Natuurkunde HAVO 2025

Flashcards voor het leren van natuurkunde concepten.

Grootheid

Iets wat gemeten kan worden en met een getal weergegeven kan worden.

Eenheid

Een afgesproken hoeveelheid om een grootheid uit te drukken.

Formule

Een wiskundige uitdrukking die aangeeft hoe grootheden van elkaar afhangen.

Meetonzekerheid

Afwijkingen door beperkte nauwkeurigheid.

Systematische fouten

Fouten door foute ijking of verkeerd gebruik.

Significante cijfers

Het aantal cijfers in een getal waarbij de nullen links niet meetellen.

Wetenschappelijke notatie

Een getal gevolgd door een macht van 10.

Orde van grootte

Twee getallen heten van dezelfde orde van grootte als ze niet meer dan een factor 10 schelen.

Interpoleren

Het bepalen van een waarde tussen twee meetpunten.

Extrapoleren

Het bepalen van een waarde die buiten de reeks meetpunten ligt.

Helling

De verhouding tussen de verandering van de grootheid op de y-as en de x-as op een punt (Δy/Δx).

Recht evenredig

Als A n keer zo groot wordt, wordt ook B n keer zo groot.

verplaatsing (Δx)

verschil in positie tussen twee tijdstippen

Afgelegde weg

de afstand die afgelegd is tussen twee posities

Eenparige beweging

beweging waarbij v constant is

Eenparige versnelde beweging

v neemt met een constante hoeveelheid toe- of af

Raaklijn

het hellingsgetal van een krom lopende grafiek

Oppervlaktemethode of hokjesmethode

het hellingsgetal van een krom lopende grafiek

Kracht

iets wat ergens tegenaan duwt of aan trekt

Resulterende kracht, ook wel nettokracht of somkracht

de optelsom van alle krachten die op een voorwerp werken

Evenwicht

de situatie waarin Fres = 0 N

Zwaartekracht

kracht die op aarde altijd recht naar beneden gericht is en heeft als aangrijpingspunt het zwaartepunt van het voorwerp

Gewicht

kracht die door een voorwerp op een ander voorwerp wordt uitgeoefent als gevolg van de zwaartekracht

Normaalkracht

kracht die een oppervlak op een voorwerp uitoefent als reactie op de kracht die dat voorwerp op het oppervlak uitoefent

Spankracht

kracht die in een strak gespannen touw heerst

Veerkracht

kracht die via een veer wordt uitgeoefent

Ontbinden

een manier om een kracht in onderling loodrechte krachtcomponenten op te delen, meestal aangeduid met F…x en F…y

Wrijving

de verzamelnaam van krachten die beweging tegengaan als iets in beweging is of wordt gezet

Luchtwrijving, of luchtweerstand

de wrijving die optreedt ten gevolge van botsingen met moleculen in de stof waarin de beweging plaatsvindt

Schuifwrijving

treedt op als een voorwerp over een oppervlak geduwd wordt

Rolwrijving

de wrijvingskracht die ontstaat als gevolg van het (minieme) indeuken van wielen en banden tijdens het rollen

1e wet van Newton

de resulterende kracht is 0 N op een voorwerp dat met constante snelheid beweegt of stilstaat

2e wet van Newton

het verband tussen de resulterende kracht en de versnelling als gevolg van een resulterende kracht kracht.

Hefboomwet

een voorwerp dat kan draaien rond een draaipunt is in evenwicht als de hefboomwet geldt

Energie

het vermogen om arbeid te kunnen verrichten

Kinetische energie (Ek), ook wel bewegingsenergie genoemd

de energie van bewegende voorwerpen

Zwaarte-energie (Ez)

de energie die een massa heeft op een hoogte boven het aardoppervlak

Chemische energie (Ech)

de energie in bv brandstoffen en voedsel

Wet van behoud van energie

zegt dat de totale energie in een gesloten systeem altijd gelijk blijft

Arbeid

een maat voor hoeveel 'moeite' iets kost

Vermogen

de hoeveelheid energie die per seconde wordt omgezet of de arbeid die per seconde geleverd wordt.

