thai ngoài tử cung

định nghĩa

là khi thai làm tổ bên ngoài buồng tử cung

vị trí thường gặp

95% là ở vòi trứng

75-80 đoạn bóng

12 đoạn eo

6-11 đoạn loa

2 đoạn kẽ

nguyên nhân?

thường do tổn thương ống dẫn trứng, do hậu nhiễm Chlamydia trachomalis

yếu tố nguy cơ?

• viêm nhiễm phụ khoa

• tiền sử PT vòi trứng

• tiền sử GEU

• bất thường giải phẫu

• các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản

• hút thuốc lá

sự thay đổi b-hcg như thế nào thì nghĩ đến GEU? ( nhận biết sớm)

• không tăng được đến 53% trong mỗi 2 ngày

• beta giảm chậm, không đến 20% trong mỗi 2 ngày ( so với sảy thai tự nhiên)

đối với thai bình thường, nồng độ beta trên ngưỡng bao nhiêu thì thấy hình ảnh thai trong lòng tử cung

1500-2000 ( đơn thai)

3000 ( song thai )

diễn tiến tự nhiên của thai ở vòi trứng có thể xảy ra?

• vỡ vòi trứng

• sảy qua loa vòi

• thoái triển

tại sao bệnh nhân lại ra máu âm đạo trong GEU?

• do hoạt năng nguyên bào nuôi bất thường không đủ để củng cố và duy trì hoàng thể thai kỳ → thiếu hụt estrogen, progesteron → yếu kém củng cố nội mạc → bị bong tróc → chảy máu

• do máu từ vòi trứng rỉ vào tử cung

tam chứng cổ điển?

• trễ kinh

• đau bụng

• ra máu âm đạo

triệu chứng thực thể?

• sờ được khối cạnh tử cung

• tử cung mềm, lớn hơn bình thường

chỉ định khi nào theo dõi đến khi thoái triển hoàn toàn?

• bn có huyết động học ổn định

• kt khối thai ngoài < 2cm

• beta <1k, giảm dần theo thời gian

thuốc được lựa chọn cho đtri nội

MTX là chất đối vận với acid folic

tác dụng của MTX lên tế bào nuôi

ức chế tổng hợp DNA của tế bào nuôi

khi nào được phép đtri nội

phải thỏa đầy đủ các điều kiện

• huyết động học ổn định

• GEU chưa vỡ

• kt khối thai < 3,5cm, không có tim thai

• beta <5k

• mong muốn của bệnh nhân

chống chỉ định đtri nội

1 trong các yếu tố

• huyết dộng ko ổn định

• bly huyết học: BC<3k, TC<100k

• suy chức năng gan, thận

• bly loét dạ dày, bệnh phổi đang tiến triển, suy giảm miễn dịch

• quá mẫn

• dang cho con bú

• thai trong + thai ngoài

• ko có tg theo dõi beta đến khi âm tính

• xa bv

• ko muốn đtr nội

trước khi cho dùng MTX, bn cần làm cls?

• beta

• CTM

• chức năng gan , thận

phác đồ đơn liều MTX

sau tiêm MTX, kiểm tra lại beta vào ngày nào?

n4, n7

tại sao khi kt beta vào ngày 4 thì lại thấy tăng

• hợp bào nuôi vẫn tiếp tục sx beta

• MTX làm hoại tử tế bào nuôi thành nhiều mảnh beta

khi nào nói bn đang đáp ứng đtrị MTX ( nói theo beta)

khi beta ngày 7 giảm hơn 15% so với ngày 4, sau đó định lượng beta lại hằng tuần

khi nào nói GEU không đáp ứng MTX lần 1

beta ngày 7 không giảm hơn 15%/ bình nguyên/ tăng so với ngày 4

có thể dùng siêu âm để theo dõi điều trị nội MTX không

không, vì trên SÂ sẽ thấy khối thai to lên và tồn tại trong vào tuần

tại sao có thể thấy khôi thai to lên trên SÂ sau khi đtri MTX

có thể do máu tụ trong vòi trứng

khi dùng MTX, cần dăn bn?

• tránh ăn thức ăn chứa folfate

• tránh dùng NSAID

• tránh giao hợp

• tránh tx với ánh sáng mặt trời

tại sao không nên dùng NSAID trong lúc đang uống MTX

do thương tác với MTX gây ức chế tủy xương, gây độc đường tiêu hóa

sau khi beta âm tính, bn nên ngừa thai ít nhất bao lâu

3 tháng

khi nào bắt buộc đtrị ngoại khoa

• GEU vỡ

• huyết dộng ko ổn định

• chống chỉ định dùng MTX

• đtri MTX thất bại

• có bly hiếm muộn do nguyên nhân vòi trứng cần cắt bỏ và có kế hoạch thụ tinh trong ống nghiệm

• thai trong  + thai ngoài

• mong muốn triệt sản

các phương pháp ngoại khoa?

