Sociologie Hoofdstuk 7

interpretatief cultuurbegrip

De cultuur van een sociaal verband wordt gelijkgesteld met de daarbinnen gegeven mogelijkheden om de werkelijkheid actief betekenis te geven of te interpreteren en om zinvol met anderen te communiceren.

Symbolische communicatie

Door betekenisdragende symbolen is bemiddelde communicatie mogelijk. Symbolen zijn doorgaans meerzinnig.

codes

sociaal gedeelde conventies over de band tussen symbolen & hun mogelijke betekenissen

interpretatie-gemeenschappen

groepen van mensen die dezelfde codes in de omgang met symbolen hanteren & daarom tot gelijkaardige interpretaties komen

teken

een combinatie van betekenaar met betekenden

betekenaar

uiterlijke waarneembare materiële drager

betekenden

1 of meer niet-waarneembare betekenissen

denotatie

De dominante, letterlijke betekenis binnen een interpretatieve gemeenschap.

Semantische of betekeniswaarde

= referentiële/waarheidswaarde → referent → tekens die verwijzen naar iets in de realiteit

Multicultureel

In uiteenlopende sociale verbanden & relaties een actief gebruik van verschillende culturele hulpbronnen voor het interpreteren van onszelf, van het handelen van anderen, of algemener van de werkelijkheid

(opvatting over) Cultuur

Een sociaal gedeeld fonds/potentieel, een bron/repertoire van individuele betekenismogelijkheden. met 2 consequenties:

- andere visie op institutionalisering

- cultuur staat niet op zichzelf

culturele/symbolische handelingen (Geertz)

de constructie, het begrijpen en het gebruiken van symbolische vormen

structuralisme

Dominante visie in de sociologie (jaren '50). Ordening/structurering van de omgang met een sociaal gedeeld fonds aan betekenismogelijkheden.

Culturele/symbolische structuur

Een sociaal dominant patroon van aaneengeschakelde of geassocieerde symbolen en hun betekenissen

classificeren/categoriseren/typeren

Betekenisgeving feitelijk neerkomt op classificeren/categoriseren/typeren van particuliere dingen, mensen, handelingen/voorvallen

classificatieschema's

Geïnstitutionaliseerde tweedelingen (of duale onderscheidingen)

dominante cultuur, interpretatieve versie

de classificatieschema's die veelvuldig worden ingezet bij het actief interpreteren van de werkelijkheid

interpretatieve visie op cultuur

mensen interpreteren zichzelf & geven betekenis aan de hen omringde werkelijkheid met behulp van algemenere categorieën/classificatieschema's

culturele interpretatie-/definitiestrijd

1) onenigheid over de juiste duiding van een fenomeen bij gebruik van eenzelfde classificatieschema waarvan de 2 polen verschillend worden geïnterpreteerd. (binnen 1 classificatieschema verschillende interpretaties van 1 fenomeen)

2) Het toepassen van verschillende classificatieschema's bij de duiding van een fenomeen (verschillende classificatieschema's voor 1 fenomeen)

framing

andere behandeling van thema naargelang gebruikte categorieën/schema's

waarnemings-/waarderingsschema's

(Bourdieu) Waarbinnen betekenisgeving en appreciatie samengaan

essentialisme

Het in elkaar schuiven van de semantische en de waarheidswaarde: de gebezigde betekenis is geen mogelijke interpretatie, maar geeft de reële essentie van een fenomeen weer

naturalisering/biologisering

verwijzingen naar veronderstelde natuurlijke/biologische verschillen die de eigen betekenisgeving zou weergeven.

Symbolisch, betekenis of interpretatiekader

Meeromvattend en samenhangend geheel van symbolen en betekenissen.

Betekenisrealisatie

Het actief verwerkelijken van interpretaties, classificatieschema's of betekeniskaders

symbolisch/cultureel grenswerk of 'boundary work'

Het waarmaken/realiseren van onderscheidingen door het actief markeren, eventueel ook veranderen van grenzen tussen de 2 'realiteiten' die met een classificatie samenhangen

Tekenwaarde van koopwaren

(Boudrillard) De bijbetekenissen die consumptiegoederen door hun uiterlijke vormgeving en de ondersteunende publiciteit bezitten. krijgt voorrang op ruilwaarde en gebruikswaarde (Marx)

warentekens

Koopwaren die tevens functioneren als tekens met semantische- of tekenwaarde.

Ruilwaarde (Marx)

economische waarde op de markt

Gebruikswaarde

Over hun nut of bruikbaarheid als middel om bepaalde behoeften te vervullen

Culturele/symbolische macht, interpretatief bekeken

het bezitten van interpretatie-/definitiemacht

interpretatie-/definitiemacht

vermogen om interpretaties/betekenissen, categorieën/classificatieschema's aan anderen op te leggen

strijd om legitieme interpretatie/definitie van de sociale werkelijkheid

welke betekenisgeving legitiem/geldig is bij de duiding van 1 of meer sociale fenomenen

cultureel/symbolisch gezag

Iemands interpretatie-/definitiemacht in bredere sociale kring voor legitiem/geldig doorgaat

professies/kennisberoepen

Het dwingend bezit van een universitair diploma

kennisgezag

Door scholing en wetenschappelijke inzichten gelegitimeerd gezag.

Labeling of etikettering

De officiële definiëring van individuen.

Cultureel of symbolisch geweld

Gaat door voor cultureel gezag omdat culturele machtsbeoefening als relatief onzichtbaar wordt beschouwd en dus voor legitiem doorgaat.