Anatomie: RUG: H1 Osteologie

Dit zijn de gemeenschappelijke kenmerken van de wervels:

→ er is een ring voorzien van uitsteeksels

1. corpus vertebrae of wervellichaam

2. foramen vertebrale of wervelgat waarin medulla spinalis of ruggenmerg is gelegen

3. arcus vertebrae of wervelboog

Corpus vertebrae

   - cilinder met ingesnoerd middendeel

   - ruwe, weinig uitgeholde craniale en caudale vlakken

Arcus vertebrae

   - pediculus arcus vertebrae (1): wortel van wervelboog

   - incisura vertebralis superior (2): craniale insnijding

   - incisura vertebralis inferior (3): caudale insnijding

   - foramen intervertebrale (4): opening tussen 2 wervels

waardoor de spinale zenuwen naar buiten treden

   - lamina arcus vertebrae (5): deel van de arcus dat het   foramen vertebrae omsluit

   - foramen vertebrale (6): hierin is de medulla spinalis   gelegen; de opeenstapeling van de verschillende wervelgaten van opeenvolgende wervels vormt de canalis vertebralis

° Processus spinosus (1)

   - dorsaal op de mediaanlinie van de wervelboog ingeplant

   - verloopt in dorso-caudale richting

° Processus transversus (2)

   - aan weerszijden lateraal op de wervelboog ingeplant    

    - nut: • steun geven aan de ribben
          • aanhechting van bepaalde spieren

° Processus articularis

   - bilateraal op de pediculus arcus vertebrae ingeplant

   - soorten:

• processus articularis superior (3) (naar dorsaal)

• processus articularis inferior (4) (naar ventraal)

   - nut: • spieraanhechting
          • onderlinge gewrichten van de wervels

2.   Processus transversus

3.   Processus articularis superior

4.   Processus articularis inferior

vertebrae cervicales

• ROL: aanhechting spieren, doorgang arteria verrebralis (bevloeiing hersenstam, in gedrang fataal)

• corpus (1): ventraal hoger dan dorsaal (halslordose)

• foramen vertebrale (2): driehoekig

• processus spinosus (3):

           → gespleten uiteinde = bifide → bifide spinosus 

           → C7: vertebra prominens = meest prominente    wervel

• processus transversus:

    → oramen transversarium (4): opening waardoor de
  a. vertebralis naar de hersenen verloopt

     → delen: - tuberculum anterius (5) (restant cervicale rib)
            • afwezig thv C7
            • zeer sterk ontwikkeld op C6

                    - tuberculum posterius (6)

             (echte processus transversus) 

→ 5 en 6 = aanhechtingspunten voor spieren

     → sulcus n. spinalis (7): groeve aan de bovenzijde van de   processus transversus waarin de spinale (cervicale) zenuwen verlopen

• processusarticularis superior (8) en inferior (9) 

= facetgewrichten → C4 + C3

Cervicales vertebrae:

3. processus spinosus

6. tuberculum anterieus

8. processus articularis superior

9. processus articularis inferior

C7 = cervicale wervel

• Foramen transversarium leeg, arteria vertebralis (bloedvat), loopt op andere plaats. Pas vanaf C6 loopt het bloedvat erdoor (gevuld).

• vertebra prominens = processus spinosus is langer dan bij andere CW

ATLAS of drager van hoofd (C1)

• GEEN corpus vertebrae

• GEEN processus spinosus

• massa lateralis (1): craniaal en caudaal gewrichtsvlak, enkel op C1 aanwezig

    → fovea articularis superior (2):
    • elliptisch en sterk uitgehold
    • gewricht met condylus occipitalis (C0)

    → fovea articularis inferior (3):
    • ronde vorm
    • gewricht met proc. art. sup. van C2

• arcus anterior (4):  

  • vervangt het corpus vertebrae

  • tuberculum anterius (5): ventrale knobbel

  • fovea dentis (6): cirkelvormig gewrichtsvlakje aan de          dorsale zijde voor de dens van C2

• arcus posterior (7):