• cắt vòi trứng toàn phần

• xẻ vòi trứng bảo tồn

khi nào phải cắt vòi trứng toàn phần

• tổn thương nặng vòi trứng

• GEU vỡ

• GEU thái phát ở vòi trứng cùng bên

• kt khối hai to >5cm

• ko muốn có thai nữa

hình ảnh trên siêu âm cho phép chẩn đoán xác định GEU

khi có túi thai có yolsac hoặc phôi hoặc cả 2 nằm ở phần phụ và hòng tử cung trống, không có túi thai

beta bao nhiêu thì SÂ qua ngã âm đạo thấy túi thai

>1500

beta bao nhiêu thì SÂ qua ngả bụng thấy túi thai

>6000

hình ảnh điển hình cảu GEU qua siêu âm doppler

hình vòng nhẫn, vòng ống, dấu hiệu vòng tròn lửa

nếu SÂ qua ngã âm đạo không thấy thai trong tử cùn + beta <1500 thì có thể xảy ra trường hợp nào

• thai bình thường nhưng quá sớm

• mới sảy

• thai trong tử cung bất thường

• GEU

• thai ko xđ vị trí

cận lâm sàng là tiêu chuẩn vàng để chẩn đoán GEU

nội soi ổ bụng

khi nào chỉ định hút/nạo sinh thiết buồng tử cung

khi thai không pt trong lòng tử cung hoặc SÂ không xđ vị trí thai

sau hút nạo thấy hiện diện tế bào lông nhau trong mô bệnh phẩm và beta giảm > 50% sau 12-24 giờ thì chẩn đoán là?

sảy thai sớm

khi nào sau hút/ nạo sinh thiết thì gợi ý chẩn đoán sót nhau/ có GEU

khi không thấy tế bào nhau, beta bình nguyên hoặc tăng

điều khiện đtrị MTX đơn liều

• huyết động ổn định

• beta <= 5k

• kt khối thai < 4 cm

• không có tim thai, phôi thai trong khối GEU

điều kiện đtrị MTX liều đôi

• huyết động ổn định

• beta từ 3k5 đến <= 5k5

• kt khối thai <4 cm

• ko có tim thai, ko có phôi thai

khi nào đtrị đa liều cố định

• huyết động ổn định

• beta >5k và <=10k

• kt khối thao <5cm

• GEU đoạn kẽ <3cm

phác đồ đơn liều MTX

tiêm bắp 1mg/kg vào ngày 1

khi nào phải chuyển từ đtrị MTX sang đtrị phẫu thuật

sau 3 liều, MTX giảm <15% so với lần xét nghiệm trước

phác đồ liều đôi MTX

• liều 1: 1mg/kg TB

• liều 2: 1mg/kg TB vào ngày 4

• định lượng beta vào ngày 4, 7 : giảm >= 15% thì định lượng beta hàng tuần đến khi âm tính, nếu giảm <15% thì thêm 1 liệu MTX vào ngày thứ 7 và định lượng beta vào ngày 11

• ngày 11: tượng tự, nếu giảm <15% thì thêm liều MTX vào ngày thứ 11, và định lượng lại vào ngày 14

nếu beta ko giảm sau 4 liều thì PT

phác đồ đa liều MTX

• MTX liều 1mg/kg TB vào các ngày 1,3,5,7

• xen kẽ liều acid folic liều 0,1mg/kg vào các ngày 2,4,6,8

• định lượng beta vào các ngày tiêm và tiếp tục tiêm đến khi beat giảm >= 15% so với trc đó: nếu giảm >=15% thì ngừng tiêm và định lượng beta hàng tuần đến khi âm tính

tác dụng ko mong muốn của MTX

• TC đường tiêu hóa: buồn nôn, nôn, viêm niêm mạc miệng

• xuất huyết âm đạo lượng ít

• đau bụng sau tiêm MTX 2-3 ngày

• tăng men gan

tại sao chuyển phôi lại làm tăng nguy cơ thai ngoài?

do chuyển phôi là quy trình ngược với tự nhiên, khi bơm ngược thì phải chịu áp lực và nhu động nên có thể sẽ không đi đúng hướng