1/404
Looks like no tags are added yet.
Name | Mastery | Learn | Test | Matching | Spaced |
---|
No study sessions yet.
Welke drie kerncomponenten omvat het concept burgerschap?
Status, activiteit en lidmaatschap
Op welk aspect richt het liberale perspectief zich vooral binnen burgerschap?
Juridische status en rechten van burgers
Welk aspect van burgerschap benadrukt het republikeinse perspectief?
Politieke participatie en democratisch zelfbestuur
Welk aspect van burgerschap ligt centraal in het communitaristische perspectief?
Gemeenschapsgevoel en gedeelde politieke identiteit
Welke dimensie van burgerschap wordt primair gezien als rechten en juridische status?
Liberale benadering
Hoe ziet het republikeinse perspectief burgerschap in termen van activiteit?
Als een politieke activiteit die zich vertaalt in participatie en democratisch zelfbestuur
Waarom is gemeenschapsgevoel belangrijk volgens het communitaristische perspectief?
Omdat burgerschap niet kan bestaan zonder gedeelde identiteit en verantwoordelijkheid voor elkaar
Hoe beïnvloeden liberale, republikeinse en communitaristische benaderingen de invulling van burgerschap?
Ze leggen elk een andere nadruk: op rechten, politieke participatie of gemeenschapsgevoel
Wat stelt Artikel 15 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948)?
Iedereen heeft recht op een nationaliteit
Waarom zijn mensen zonder nationaliteit kwetsbaar?
Ze hebben geen juridische status en geen rechtsbescherming (“the right to have rights”)
Wie is een bekende denker die benadrukte dat mensenrechten voor staatlozen vaak een lege doos zijn?
Hannah Arendt
Vanuit politiek-juridisch perspectief, wat is burgerschap in de kern?
Een wettelijke status met verbonden rechten en plichten
Op welk historisch model gaat het juridische burgerschapsconcept terug volgens John Pocock?
Het Romeinse Rijk tijdens zijn expansie in Europa, Azië en Afrika
Wat kenmerkte het Romeinse burgerschap?
Het was juridisch, bood rechten en bescherming, maar geen politieke participatie of stemrecht
Wie vielen aanvankelijk buiten de juridische bescherming van burgerschap?
Mensen zonder eigendom, slaven en vrouwen
Wat betekende juridisch burgerschap in eerste instantie voor eigenaars?
Bescherming van hun vrijheid en hun eigendom tegen claims van anderen
Wat benadrukt de klassiek-liberale traditie vooral?
Rechten en juridisch beschermde vrijheden
Binnen welke grenzen kan een burger vrij handelen volgens klassiek liberalisme?
Binnen de geldende wetten
Wat bedoelt Hobbes met “het stilzwijgen van de wet”?
Vrijheid bestaat waar geen wetten beperkingen opleggen
Wat is de minimale staat volgens Locke?
Een staat die zich beperkt tot bescherming van veiligheid, eigendom en persoonlijke integriteit
Wat is negatieve vrijheid volgens Isaiah Berlin?
Domein waarin het subject kan doen of zijn wat hij wil zonder inmenging van anderen of de staat
Wat is positieve vrijheid volgens Berlin?
De wens van het individu om meester te zijn over zichzelf
Waarom kan bemoeienis van de overheid met positieve vrijheid gevaarlijk zijn?
Het kan paternalistisch worden en neigen naar despotisme
Wat betekent waardepluralisme volgens Berlin?
Vrijheid is belangrijk, maar andere waarden zoals gelijkheid en rechtvaardigheid zijn ook relevant
Welke vrijheden zijn essentieel en mogen niet worden geschonden?
Vrijheid van geweten, meningsuiting en eigendom
Wat is het schadebeginsel van John Stuart Mill?
De overheid mag vrijheid alleen beperken om schade aan anderen te voorkomen, niet om eigen welzijn of paternalistische redenen
Waarom kan vrijheid bestaan zonder democratie volgens Berlin?
Een verlichte despoot kan rechten, eigendom en persoonlijke vrijheid garanderen zonder inspraak
Wat richt de klassiek-liberale traditie zich vooral op bij vrijheid?
Het domein waarbinnen politieke macht zich moet beperken, niet wie de macht uitoefent
Waarom kiezen sommige mensen voor autoritaire regimes van hun eigen groep?
Omdat ze zich daar erkend en verbonden voelen, zelfs als negatieve vrijheid niet volledig gegarandeerd is
Hoe rechtvaardigde Mill tijdelijke interventies in minder geciviliseerde samenlevingen?
Om hen richting meer beschaving te begeleiden via politieke opvoeding en interventies
Wat is volgens Aron en Hayek belangrijker dan democratie?
De bescherming van liberale en economische vrijheidsrechten
Wat maakte Benjamin Constant duidelijk over vrijheid bij de antieken versus moderne vrijheid?
Antieke vrijheid is collectief, democratisch zelfbestuur; moderne vrijheid is individuele onafhankelijkheid en zelfbeschikking
Wat is het risico van moderne individuele vrijheid volgens Constant?
