Geschiedeniswerkplaats VWO (4/5/6) - Hoofdstuk 4 Tijd van steden en staten

aanbod

wat iemand wil verkopen

bank

bedrijf dat geld bewaart

compagnië

bedrijf waarin mensen geld gestoken hebben

giro

betalingsysteem waarbij geld via een bank wordt overgemaakt

hanze

organisatie van samenwerkende handelaren

infrastructuur

alle wegen

specerij

plantaardige smaakstof

stadsrecht

recht dat geldt in een stad

tol

belasting voor het gebruik van een weg

urbanisatie (verstedelijking)

groei van steden

vraag

wat iemand wil kopen

wisselbrief

document waarin staat dat de koper een bepaald bedrag schuldig is aan de verkoper

baljuw

door vorst aangestelde rechter

burgemeester

hoogste bestuurder van een stad

burgerij

officiële bewoners van een stad

gilde

vereniging van mensen met hetzelfde beroep

huursoldaat

soldaat die gevecht voert als zelfstandig ondernemer

raad (stadsraad)

groep mensen die de stad bestuurt

schepen

lid van een rechtbank in een stad

stadsbestuur

stadsraad en burgemeester

tol

belasting die handelaren betalen aan de stad

vorstelijk absolutisme

bestuur waarbij de vorst volledige macht heeft

centralisatie

als een land steeds meer vanuit één plek wordt bestuurd

gewest

provincie

hertog

edelman met grote macht

keurvorsten

Duitse hoge edelen en bisschoppen die de koning kiezen

Nederlanden (Lage Landen)

gewesten in Nederland

parlement

1. oorspronkelijk: vergadering van de drie standen in Engeland

soevereiniteit

hoogste macht

staatsvorming

als een land steeds meer als eenheid wordt bestuurd

standenmaatschappij

maatschappij waarin de bevolking is verdeeld in standen met eigen rechten en plichten

Staten-Generaal

1. oorspronkelijke vergadering van de standen

universiteit

instelling voor wetenschappelijk onderwijs

ban

kerkelijke straf waarbij iemand uit de kerk wordt gezet

concilie

vergadering van bisschoppen en de paus

excommunicatie

uitsluiting uit de kerk

geestelijke macht

macht van geestelijken in de kerk

investituur

plechtige benoeming van een bisschop

rondtrekkende prediker

priester of monnik die rondreist om het geloof te verspreiden

wereldlijke macht

macht over gebieden en mensen

primaat

oppergezag

aflaat

kwijtschelding van straf

Heilige Land

gebied waar Jezus zou hebben gepredikt (Israël/Palestina en delen van Jordanië en Libanon)

ideologie

geheel van ideeën over de samenleving

kruisvaardersstaat

door kruisvaarders gestichte staat

kruistocht

gewapende tocht van christenen

Reconquista

christelijke herovering van het Iberisch schiereiland