Middeleeuwen termen

Tetrarchie

Vierkeizerregering

Twee delen van het rijk worden telkens door twee keizers geregeert

Civitates

Provincies

Curia

Stadsraden

Curiales

Bestuurders van de curia

Honorati

Grootgrondbezitters

Strategisch hoofdconcept

Grenzen worden niet rechtstreeks bewaakt maar meer landinwaarts met mobiele troepenmachten

Foedera

Huurlingencontract

Foederati

Huurlingen

Etnogenese

Ontstaan van een nieuwe cultuur uit de mix van andere culturen

Gefolgschaften

Maatschappij opgebouwd op krijgers

Protonatievorming

Nationaal samenhorigheidsgevoel

Renovatio Imperii

Herstel van het Romeinse Rijk

Apostilisch

Gericht op bekeren

Septuagint

Oude Testament

Caesaropapisme

Hoogste wereldlijke leider als hoofd van de kerk

Keizer = paus

Hiërocratie

Paus als hoogste wereldlijke leider

Tweezwaardenleer

Scheiding van wereldlijke en geestelijke macht

Patrimonium Sancti Petri

Pauselijke Staten

Privilegium fori

Enkel de kerkelijke rechtbank mag clerus veroordelen

Privilegium immunitatis

Geen belastingen of dienstplicht voor clerus

Monasterium

Klooster voor hoger gewijde geestelijken

Diocees

Bisdom

Metropolitanen

Bisschop van een grote stad

Patriarchen

Belangrijkste gezaghebbers binnen de kerk

Oecumenische concilie

Vergadering van alle kerkelijke leiders

Orthodox

Correcte overtuiging

Heretici

Ketters

Eremitisme

Leven als een kluizenaar

Cenobitisme

Samenleven in clustergemeenschappen

Peregrinatio

Rondtrekken en bekeren

Syncretisme

Versmelting nieuwe en oude religie

Kaliefen

Opvolgers van Mohammed

Orthopraxie

Religie gericht op handelen

Orthodoxie

Religie gericht op geloof

Mammelukken

Onvrije strijders in Arabië

Land-labour ratio

Verhouding tussen beschikbare arbeid en bewerkbaar land

Weergeld

Hoeveelheid geld dat iemand waard is

Haribannus

Legerdienst wordt afgekocht

Scabini

Schepenen

Horigen

Onvrije boeren

Sala

Zaal

Curia

Huis van de grondbezitter

Herenland

Deel van het domein dat de heer voor zich hield

Hoevenland

Deel van het domein dat aan horigen gegeven is in ruil voor arbeidsdiensten

Morele economie

Wederkerige handel

Reciprociteit

Wederkerigheid tussen gelijken

Redistributie

Wederkerigheid tussen ongelijken

Denarius, penning

Zilvergeld

Portus, wik, emporium

Nederzettingsvormen

Grensmarken

Gebied met bijzondere militaire aandacht aan de grens

Capitularia

Keizerlijke decreten

Homagium

Eed van trouw

Vasus

Knecht

Benificium

beloning

Rijkskerken

Vorst geeft wereldlijke macht aan clerus

Manors

Grote Britse domeinen

Convivencia

Samenleven tussen christenen, moslims en joden

Mozaraben

Gearabiseerde christenen

Taifa’s

Islamitische koninkrijken

Mudejaren

Verchristelijkte moslims

Pax Dei/ godsvrede

Geen oorlog tegen andere christenen

Dooms

Britse volkstalige rechtsspraak

Sheriffs

Britse koninklijke gerechtsofficieren

Exchequer

Britse rekenkamer

Baillage

Baljuwschap

Ostkolonisation

Kolonisatie naar het Oosten

Banheerlijkheden

Lokale heer met soevereine macht

Malae consuetudines

Banrechten

Tallia

Franse algemene belastingen

Milites

Strijders

Ligesse

Trouw van ridder aan leenheer altijd voor trouw aan andere leenheren

Heerlijkheden

Overheidsgezag

Zwaardleen

Leengoed overerfbaar van vader op zoon

Spillelenen

Leengoed overerfbaar van moeder op dochter

Heergewaad

Overdrachtsgeld bij erfenis van leengoed

Ministeriales

Onvrije strijders in Duitsland

Truega Dei/ Godsbestand

Geen strijd op feestdagen

Milites christi

Ridders die strijden in dienst van Christus en de christelijke waarden

Milites nobiles

Adellijk deel van het leger

Milites popolani

Niet-adellijk deel van het leger

Laboratores

Boeren

Libertas ecclesia

Leken bemoeien zich niet met kerkelijke zaken, meer pauselijke macht en prediken in de volkstaal

Societas christiana

Kerk dichter bij het volk brengen

Simonie

Verkoop van kerkelijke ambten

Nicolaïsme

Celibaat niet gehandhaafd

Lekeninvestituur

Koning moet verkiezing kerkelijke ambten goedkeuren

Plenitude potestas

Niemand kan de paus herroepen

Ordo monasticus

Monastieke leven

Ordo canonicus

Kanunnike leven

Ora et labora

Gebed en arbeid

Exemptie

Abdij enkel verantwoording verschuldigd aan de paus

Ecclesia cluniacensis

Alle kloosters die onder invloed staan van de abdij van Cluny

Grangiae/ uithoven

Landbouwplaats die gebonden is aan het klooster

Kanunniken

Priesters die actief zijn in lekenwereld die in een klooster leven en een kloosterregel volgen

Vita apostolica

Leven als apostelen

Krak

Burcht van kruisvaarders

Funduq

Handelsnederzetting in het Oosten

Portolaankaart

Kaart met kustlijnen

Hanze

Associatie van handelaars of handelssteden

Factors

Permanente handelsvertegenwoordiger