Te weinig betrokkenheid bij het openbare leven en publieke zaak
Wat benadrukte Alexis de Tocqueville over democratisch zelfbestuur?
Dat een samenleving meer is dan de optelsom van individuen die hun rechten claimen en dat politieke gelijkheid onvermijdelijk werd
Hoe zagen Constant en Mill representatieve democratie in de negentiende eeuw?
Waardevol, maar elitair; niet iedereen moest gelijk deelnemen
Voor welk stemrecht heeft Mill zich actief ingezet?
Vrouwenstemrecht en stemrecht voor de werkende klasse
Wat waarschuwde Mill over doorgedreven democratisering?
Het kan leiden tot “collectieve middelmatigheid”
Wie zouden volgens Mill van stemrecht uitgesloten moeten blijven?
Analphabeten, armen en mensen die geen belastingen betalen
Wat moest volgens Mill eerst worden ingevoerd voordat universeel stemrecht mogelijk was?
Algemene leerplicht
Wat is de “tirannie van de meerderheid” volgens Mill?
Wanneer democratie kan leiden tot vrijheidsbeperking of onderdrukking door de meerderheid
Wat prioriteerden liberale denkers in de negentiende eeuw boven gelijke politieke participatie?
Individuele vrijheid en rechtsbescherming
Welke historische gebeurtenissen versterkten het idee dat vrijheid en democratie niet altijd samengaan?
Jakobijnse Terreur en de revoluties van 1848
Waarom werd te veel democratie als gevaarlijk gezien door liberale denkers?
Het kon leiden tot chaos, aantasting van eigendomsrecht en persvrijheid
Wat is het historische verschil tussen democratie en liberalisme?
Democratie richt zich op wie mag meebesturen; liberalisme richt zich op het beperken van staatsgezag en bescherming van individuele vrijheid
Waar richt klassiek liberalisme zich vooral op?
Beperking van staatsgezag ter bescherming van eigendom en individuele vrijheid
Waar gaat de republikeinse traditie over?
Wie de regels maakt en wie mag meebesturen
Wat wordt samengebracht in de theorievorming over de democratische rechtsstaat?
De liberale pijler (bescherming van individuele vrijheden) en de democratische pijler (politieke participatie)
Welke denkers zijn bekend om hun bijdragen aan de democratische rechtsstaat?
Jürgen Habermas, Claude Lefort en John Rawls
Wat garandeert Artikel 21 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens?
Het recht om deel te nemen aan verkiezingen en bestuur via vrij gekozen vertegenwoordigers
Wat is noodzakelijk voor een democratie om te functioneren?
Actieve burgers die zich inzetten voor de publieke zaak
Hoe definieert de republikeinse traditie burgerschap?
Als politieke activiteit, betrokkenheid bij het algemeen belang en zelfbestuur
Welke historische voorbeelden illustreerden republikeins burgerschap?
Italiaanse stadstaten, Romeinse republiek, Atheense democratie
Welke moderne denkers verdedigen een republikeinse opvatting van burgerschap?
Hannah Arendt, Benjamin Barber, Adrian Oldfield, Herman van Gunsteren, Michael Sandel, Charles Taylor, David Miller, Philip Pettit
Wat is de etymologische betekenis van democratie?
De-mos is volk, kratein is heersen
Hoe verschilt vrijheid in de republikeinse traditie van liberale vrijheid?
Republikeinse vrijheid is collectief: de vrijheid van de politieke gemeenschap om zichzelf te besturen
Wat bedoelt Quentin Skinner met "liberty before liberalism"?
Vrijheid verwijst historisch naar collectieve politieke vrijheid, niet individuele privévrijheid
Waarom kan vrijheid van burgers niet los worden gezien van democratisch zelfbestuur in de republikeinse traditie?
Omdat vrijheid wordt gerealiseerd door deelname aan het publieke debat en besluitvorming over het algemeen belang
Wat benadrukt de republikeinse traditie over vrijheid en wetten?
Burgers zijn vrij voor zover ze zich laten leiden door wetten die ze zichzelf opleggen
Welke uitspraak in de Amerikaanse Grondwet illustreert dit idee?
“We the People”
Wat stelt Immanuel Kant over rechtmatige wetten?
Alleen wetten die uit de verenigde wil van het volk kunnen voortkomen zijn rechtmatig
Wat zegt artikel 3 van de Déclaration des droits de l'homme et du citoyen (1789)?
De oorsprong van iedere soevereiniteit ligt bij het volk; geen instantie of individu kan gezag uitoefenen dat daar niet uit voortkomt
Wat betekent het zesde artikel van dezelfde verklaring?
De wet is de uitdrukking van de algemene wil
Wat is volgens Rousseau de ‘algemene wil’ (volonté générale)?
Het soevereine lichaam van burgers dat wetten voortbrengt gericht op het algemeen belang, niet de optelsom van individuele belangen
Wat betekent vrijheid volgens Rousseau?