  • komt overeen met arcus vertebrae

  • tuberculum posterius (8): dorsale knobbel ter vervanging   van de proc. spinosus

  • sulcus a. vertebralis: craniale groeve voor a. vertebralis

 

ATLAS of drager van het hoofd (C1)

2. fovea articularis superior

6. fovea dentis

8. tuberculum posterius

AXIS of hoofddraaier

• dens of tanduitsteeksel (1)

  • craniaalwaarts gericht

  • facies articularis anterior (2): voor fovea dentis (van C1, maakt hiermee gewricht)

  • facies articularis posterior (3): voor het lig. transversum (maakt hiermee gewricht)

• processus articularis superior (4):

  • ovale vorm

  • helt naar processus transversus

  • maakt gewricht met C1

AXIS of hoofddraaier

1.    Dens

2.    Facies articularis anterior

4.    Processus articularis superior → maakt gewricht met C1

5.    Processus articularis inferior → maakt gewicht met C3

4 en 5 = facetgewrichten

Vertebrae thoracicae

• contact met ribben → van de 1ste tot de 10e rib

  • Rib 2 maakt gewervel x T2

  • rib 3 maakt gewervel x T3

  • bij T11 en T12 = zwevende rib (niet verbonden aan sternum)

• corpus:

  • ventraal lager dan dorsaal (dorsale kyphose)

  • fovea costalis superior (1)

    • dorsaal gelegen ½ facetgewricht voor ribkop

    • bilateraal en craniaal gelegen thv pediculus arcus vertebrae

  • fovea costalis inferior (2)

    • dorsaal gelegen ½ facetgewricht voor de ribkop

    • bilateraal en caudaal gelegen thv pediculus arcus vertebrae

• foramen vertebrale (3): ronde vorm, kleiner dan cervicaal

  • ruggenmerg krijgt veel minder plek → stel breuk = slechts verlies van onderste ledematen, niet levensbedreigend, bij cervicaal bv. wel)

• processus spinosus (4):

  • steil caudaalwaarts 

  • enkelvoudige knobbel (niet gespleten)

• processus transversus (5):

  • geen foramen transversarium (geen bloedvat er door)

  • dorso-lateraal gericht

  • fovea costalis transversalis (6): gewricht voor angulus costae van D1-D10

• processus articularis: (facetgewrichten)

  • superior (7): kijkt naar dorsaal

  • inferior (8): kijkt naar ventraal

Vertebrae lumbales

• anterieur = hoger dan posterieur

• corpus (1): ventraal hoger dan dorsaal (lumbale lordose) + groter om veel gewicht te dragen

• foramen vertebrale (2): driehoekig en groter

  • vanaf L2 geen ruggenmerg meer → wel cauda equina (paardenstaart)

• processus spinosus (3):

  • breed en plomp (niet gespleten)

  • zijdelings platgedrukt 

  • horizontaal gericht

• processus transversus: heeft drie uitsteeksels, aanhechting van spieren

  • processus costarius (4)
            • rest van de lumbale rib
            • dorso-lateraal verloop

  • processus mamillaris (5) 
            • ontspringt voor de proc. art. superior

    • craniaal gericht

  • processus accessorius (6)

        • ontspringt onderaan proc. art. superior 

        • nut: spieraanhechting

• processus articularis: (facetgewrichten)

  • superior (7): kijkt naar dorso-mediaal

  • inferior (8): kijkt naar ventro-lateraal

  • beiden rond hun as gedraaid 

Os sacrum:

• onpaar en mediaan gelegen beenstuk

  • oorsprong: versmelting van 5 sacrale wervels

  • ligging: tussen de twee heupbeenderen (de 2 illiumvleugels/os coxae)

• vorm: driehoek met

        a.  basis ossis sacri

        b.  apex ossis sacri

        c.  2 partes lateralis

        d.  facies pelvina: concaaf ventraal vlak, wijst naar kleine bekken

        e.  facies dorsalis: convex dorsaal vlak, wijst naar achterzijde
  

Basis ossis sacri

• S1 = functie in voet VS S2,S3,S4 = sphincter controle functie

• processus articularis superior (1):

