Układ nerwowy - kolos OUN i opony | Quizlet

Ośrodkowy układ nerwowy

- głowne struktury budujące OUN: mózg, móżdżek i rdzeń kręgowy

- całkowicie otoczony warstwami tkanki łącznej - oponami

- składa się z zorganizowanych obszarów różniących się zawartością mieliny - istotą szarą i białą

Istota szara

- Zbudowana głównie z ciał komórkowych (perykarionów) dodatkowo występują dendryty, astrocyty (protoplazmatyczne, włókniste) i mikroglej. W tej części występuje większość synaps

- neuropilśń zbudowana z wypustek astrocytów, z proteoglikanami tworzącymi żelową strukturę

- dodatkowo wypustki astrocytów tworzą blaszkę graniczną wewnętrzną oddzielającą istotę szarą od opony miękkiej i naczyń krwionośnych.

- zrąb istoty szarej jest odpowiedzialny za odżywianie ciał komórek nerowych

lokalizacja istoty szarej

stanowi powierzchniową warstwę mózgu i móżdzku (kora/płaszcz) w rdzeniu stanowi środek

Istota biała

Zbudowana jest głównie z: zmielinizowanych aksonów i oligodendrocytów

* pozostałe komórki to astrocyty włokniste i mikroglej, bardzo mało perikarionów/ bądź ich brak

W jej obszarze występują ciemniejsze obszary - jądra mózgu zawierające skupiska perykarionów

istota biała - włókna nerwowe tworzą pęczki zawierające

- włókna projekcyjne - łączące odległe części OUN

- włókna kojarzeniowe - łączące struktury tych samych struktur

- włókna spoidłowe - łączące neurony symetrycznych struktur OUN (półkule mózgu)

w zależności od kształtu i wielkości pęczków włókien wyróżnia się

- powrózki

- sznury

- torebki

- wstęgi

- promienistości

- konary

Kora mózgu

w jej skład wchodzą neurony:

1 piramidalne

2 Ziarniste (gwieździste) (najmniejsze)

3 Wrzecionowate (długie)

* są to stałe składniki kory różnych okolic mózgu

4 poziome (cajala) i małe

5 wielobiegunowe (różnokształtne - aka Bogucka)

95% - kora nowa

u zwierząt 1/4 kora nowa i 3/4 kora stara

KOra nowa warstwy

1 drobinowa

2 ziarnista zewnętrzna

3 piramidalna

4 ziarnista wewnętrzna

5 zwojowa

6 komórki wielokształtne

warstwa drobinowa

inaczej brzeżna

- tu warstwa graniczna gleju, zbudowana głównie z wypustek astrocytów.

- nieliczne wrzecionowate neurony poziome, ich aksony i dendryty biegną równolegle do powierzchni kory.

warstwa ziarnista zewnętrzna

komórki piramidalne małe ich aksony biegną do istoty białej i ziarniste

warstwa piramidalna

aksony komórek biegną do istoty białej a dendryty do powierzchni kory. Komórki kształtu piramidalnego i idąc wgłab są większe niż te na powierzchni

warstwa ziarnista wewnętrzna

- średnie komórki piramidalne i ziarniste, kótrych aksony biegną do istoty białej a długie dendryty dochodzą do powierzchni kory.

- Obecna jest smuga poprzeczna wewnętrzna

warstwa zwojowa

duże komórki piramidalne (inaczej komórki ruchowe Bertza w zakręcie środkowym przednim) + małe komórki ziarniste.

- obecna jest tutaj smuga poprzeczna wewnętrzna

warstwa komórek wielokształtnych

komórki wrzecionowate i leżące powierzchniowo małe piramidalne

Funkcje neuronów poszczególnych warstwa

1 i 6 - integrująco koordynująca

2 i 4 - rejestrująco-recepcyjna

3 i 5 - wysyłanie impulsów

w zależności od rodzaju obecnych komórek w niektórych miejscach mózgu można wyróżnić korę ziarnistą (k ziarniste) oraz korę piramidalną (k piramidalne)

Kora móżdżku

składa się z 3 warstw

- drobinowej

- zwojowej

- ziarnistej

warstwa drobinowa

- najgrubsza leży po zewnętrznej części

- obfita neuropilśń i rozproszone ciała komórek nerwowych

- komórki gwieździste małe i duże

* małe - leżą na powierzchni części kory są wielowypustkowe, posiadają ciemne jądra i wyraźne ciałka Nissla

* duże (koszyczkowe) - leżą na wewnętrznej części warstwy drobinowej, duże wielowypustkowe, koszyczkowe bo oddają kolateralia którymi otaczają komórki zwojowe

warstwa zwojowa

- wąska środkowa warstwa

- duże neurony zwojowe gruszkowate (Purkiniego), ich dendryty wchodzą do warstwy drobinowej, są bogate w ciałka Nissla, posiadają duże jasne jądra

- ich aksony biegną w głab istoty białej móżdżku

- zablokowanie receptorów na komórkach geuszkowatych prowadzi do ziezaborności ruchowej i ataków padaczki

- astrocyty tej warstwy oddają wypustki przez warstwę drobinową na powierzchnię kory gdzie tworzą błonę graniczną glejową

Warstwa ziarnista

- gruba wewnętrzzna warstwa

- niewieleneuropilśni, gęsto upakowane małe neurony (k ziarniste małe i duże)

