Aanbeveling
Positief advies of raad / aanprijzing
Aanleiding
Omstandigheid die ertoe leidt dat er iets gebeurt
Aanvaardbaar
Iemand kan een argument of een betoog aanvaardbaar vinden: hij vindt het dan goed genoeg, acceptabel
Achtergrond
Verborgen reden, dieperliggende zaak
Actieplan
Idee hoe je door te handelen een probleem oplost
Advies
Raad / raadgeving / wat je tegen een ander zegt om hem te helpen bij een probleem
Afweging
Met zorg voor- en nadelen beoordelen / overwegen / erover nadenken
Alternatief
Een andere mogelijkheid / een andere verklaring / een andere oplossing
Anekdote
Kort / kenmerkend verhaal dat vaak als voorbeeld of introductie wordt gebruikt
Argument
Een uitspraak / een bewijs / een reden of verklaring waarmee de schrijver zijn standpunt wil ondersteunen.
Argumentatie
Het standpunt samen met argumenten die het standpunt ondersteunen (argumenten voor) of juist van zijn kracht beroven (argumenten tegen)
Argumentatieschema
Geeft vooral aan wat het verband is tussen een standpunt en een argument
Argumentatiestructuur
De opbouw van een argumentatie, dus de opbouw van het standpunt met zijn argumenten
Aspect
Kant van een zaak, facet, kant waaruit je iets bekijkt
Beantwoording
Het antwoord geven op iets / voldoen aan verwachtingen / overeenkomen met iets
Beargumenteren
Verdedigen of onderbouwen van een stelling / uitleggen / toelichten met argumenten
Begripsomschrijving
Definitie / reeks kenmerken van het begrip
Behandeling van iets
Voors en tegens op een rijtje zetten en tot een afweging van voor- en nadelen komen
Beoordelen
Iets goed of slecht vinden
Beschouwing
Een beschouwende tekst (of een deel ervan) waarin de schrijver verschillende interpretaties, verklaringen, opinies, opvattingen of standpunten over een kwestie geeft. De schrijver wil de lezer laten nadenken over die kwestie, zodat de lezer zijn eigen mening kan vormen. Een beschouwing kan ook de argumenten voor en tegen een of meer standpunten behandelen, zondar dat de schrijver de bedoeling heeft om de lezer voor een van die standpunten te winnen.
Beschrijving
Een opsomming van wat je kunt waarnemen
Betoog
Een betogende tekst (of een deel ervan) heeft een standpunt dat de schrijver onderbouwt met een of meer argumenten. De schrijver wil met zijn betoog de lezer van zijn standpunt overtuigen. Tegenargumenten worden alleen genoemd om ze, vaak krachtig, te weerleggen.
Bevestigen
Iets bekrachtigen, iets beamen, instemmen met iets
Bevinding
Uitkomst van een onderzoek of waarneming, constatering
Bewering
Opvatting, mening, iets wat beweerd wordt, verdediging van een mening
Bewijsvoering
Redenering waarmee je jouw mening wilt bewijzen
Bezwaar
Tegenargument, afwijzende mening, bedenking, het noemen van een moeilijkheid
Conclusie
Gevolgtrekking, wat je afleidt uit bepaalde gegevens, slotsom (nieuwe informatie in tegenstelling tot een samenvatting waarin gegevens worden herhaald)
Constatering
Vaststelling, waarneming
Controversieel
Verschil van mening uitlokkend
Definitie
Begripsomschrijving, reeks kenmerken van het begrip
Doelstelling
Bedoeling, wat je wilt bereiken, het streven naar iets
Effect
Gevolg, uitwerking, impact
Factor
Omstandigheid dat invloed op iets uitoefent, iets wat iets veroorzaakt, oorzaak
Gegevens uit voorafgaand onderzoek
Informatie die verkregen is uit een eerder onderzoek
Gevolg
Resultaat, wat voortkomt uit een oorzaak
Hoofdgedachte
Het belangrijkste wat de schrijver vertelt geformuleerd in één zin
Historische achtergrond
Feiten uit het verleden met (verstrekkende) gevolgen voor nu
Hypothese
Onderstelling, veronderstelling, vermoeden, stelling die men als waarheid aanneemt of die men nog moet bewijzen, vooropgezette mening
Illustratie
Voorbeeld (van een verschijnsel of concrete situatie)
Inleiding
Eerste gedeelte va de tekst waarin het onderwerp (in grote lijnen) geïntroduceerd wordt
Kanttekening
Kritische opmerking, commentaar
Karakteriseren
Kenmerken noemen, eigenschappen aanwijzen
Kritiek
Commentaar, positieve of negatieve beoordeling
Ketenargumentatie
Een argumentatie met een hoofdargument én een of meer subargumenten
Literatuurverslag
