Anatomie: RUG: M2 Osteologie

Dit zijn de gemeenschappelijke kenmerken van de wervels:

→ er is een ring voorzien van uitsteeksels

1. corpus vertebrae of wervellichaam

2. foramen vertebrale of wervelgat waarin medulla spinalis of ruggenmerg is gelegen

3. arcus vertebrae of wervelboog

Corpus vertebrae

   - cilinder met ingesnoerd middendeel

   - ruwe, weinig uitgeholde craniale en caudale vlakken

Arcus vertebrae

   - pediculus arcus vertebrae (1): wortel van wervelboog

   - incisura vertebralis superior (2): craniale insnijding

   - incisura vertebralis inferior (3): caudale insnijding

   - foramen intervertebrale (4): opening tussen 2 wervels

waardoor de spinale zenuwen naar buiten treden

   - lamina arcus vertebrae (5): deel van de arcus dat het   foramen vertebrae omsluit

   - foramen vertebrale (6): hierin is de medulla spinalis   gelegen; de opeenstapeling van de verschillende wervelgaten van opeenvolgende wervels vormt de canalis vertebralis

° Processus spinosus (1)

   - dorsaal op de mediaanlinie van de wervelboog ingeplant

   - verloopt in dorso-caudale richting

° Processus transversus (2)

   - aan weerszijden lateraal op de wervelboog ingeplant    

    - nut: • steun geven aan de ribben
          • aanhechting van bepaalde spieren

° Processus articularis

   - bilateraal op de pediculus arcus vertebrae ingeplant

   - soorten:

• processus articularis superior (3) (naar dorsaal)

• processus articularis inferior (4) (naar ventraal)

   - nut: • spieraanhechting
          • onderlinge gewrichten van de wervels

2.   Processus transversus

3.   Processus articularis superior

4.   Processus articularis inferior

vertebrae cervicales

• ROL: aanhechting spieren, doorgang arteria verrebralis (bevloeiing hersenstam, in gedrang fataal)

• corpus (1): ventraal hoger dan dorsaal (halslordose)

• foramen vertebrale (2): driehoekig

• processus spinosus (3):

           → gespleten uiteinde = bifide → bifide spinosus 

           → C7: vertebra prominens = meest prominente wervel

• processus transversus:

    → oramen transversarium (4): opening waardoor de
  a. vertebralis naar de hersenen verloopt

     → delen: - tuberculum anterius (5) (restant cervicale rib)
            • afwezig thv C7
            • zeer sterk ontwikkeld op C6

                    - tuberculum posterius (6)

             (echte processus transversus) 

→ 5 en 6 = aanhechtingspunten voor spieren

     → sulcus n. spinalis (7): groeve aan de bovenzijde van de   processus transversus waarin de spinale (cervicale) zenuwen verlopen

• processusarticularis superior (8) en inferior (9) 

= facetgewrichten → C4 + C3

Cervicales vertebrae:

3. processus spinosus

6. tuberculum anterieus

8. processus articularis superior

9. processus articularis inferior

C7 = cervicale wervel

• Foramen transversarium leeg, arteria vertebralis (bloedvat), loopt op andere plaats. Pas vanaf C6 loopt het bloedvat erdoor (gevuld).

ATLAS of drager van hoofd (C1)

• GEEN corpus vertebrae

• GEEN processus spinosus

• massa lateralis (1): craniaal en caudaal gewrichtsvlak, enkel op C1 aanwezig

    → fovea articularis superior (2):
    • elliptisch en sterk uitgehold
    • gewricht met condylus occipitalis (C0)

    → fovea articularis inferior (3):
    • ronde vorm
    • gewricht met proc. art. sup. van C2

• arcus anterior (4):  

  • vervangt het corpus vertebrae

  • tuberculum anterius (5): ventrale knobbel

  • fovea dentis (6): cirkelvormig gewrichtsvlakje aan de          dorsale zijde voor de dens van C2

• arcus posterior (7):

  • komt overeen met arcus vertebrae

  • tuberculum posterius (8): dorsale knobbel ter vervanging   van de proc. spinosus

  • sulcus a. vertebralis: craniale groeve voor a. vertebralis

 

ATLAS of drager van het hoofd (C1)

2. fovea articularis superior

6. fovea dentis

8. tuberculum posterius

AXIS of hoofddraaier

• dens of tanduitsteeksel (1)

  • craniaalwaarts gericht

  • facies articularis anterior (2): voor fovea dentis (van C1, maakt hiermee gewricht)

  • facies articularis posterior (3): voor het lig. transversum (maakt hiermee gewricht)

• processus articularis superior (4):

  • ovale vorm

  • helt naar processus transversus

  • maakt gewricht met C1

AXIS of hoofddraaier

1.    Dens

2.    Facies articularis anterior

4.    Processus articularis superior → maakt gewricht met C1

5.    Processusarticularisinferior → maakt gewicht met C3

4 en 5 = facetgewrichten

Vertebrae thoracicae

• anterieur is lager dan posterieur → KYPHOSE

• contact met ribben → van de 1ste tot de 10e rib

  • Rib 2 maakt gewervel x T2

  • rib 3 maakt gewervel x T3

• corpus:

  • ventraal lager dan dorsaal (dorsale kyphose)

  • fovea costalis superior (1)

