El Niño

HNAD02

Wat is El Niño?

El Niño is een verstoring van het normale oceaan- en luchtsysteem in de tropische Stille Oceaan. Warme oceaanstromingen verschuiven oostwaarts richting Zuid-Amerika, en de passaatwinden verzwakken of keren om.

Wat zijn de gevolgen van El Niño?

Droogte in Zuidoost-Azië en Afrika, bosbranden in Indonesië, verminderde visvangst door minder nutriëntenopwelling, overstromingen en stormen in Zuid-Amerika en de VS. Wereldwijde klimaatverstoring.

Wat is La Niña?

La Niña is het tegenovergestelde van El Niño: versterkte passaatwinden zorgen voor meer koude opwelling bij Zuid-Amerika, wat leidt tot lagere temperaturen en intensere regenval in Azië.

Effect van El Niño op primaire productie in oceanen

Tijdens El Niño stopt de opwelling van koud, nutriëntrijk water langs Zuid-Amerika. Daardoor neemt het fytoplankton af, en daarmee ook de primaire productie en visserij.

Wat bepaalt primaire productie in de oceaan?

Beschikbaarheid van zonlicht, nutriënten (bijv. nitraat, fosfaat), en de aanwezigheid van fytoplankton. Opwelling brengt voedingsstoffen naar het oppervlak.

Wat is de mondiale atmosferische circulatie?

Grote luchtstromen op aarde: Hadley-, Ferrel- en polaire cellen. Ze transporteren warmte van de evenaar naar de polen, beïnvloeden wind- en weerpatronen.

Wat is de Hadley-cel?

Lucht stijgt bij de evenaar (ITCZ), stroomt op hoogte richting 30° breedte, daalt daar neer (droog, woestijnen), en keert aan het oppervlak terug als passaatwind.

Wat is de Walker circulatie?

Oost-west circulatie boven de tropische Stille Oceaan. Normaal stijgt lucht op bij warm water rond Indonesië, en daalt bij Zuid-Amerika; veroorzaakt oostelijke passaatwinden.

Wat gebeurt er met de Walker circulatie tijdens El Niño?

De Walker circulatie verzwakt of keert om. Warme oceaanstroming verschuift oostwaarts, lucht stijgt op bij Zuid-Amerika i.p.v. Indonesië → wereldwijd weersverandering.

Opwelling

Proces waarbij koud, nutriëntrijk water uit de diepte naar het oceaanoppervlak stijgt, vaak langs kusten met aflandige winden. Stimuleert primaire productie.

Passaatwinden

Constante winden die van oost naar west waaien tussen 0° en 30° breedtegraad. Gedreven door de Hadley-circulatie.

Downwelling

Proces waarbij oppervlaktewater naar beneden zinkt in de oceaan. Dit gebeurt vaak waar water samenstroomt of afkoelt. Het transporteert zuurstofrijk water naar diepere lagen.