      • 2 gewrichtsvlakjes voor L5 (= gewricht L5S1)

      • dorsaal gelegen

• canalis sacralis (2):

  • driehoekig

  • Cauda equina loopt hier verder door

  • dorsaal in de basis ossis sacri gelegen

  • voortzetting van het canalis vertebralis

  • Fracturen zijn hier gepaard met letsels → sfincterletsels (kaka)

• promontorium (3): 

      • scherpe hoek naar dorsaal

      • tussen sacrum en L5

Anterieurezijde van het wervellichaam van S1

apex ossis sacri (1)

heeft elliptisch gewrichtsvlakje voor het staartbeen

lateralis 

• craniaal sterker ontwikkeld dan caudaal  

• facies auricularis (1):

          oorvormig gewrichtsvlak voor os ileum (vormt gewricht              links en rechts)

• tuberositas sacralis
       • ruwe verhevenheid dorsaal op facies auricularis

         • nut: aanhechting van gewrichtsbanden

facies pelvina

• wijst naar kleine bekken

• 4 lineae transversae (1): restanten van de

     oorspronkelijke scheiding tussen de verschillende      wervels

• foramina sacralia pelvina (2)

         • eindpunt van de lineae transversae
         • oorsprong: vergroeiing van de proc. transv.
         • nut: doorgang van de sacrale zenuwen

• aan anterieur zijde ligt de rectum (= laatste deel v/d darm)

facies dorsalis

• wijst naar achterzijde

• 3 kammen:

      • crista sacralis mediana (1)
    mediaan gelegen onregelmatige beenlijst
    oorsprong: versmelting proc. spinosi S1-S5

      • crista sacralis intermedia (2)
    zwakkere beenlijst
    oorsprong: versmelting proc art. S1-S5
    uiteinde: ° proximaal: proc. art. superior sacri
        ° distaal: cornua sacralia

      • crista sacralis lateralis (3)
    laterale beenlijst
    oorsprong: versmelten vd proc. transv. S1-S5

• openingen:

        • foramina sacralia dorsalia (4):

        dorsaal gelegen openingen
        nut: doortocht dorsale takken vd sacrale zenuwen (huid            en sfincter regio)

        • hiatus sacralis (5):

        opening tussen beide cornua sacrale
        oorsprong: ontbreken van de dorsale wand van het                    canalis sacralis op niveau van (S4)-S5

 

facies dorsalis

1. Basis ossis sacri

2. pars lateralis

3. Canalis sacralis

4. Crista sacralismediana

Os coccygis

oorsprong: vergroeiing van 3 à 5 staartbeenwervels

Os coxae

1. os illium

2. os ischium

3. os pubis

dorsaal aanzicht

Os coxae

• rode cirkel: acetabalum, heupkom

  • caput femur van bovenbeen articuleert hierin

1. crista iliaca

2. spina iliaca anterior superior

3. corpus ossis illi

4. spina iliaca anterior inferior

5. facies lunata

6. pecten ossis pubis

7. fossa acetabuli

8. tuberculum pubicum

9. ramus inferior ossis pubis

10. incisura acetabuli

11. foramen obturatum

12. ramus ossis ischii

13. tuber ischiadicum

14. corpus ossis ischii

15. incisura ischiadica minor

16. spina ischiadica

17. limbus acetabuli

18. incisura ischiadica major

19. spina iliaca posterior inferior

20. spina iliaca posterior superior

21. linea glutea posterior

22. linea glutea inferior

23. linea glutea anterior

frontaal aanzicht

1. fossa iliaca

2. linea arcuata

3. spina iliaca anterior superior

4. spina iliaca anterior inferior

5. corpus ossis ischii

6. ramus superior ossis pubis, pecten ossis pubis

7. facies symphysialis

8. foramen obturatum

9. ramus inferior ossis pubis

10. tuber ischiadicum

11. ramus ossis ischii

12. spina ischiadica, incisura ischiadica minor

13. incisura ischiadica major

14. spina iliaca posterior inferior

15. spina iliaca posterior superior

16. facies auriculairis