Metaboliczny

Co to jest PPID?

Dysfunkcja części pośredniej przysadki. Mylnie nazywana także zespołem Cushinga koni.

PPID - przyczyna

Rozrost części pośrodkowej przysadki powoduje nadprodukcje pro hormonu proopiomelanokortyny (POMC) - prekursor ACTH. hormon B-lipotropowego, B-endorfiny.

PPID - objawy kliniczne

• Spadek wydajności wysiłkowej

• Apatia

• Zaburzenia wymiany włosa - hipertrichosis

• Utrata masy mięśniowej (szyja, grzbiet)

• Otyłość, odkładanie się tłuszczu w miejscach predylekcyjnych → dół nadoczodołowy

• Nawracający ochwat

• Nadmierna potliwość

• Wtórne zakażenia (wynik działania immunosupresyjnego POMC)

• Polidypsja/poliuria

PPID - diagnostyka laboratoryjna

• Badanie ACTH

  • Brak ryzyka ochwatu

  • Wskazane w celu monitorowania dawki pergolidu

  • Pobranie krwi można wykonać o każdej porze roku (pamiętać, że w okresie sierpień - październik jest wyższa norma ACTH)

• Test supresji deksametazonu (DST)

  • Możliwe ryzyko ochwatu

  • Nie można go stosować w okresie jesiennego sezonowego wzorstu

• Test stymulacji TRH

  • Może być przydatny, gdy wynik ACTH lub DST są graniczne lub nieoczekiwane (jeśli koń z objawami fizycznymi ma negatywny wynik testu na obecność PPID)

  • ACTH bada się przed i wkrótce (10 minut lub 30 minut) po wstrzyknięciu 1 mg TRH

Badanie ACTH - zasady testowania

• Pobieramy próbkę do probówki z EDTA o każdej porze dnia i roku

• Nie trzeba wcześniej głodzić konia

• Schłodzić próbkę w ciągu 3 godzin

• Odwirować osocze przed wysłaniem do laboratorium - najlepiej w ciągu 8 godzin od pobrania.

• Chłodzić również w drodze do laboratorium (zamrażanie w przypadku opóźnienia dostarczenia krwi)

• Zastosować sezonowe dostosowanie zakresu referencyjnego

  • > 29 ug/ml od listopada do lipca

  • >47 ug/ml od sierpnia do października

• Im wyższe stężenie ACTH powyżej normy, tym większe prawdopodobieństwo rozpoznania PPID

Test hamowania deksametazonu - zasady testowania

• Badamy poziom kortyzolu

• Podać 40 ug/kg deksametazonu i.m. lub i.v.

• Rozpoznanie PPID: kortyzol >27 nmol/l lub >10 mg/ml

• Wspomagające badania krwi:

  • Glukoza → konie z PPID mogą mieć stężenie glukozy powyżej normy (hiperglikemia)

  • Insulina - konie z niekontrolowanym PPID często będą miały stężenie insuliny powyżej normalnego zakresu

PPID - leczenie

• Dieta - poprawia komfort życia pacjenta, wydłuża okres przeżycia 5-7 lat

• Zmniejszenie produkcji ACTH, zmniejszenie działania kortyzolu przez:

  • Zwiększone wydzielanie dopaminy - Pergolid, Bromkryptyna

  • Inhibitory kortyzolu - Trilostan

  • Antagoniści serotoniny - Cyproheptadyna

Jaką dawkę pergolidu należy zastosować?

Najniższa skuteczna dawka 1x dziennie p.o.

• Ilość pergolidu wymagana do opanowania objawów prawdopodobnie wzrośnie wraz z wiekiem konia

• Niektóre konie potrzebują pergolid jedynie podczas sezonowego wzrostu we wczesnych stadiach choroby

• Wiele koni potrzebuje zwiększonej dawki pergolidu w okresie sezonowego wzrostu.

Kiedy należy sprawdzić poziom ACTH po pergolidzie?

Już po 7 dniach od rozpoczęcia leczenia.

Jakie są działania niepożądane stosowania pergolidu?

• Brak apetytu

• Pocenie się

• Przemijająca anoreksja i letarg

• Łagodne objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego (np. łagodna depresja i łagodna ataksja)

• Biegunka

• Kolka

Utrata apetytu i depresja są zjawiskami powszechnymi na początku stosowania pergolidu.

Co robimy w przypadku wystąpienia objawów nietolerancji po pergolidzie?

Przerwać na 2-3 dni i następnie wznowić leczenie w dawce wynoszącej połowę poprzedniej dawki.

Dawkę ponownie zwiększać aż do uzyskania pożądanego efektu klinicznego, zwiększając ją o 0,5 g co 2-4 tygodnie.