Systematische weergave van feiten die bekend zijn uit de literatuur
Maatschappelijke omstandigheden
Sociale situatie
Mening
Opvatting, standpunt, stelling
Motiveren
Uitleggen of verklaren waarom iets is zoals het is
Nuancering
Het minder zwart-wit voorstellen van een zaak
Objectief - subjectief
Zakelijk - persoonlijk
Ontkenning
Het niet erkennen, niet bekennen, het beweren dat het niet waar is, het loochenen
Ontkrachting
Een argument van zijn kracht beroven, de weerlegging van een argument
Ontwikkeling
Groei, een aantal stappen verder komen, ontwerpen en produceren, kennis en beschaving bijbrengen
Oorzaak
(Een factor) waardoor iets gebeurt
Oplossing
Beredeneerd antwoord op vraagstuk
Opsomming
Het op de rij af noemen, een reeks
Optie
Wat je wilt bereiken, gewenste mogelijkheid
Opvatting
Mening, oordeel, stelling, visie
Overeenkomsten
Punten van overeenstemming, van gelijkheid, overeenstemmende aspecten
Paradox
Schijnbare tegenstelling, schijnbare tegenspraak
Probleemstelling
De hoofdvraag waarop de tekst antwoord geeft; vraagstuk
Proces
Opeenvolgende gebeurtenissen, manier van behandeling, verloop, voortgang, ontwikkelingsgang, beloop
Randvoorwaarde
Noodzakelijke, maar niet voldoende voorwaarde / bijkomstige voorwaarde die echter wel noodzakelijk is voor het te bereiken doel
Reden of verklaring
Argument, waarom iemand iets doet, de verklaring die hij geeft voor zijn daad
Redenering
Gedachtegang, het maken van een gevolgtrekking op basis van argumenten
Relativeren
Beweren of bewijzen dat iets minder belangrijk is, op het betrekkelijke van iets wijzen
Samenvatting
Korte weergave van het voorafgaande, beknopte herhaling van gegevens
Signaalwoord
Verbindingswoord, woord dat een verband aangeeft tussen twee alinea's, zinnen of gedeelten van zinnen
Situatiebeschrijving
Weergave van de omstandigheden
Standpunt
De opvatting van iemand. Deze verdedigt zijn opvatting met argumenten, omdat er mogelijk twijfel of weerstand is bij de lezer.
Stelling
Bewering die je moet gaan bewijzen, beargumenteren
Strekking
De bedoeling, belangrijkste inhoud, boodschap, teneur
Subargument
Ondersteunt een ander argument
Tegenargument
Een argument tegen een standpunt of stelling. Hiermee wil iemand een standpunt van iemand anders van zijn kracht beroven, onaanvaardbaar of minder aanvaardbaar maken
Tegenstelling
Het tegengesteld zijn aan iets
Tegenwerping
Bedenking, bezwaar, tegenargument
Theorie
Stelsel van grondregels en principes
Toegeving
Het erkennen dat je verkeerd zat, dat het probleem groter was dan je dacht
Toekomstvisie
Kijk op verwachte ontwikkelingen
Toelichting
Nadere verklaring, uitleg
Toepassing
Het in praktijk brengen van iets, het gebruik in de praktijk, het aanwenden
Toon(zetting), taal of-woordgebruik of stijl
Manier waarop iemand zich schriftelijk uitdrukt
Uitdiepen
Grondig onderzoeken, grondig bespreken
Uiteenzetting
Een uiteenzettende tekst (of een deel ervan) waarin alleen feiten en een uitleg staan.
Uitgangspunt
Punt vanwaar men uitgaat, uitgangspositie, vertrekpunt, vanuit dat punt begint men te denken of te redeneren, veronderstelling die men aanneemt
Uitleg
Zeggen hoe iets werkt, verduidelijken van een bepaald begrip of verschijnsel
Uitweiding
Een terzijde, praten over bijzaken
Uitwerking
Iets uitwerken, het aanvullen en nauwkeuriger vertellen, verduidelijken, helder maken, er dieper op ingaan
Vaststelling
Als feit waarnemen of als waarheid beschouwen, constatering
Vergelijking
Zaken naast elkaar zetten om te kunnen oordelen over verschillen en overeenkomsten
Verklaring
Iets helder maken, uitleg, reden, argument, plechtige uitspraak
Verschil
Het onderscheid, de afwijking, waarin het ene afwijkt van het andere, verschil van mening
Verslag van onderzoek
Mededeling of rapport uitgebracht op basis van onderzochte feiten
Verwerking
Het goed in zich opnemen
Verzwegen argument
Veronderstelling in een argumentatie
Visie
Kijk, mening, opvatting, hoe je zaken beschouwt
Voorbeeld
Toelichtend geval uit de praktijk, illustratie
Voorbehoud
Beperking op wat er gezegd wordt
Vooronderstelling
Hypothese, opvatting die je nog moet bewijzen, vooropgezette mening