy-starszej części kory mózgowej rozdzielającej płaty czołowe i skroniowe, odpowiada ona również za empatię i odbiór sygnałów z narządów

podaj budowę żołądka psa i kota podaj części żołądka i jakie są jego ściany

są to zwierzęta monogastryczne

Części:

• wpust (cardia) – krótki

• dno (fundus) – kopuła powietrzna

• trzon (corpus) – największa część

• odźwiernik (pylorus) – zakończony mięśniem zwieraczem odźwiernika

• Ściany: typowa budowa przewodu pokarmowego, z grubą warstwą mięśniową i licznymi fałdami śluzówki

podaj budowę żołądka konia jak się dzieli? podaj 4 elementy i czego koń nie może robić?

• Podział funkcjonalny (wewnętrzny):

  • Część bezgruczołowa (przednia) – pokryta nabłonkiem wielowarstwowym płaskim (jak w przełyku), odporna na ścieranie, ale nie na kwas

  • Część gruczołowa (tylna) – z komórkami okładzinowymi i głównymi

  • Linia graniczna: margo plicatus – wyraźna granica między częściami

• Odźwiernik: bardzo silny mięsień zwieraczowy

• Uwaga: koń nie ma możliwości wymiotowania (kąt wpustu zapobiega cofaniu treści)

podaj 4 komory w żołądku bydła i ich cechy

• Kolejność komór:

  1. Żwacz (rumen) – największy, magazyn i komora fermentacyjna (bakterie i pierwotniaki)

  2. Czepiec (reticulum) – zbiera ciała obce, struktura plastra miodu

  3. Księgi (omasum) – wiele liści/blaszek, mechaniczne rozdrabnianie i wchłanianie wody

  4. Trawieniec (abomasum) – właściwy żołądek gruczołowy, wydziela kwas solny i enzymy

jak różni się jelito ślepe u konia i psa?

Koń – rozbudowana, fermentacyjna komora, ma wierzchołek trzon i podsawę

pies – mały uchyłek bez istotnej funkcji trawiennej.