Co to jest EMS?

Syndrom metaboliczny koni

EMS - diagnostyka

• Opis zwierzęcia - rasa, wiek, użytkowość, płeć

  • kuce, konie prymitywne, konie arabskie, hucuły, koniki polskie; 5-15 lat; konie rzeźne w okresie tuczu

• Oznaczanie stężenia insuliny

• Pomiar zoometryczny obwodu szyi - w 1/4, 1/2, 3/4 długości szyi (>0,71 → wynik nieprawidłowy)

• CNS - ocena kondycji ciała na podstawie ilości tkanki tłuszczowej w okolicy szyi

EMS - czynniki sprzyjające wystąpieniu

• Dieta bogata w paszę o dużej zawartości węglowodanów niestrukturalnych

• Pastwiska z bujną trawą

• Uwarunkowania genetyczne

Co to jest insulinooporność?

Niezdolność tkanek do właściwej reakcji na insulinę

Czym może być spowodowane zmniejszenie aktywności receptorów insulinowych?

• Wadliwe działanie receptorów

• Zmiana szlaków metabolicznych

• Zaburzenie przemieszczania białek GLUT4

• Zaburzenie czynności białek GLUT4

EMS - diagnostyka laboratoryjna

Brak istotnych i jednoznacznych odchyleń morfologicznych i biochemicznych

• Wzrost stężenia trójglicerydów TG

• Wzrost aktywności GGT

• Hiperinsulinemia

EMS - leczenie

• Metformina - zmniejsza stężenie glukozy we krwi pobudzając komórki beta wysp Langerhansa trzustki do zwiększenia wydzielania insuliny

• Lewotyroksyna - hormon syntetyczny o działaniu identycznym z tyroksyną → wzrost wrażliwości na insulinę

• Ertugliflozyna 0,05 mg/kg p.o. 1x dziennie - inhibitor rec. SGLT2

  • Pomaga obniżyć stężenie glukozy we krwi, dzięki temu, że pacjent wydala glukozę z moczem

  • Działanie to polega na blokowaniu w nerkach białka (SGLT2), które zwykle odprowadza glukozę z nerek do krwi

EMS - dieta

• Dieta o niskiej zawartości cukru/skrobi

• W razie potrzeby schudnąć i ćwiczyć

• Zmniejszenie tkanki tłuszczowej - zwiększenie wrażliwości na insulinę

• Dieta niskokaloryczna - siano 1,5% aktualnej masy ciała

  • W razie potrzeby - moczone siano (zmniejszenie zawartości cukrów)

• Dodatki witaminowo-mineralne

Co to jest hiperlipidemia?

Zaburzenia w gospodarce lipidowej, które najczęściej występują u klacz ras ciężkich i szetlandów w ciąży lub laktacji. Najwięcej zachorowań u koni > 9 roku życia.

Hiperlipidemia - przyczyny

Może być spowodowana przez ujemny bilans kaloryczny

• Otyłość

• Ciąża

• Laktacja

• Głodzenie

• Zarobaczenie

• Nowotwór

• Ochwat

Hiperlipidemia - objawy kliniczne

• Depresja

• Spadek masy ciała

• Osłabienie apetytu

• Drżenie mięśni

• Obrzęk podbrzusza

• Objawy kolkowe

• Żółtaczka

• Wzmożone pragnienie

• Biegunka

Hiperlipidemia - diagnostyka

• Opis zwierzęcia: płeć, rasa, wiek, umaszczenie

• Wywiad

• Badanie fizykalne: wzrost tętna i oddechów, temperatura w normie lub lekko podwyższona

Hiperlipidemia - diagnostyka laboratoryjna

• Lipemia surowicy, surowica mętna i mleczna

• Hematologia: może wystąpić leukopenia z neutropenią

• Biochemia:

  • Wzrost stężenia trójglicerydów >5,5 mmol/l

  • Hipoglikemia

  • Wzrost aktywności ACT, GGT, AP, bilirubina całkowita w normie lub powyżej wartości referencyjnej

  • Wzrost kreatyniny i mocznika

  • Zaburzenia krzepnięcia

Hiperlipidemia - leczenie

• Leczenie choroby pierwotnej

• Przywrócenie bilansu energetycznego - zachęcanie do jedzenia, pasza wysokiej jakości, karmienie przez sondę

• Korekta zaburzeń wodno-elektrolitowych i płynoterapia

• Glukoza 5% p.o. 1 mg/kg

• Obniżenie stężenia WKT przez podanie insuliny 0,1-0,3 IU/kg s.c.

• Hepatyna 100-250 IU/kg s.c.