    • dorsaal gelegen ½ facetgewricht voor ribkop

    • bilateraal en craniaal gelegen thv pediculus      arcus vertebrae

  • fovea costalis inferior (2)

    • dorsaal gelegen ½ facetgewricht voor de ribkop

    • bilateraal en caudaal gelegen thv pediculus     arcus vertebrae

• foramen vertebrale (3): ronde vorm, nauwer

  • ruggenmerg krijgt veel minder plek → stel breuk = slechts verlies van onderste ledematen, niet levensbedreigend, bij cervicaal bv. wel)

• processus spinosus (4):

  • steil caudaalwaarts 

  • enkelvoudige knobbel (niet gespleten)

• processus transversus (5):

  • geen foramen transversarium (geen bloedvat er door)

  • dorso-lateraal gericht

  • fovea costalis transversalis (6): gewricht voor   angulus costae van D1-D10

• processus articularis: (facetgewrichten)

  • superior (7): kijkt naar dorsaal

  • inferior (8): kijkt naar ventraal

Vertebrae lumbales

• anterieur = hoger dan posterieur

• corpus (1): ventraal hoger dan dorsaal (lumbale lordose)

• foramen vertebrale (2): driehoekig en groter

  • vanaf L2 geen ruggenmerg meer → wel cauda equina (paardenstaart)

• processus spinosus (3):

  • breed en plomp (niet gespleten)

  • zijdelings platgedrukt 

  • horizontaal gericht

• processus transversus: heeft drie uitsteeksels, aanhechting van spieren

  • processus costarius (4)
            • rest van de lumbale rib
            • dorso-lateraal verloop

  • processus mamillaris (5) 
            • ontspringt voor de proc. art. superior

    • craniaal gericht

  • processus accessorius (6)

        • ontspringt onderaan proc. art. superior 

        • nut: spieraanhechting

• processus articularis: (facetgewrichten)

  • superior (7): kijkt naar dorso-mediaal

  • inferior (8): kijkt naar ventro-lateraal

  • beiden rond hun as gedraaid 

Os sacrum:

• onpaar en mediaan gelegen beenstuk

  • oorsprong: versmelting van 5 sacrale wervels

  • ligging: tussen de twee heupbeenderen (de 2 illiumvleugels)

• vorm: driehoek met

        a.  basis ossis sacri

        b.  apex ossis sacri

        c.  2 partes lateralis

        d.  facies pelvina: concaaf ventraal vlak, wijst naar kleine bekken

        e.  facies dorsalis: convex dorsaal vlak, wijst naar achterzijde
  

Basis ossis sacri

• S1 = functie in voet VS S2,S3,S4 = sphincter controle functie

• processus articularis superior (1):

      • 2 gewrichtsvlakjes voor L5 (= gewricht L5S1)

      • dorsaal gelegen

• canalis sacralis (2):

  • driehoekig

  • Cauda equina loopt hier verder door

  • dorsaal in de basis ossis sacri gelegen

  • voortzetting van het canalis vertebralis

  • Fracturen zijn hier gepaard met letsels à sfincterletsels (kaka)

• promontorium (3): 

      • scherpe hoek naar dorsaal

      • tussen sacrum en L5

Anterieurezijde van het wervellichaam van S1

apex ossis sacri (1)

heeft elliptisch gewrichtsvlakje voor het staartbeen

lateralis 

• craniaal sterker ontwikkeld dan caudaal

• facies auricularis (1):

          oorvormig gewrichtsvlak voor os ileum (vormt gewricht              links en rechts)

• tuberositas sacralis
            • ruwe verhevenheid dorsaal op facies auricularis

          • nut: aanhechting van gewrichtsbanden

facies pelvina

• wijst naar kleine bekken

• 4 lineae transversae (1): restanten van de

     oorspronkelijke scheiding tussen de verschillende      wervels

• foramina sacralia pelvina (2)

         • eindpunt van de lineae transversae
         • oorsprong: vergroeiing van de proc. transv.
         • nut: doorgang van de sacrale zenuwen

• aan anterieur zijde ligt de rectum (= laatste deel v/d darm)

facies dorsalis

• wijst naar achterzijde

• 3 kammen:

      • crista sacralis mediana (1)
    mediaan gelegen onregelmatige beenlijst
    oorsprong: versmelting proc. spinosi S1-S5

      • crista sacralis intermedia (2)
    zwakkere beenlijst
    oorsprong: versmelting proc art. S1-S5
    uiteinde: ° proximaal: proc. art. superior sacri
        ° distaal: cornua sacralia

      • crista sacralis lateralis (3)
    laterale beenlijst
    oorsprong: versmelten vd proc. transv. S1-S5

• openingen:

        • foramina sacralia dorsalia (4):

        dorsaal gelegen openingen
        nut: doortocht dorsale takken vd sacrale zenuwen (huid            en sfincter regio)

        • hiatus sacralis (5):

        opening tussen beide cornua sacrale
        oorsprong: ontbreken van de dorsale wand van het                    canalis sacralis op niveau van (S4)-S5

 

Os coccygis

oorsprong: vergroeiing van 3 à 5 staartbeenwervels

facies dorsalis

1. Basis ossis sacri

2. pars lateralis

3. Canalis sacralis

4. Crista sacralismediana