Rendement

nooit alle energie omgezet in de bedoelde energiesoort

Stookwaarde

energie die zit opgeslagen in brandstof per massa- of volumeeenheid

Trilling

een periodieke beweging rond een evenwichtsstand

de uitwijking (u)

de positie ten opzichte van de evenwichtsstand

Amplitude (A)

de maximale uitwijking (heeft altijd een positieve waarde)

Trillingstijd (T) of periode.

de tijdsduur waarin de gehele beweging éénmaal doorlopen wordt

Frequentie (f)

het aantal trilling in één seconde, eenheid Hertz (Hz)

Eigentrilling

de trilling die een systeem uitvoert zonder invloed van buitenaf (behalve een zetje)

Gedwongen trilling

Een beweging waarbij een systeem in trilling blijft door een kracht van buitenaf

Resonantie

Het systeem gaat meebewegen met een steeds groter wordende amplitude

lopende golf

een trilling die zich met constante snelheid (v) voortplant in een bepaalde richting

Golflengte

de afstand van een punt tot het eerstvolgende punt in dezelfde gereduceerde fase

Voortplantingssnelheid of golfsnelheid

De snelheid waarmee een bepaalde fase van een golf zich beweegt

het
weglengteverschil (symbool Δx)

de afstand van een punt tot het eerstvolgende punt in dezelfde gereduceerde fase

staande golf

een golf die zich niet in een bepaalde richting verplaatst

buiken

plekken waar de amplitude maximaal is

knopen

plaatsen waar de amplitude minimaal is

Ioniserende straling

UV, röntgen-, en gammastraling (γ) zijn vormen van elektromagnetische straling waarbij de energie zó hoog dat de stof waar de straling doorheen gaat geïoniseerd wordt (ioniserende straling)

Reflectie

teruggekaatst

Dracht

de afstand die een α- of β- deeltje gemiddeld in een materiaal kan afleggen totdat het zijn ioniserende werking verliest

Ioniserend vermogen

de mate waarin iets in staat is om stoffen waar het doorheen gaat te ioniseren

Halveringsdikte

het doordringend vermogen een maat voor hoe goed straling ergens doorheen komt

Halveringstijd

de tijd waarin de helft van het aantal kernen vervalt

Isotopen

Atomen met hetzelfde atoomnummer maar een verschillend massagetal

Activiteit

Het aantal radioactieve kernen in een materiaal

Nucleonen

Bestaat uit protonen en neutronen.

Atoomnummer

Dit is het aantal protonen in de kern.

Tracer

De stof die wordt ingebracht om te kijken waar deze zich ophoopt in het lichaam.

Elektrische lading

Geladen deeltjes.

Stroomsterkte

De lading die per seconde ergens doorheen stroomt.

Diode

Laat stroom maar in één richting door

LED

Diode dat licht uitstraalt als er stroom doorheen loopt.

LDR

Lichtgevoelige weerstand. Hoe meer licht, hoe lager de weerstand.

NTC

Temperatuurgevoelige weerstand waarbij de weerstand lager wordt als de temperatuur stijgt.

PTC

Temperatuurgevoelige weerstand waarbij de weerstand hoger wordt als de temperatuur stijgt.

Transformator

Wordt gebruikt om de 230 V van het stopcontact om te zetten naar een lagere spanning.

Stookwaarde

Energie die vrijkomt bij verbranding.

Weerstand

Geeft aan hoe goed iets in staat is om stroom tegen te houden.

Elektrisch vermogen

Geeft aan hoeveel energie er per seconde wordt omgezet.

Dichtheid

De massa per m3.

Warmte

Is de energie die nodig is of vrijkomt bij een temperatuurverandering van een stof.

Warmtestroom

De hoeveelheid energie die per seconde ergens naartoe of wegstroomt.

Debiet

Het volume dat per seconde ergens doorheen stroomt.

Geostationaire baan

Baan om de aarde recht boven de evenaar, waarbij de omlooptijd 24 uur is.

Lichtjaren

Afstand die licht aflegt in 1 jaar.