* małe - ich aksony biegną do kory, tworzą synapsy z komórkami zwojowymi i gwieździstymi

- duże (Golgiego) - w tym poziome (Lugaro)

Splot podzwojowy i nadzwojowy

warstwy utworzone przez kolateralia aksonów komórek zwojowych, podzwojowych oddziela komórki zwojowe od warstwy ziarnistej

Rdzeń kręgowy

- istota biała jest w rdzeniu położona obwodowo, szara stanowi środek w kształcie litery H tworząc:

* dobrzuszne dwa rogi przednie z neuronami ruchowymi (motoneurony) które formują korzenie dobrzuszne nerwów rdzeniowych

* dogrzbietowe dwa rogi tylnie zawierające intterneurony przyjmujące włókna czuciowe i formujące korzenie dogrzbietowe

co znajduje się po środku w rdzeniu

kanał będący pozostałością cewy nerwowej, pozostaje on w kontakcie z komorami mózgu jest wyścielony ependymą i wypełniony płynem mózgowo rdzeniowym

tory istoty białej skąd pochodzą i dokąd biegną ?

- Zstępujące

- Wstępujące

- własne

- korzeniowe

- Zstępujące

zaczynają się w korze mózgu, jądrach podstawnych i pniu mózgowia

- Wstępujące

zaczynające się w zwojach międzykręgowych i w rdzeniu kręgowym i biegnące do pnia mózgowia, jąder podstawy i kory mózgu

- własne

włókna nerwowe zacznjące się i kończące w rdzeniu

- korzeniowe

wchodzące do rdzenia przez korzenie i biegnące w istocie białek ku wyższym poziomom OUN. Znajdują się tu także włókna nerwowe komórek ruchowych rogów przednich wychodzące z rdzenia przez korzenie przednie

Opony mózgowo rdzeniowe

- Opona twarda

- opona miękka

- pajęczynówka

Opona twarda

- zbudowana z tk łącznej zbitej o utkaniu nieregularnym,

* liczne włókna kolagenowe o równoległym przebiegu

* włókna sprężyste

* fibroblasty

- jest podzielona na dwie warstwy

* okostnową (blaszka zew)

* oponową (blaszka wew)

- obie blaszki ściśle do siebie przylegają, rozdzielone są tylko w miejscu zatok opony twardej

blaszka zewnętrzna opony twardej

jest przedłużeniem okostnej czaski

blaszka wewnętrzna opony twardej

zawiera naczynia krwionośne + zatoki żylne

- wewnętrzna powierzchnia pokryta MESOTHELIUM

Wytworami blaszki wewnętrznej są sierp mózgu i móżdżku, namiot móżdżku i przepona siodła

opona twarda rdzenia kręgowego

w tym przypadku występuje przestrzzeń nadwtardówkowa zawierająca sploty cienkościennych żył i tkankę łączną

Funkcja opony twardej

ustala położenie części mózgowia oraz rdzenia kręgowego, ochrania je przed urazami mechanicznymi oraaz przzemieszczeniem.

- Zawiera wiele splotów nerwowych oraz zakończeń nerwowych w tym bólowych - można sobie skojarzyć zasadność znieczulenia zewnątrzoponowego

Z czego zbudowana jest pajęczynówka?

- Z zewnętrznej płyty z tkanki łącznej właściwej zbitej.

- Z beleczek łącznotkankowych z włókien kolagenowych i fibroblastów, odchodzących od płyty które łączą się z oponą miękką.

- Nie zawiera naczyń krwionośnych ani włosowatych.

- płyta oraz beleczki są pokryte mesothelium

Co wypełnia jamę podpajęczynówkową?

- Płyn mózgowo-rdzeniowy (PMR). - PMR chroni OUN przed urazami.

- Komunikuje się z komorami mózgu.

Czym są ziarnistości pajęczynówki i jaka jest ich funkcja?

- są to kosmki pokryte mesothelium, w ich cytpolaźmie znajdują się pory, które otwierają się pod wpływem ciśnienia PMR

F: są miejscem przenikania PMR do krwi żylnej (wnikają do wnętrza zatok żylnych opony twardej)

Co tworzą beleczki

Jamę podpajęczynówkową - wypełniona PMR - ochrona OUN przed mnijszymi urazami, komunikuje się zkomorami mózgu gdzie produkowany jest PMR

Opona Miękka budowa

- Zbudowana z tk łącznej właściwej

*wł kolagenowe

*trochę sprężystych i siateczkowych

*nieliczne fibroblasty

- Pokryta jest nabłonkiem mezodermalnym

- Nie kontaktuje się bezpośrednio z komórkami ani włóknami nerwowymi - oddziela je glejowa błona graniczna - wypustki astrocytów

co robi opona miękka

wypełnia wszystkie nierówności powierzchni mózgowia oraz rdzenia wnika w ich głab wyściełając jamy okołonaczyniowe

Warstwy opony miękkiej

- Zewnętrzna: luźne utkanie , zawiera wiele naczyń krwionośnych odgałęziających się do mózgowia i rdzenia.

- Wewnętrzna: zbite utkanie, regularny układ włókien, brak naczyń krwionośnych.

co wytwarza opona miękka

więzadła ząbkowane