Gehoorzamen aan de wetten die uit de algemene wil voortkomen, ook als ze tegen persoonlijke overtuigingen ingaan
Hoe verschilt de republikeinse traditie van de liberale traditie?
Republikeinse traditie legt de nadruk op het algemeen belang en medezeggenschap; liberale traditie legt de nadruk op individuele autonomie en eigenbelang
Wat benadrukt de republikeinse traditie over politieke macht?
Dat macht nooit bij één persoon of instantie mag liggen zonder toegang en controle door burgers
Hoe wordt macht tijdelijk en gecontroleerd gehouden volgens de republikeinse traditie?
Via loting, verkiezingen en tijdsbeperkingen van aanstellingen
Wat is de basis van de scheiding der machten (trias politica)?
Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht moeten elkaar controleren en in balans houden
Wat waarschuwt Montesquieu over het combineren van machten?
Wetgevende en uitvoerende macht verenigd leidt tot tirannie; rechterlijke macht gecombineerd met andere machten bedreigt vrijheid van burgers
In welke documenten werd de scheiding der machten vastgelegd?
Déclaration des droits de l'homme et du citoyen (1789) en de Amerikaanse grondwet
Wat benadrukte James Madison over het toekennen van macht?
Macht moet van het volk komen, tijdelijk zijn en in meerdere handen liggen
Waarom zijn checks-and-balances belangrijk in een democratie?
Ze voorkomen dat macht absolute of ongecontroleerde macht wordt en beschermen tegen machtsmisbruik
Wat gebeurt er als macht ongecontroleerd wordt gegeven?
Het opent de deur voor machtsmisbruik en bedreigt politieke vrijheid
Hoe verschilt de liberale traditie van de republikeinse traditie inzake democratie?
Liberale traditie neigt naar representatieve democratie; republikeinse traditie neigt naar directe, participatieve of deliberatieve democratie
Wat pleitten Rousseau en Montesquieu aan voor politieke deelname?
Lotingen boven verkiezingen om iedereen de kans te geven politieke macht uit te oefenen
Wat stelt Rousseau over de algemene wil en vertegenwoordiging?
De algemene wil laat zich niet vertegenwoordigen; wetten zijn slechts geldig als het volk ze persoonlijk bekrachtigt
Welke risico’s kent directe democratie volgens Tocqueville?
Tyrannie van de meerderheid en conflicten met belangen van minderheidsgroepen of individuele vrijheid
Waarom prefereerde Constant de vrijheid van de modernen boven de vrijheid van de antieken?
Omdat de republikeinse directe democratie de individuele vrijheid kan beperken
Waarom is directe democratie moeilijk toepasbaar in moderne natiestaten?
Moderne staten zijn te groot, complex en heterogeen om directe democratie effectief te laten functioneren
Waar werd directe democratie historisch vooral toegepast?
In de antieke polis en Italiaanse stadstaten
Wie konden historisch gezien deelnemen aan burgerschap in directe democratie?
Een kleine groep mannen; niet alle bewoners van de staat
Wat onderscheidt de republikeinse traditie van de liberale traditie inzake burgerschap?
Republikeinse traditie legt nadruk op directe democratie, burgerparticipatie en burgerschapsdeugden; liberale traditie ziet burgerschap vooral passief en privé
Wat wordt bedoeld met burgerschapsdeugden?
Morele kwaliteiten en attitudes van burgers die betrokkenheid bij medeburgers en het algemeen belang bevorderen
Wat zijn minimale burgerschapsdeugden in een democratische samenleving?
Bereidheid om deel te nemen aan verkiezingen, politici kritisch volgen, redelijke deelname aan publieke debatten
Wat is everyday citizenship volgens Andrew Mason?
Burgerschap tonen in alledaagse beslissingen zoals wonen, werken, opvoeden, vrijwilligerswerk, consumptie en sociale omgang
Wat kan een te moraliserende invulling van burgerschap veroorzaken?
Een discursieve tweedeling tussen goede en slechte burgers, actieve en passieve burgers, en inclusieve en exclusieve burgers
Waarom is betrokkenheid bij het algemeen belang belangrijk in de republikeinse traditie?
Omdat burgers verantwoordelijk zijn voor continuïteit en stabiliteit van de politieke gemeenschap
Welke rol speelt zelfbeperking in burgerschap?
Burgers moeten hun eigenbelang soms opzijzetten voor het algemeen belang en de gemeenschap
Kan burgerschap volledig juridisch afgedwongen worden?
Nee, het gaat om morele verplichtingen, niet om wettelijke plichten
Wie is een belangrijke hedendaagse verdediger van de republikeinse traditie?
Philip Pettit
Wat is het belangrijkste kritiekpunt van Pettit op de klassieke liberale opvatting van negatieve vrijheid?
Ze is kwetsbaar omdat vrijheid afhankelijk is van de goede wil van macht waar men zelf geen invloed op heeft
Hoe definieert Pettit vrijheid in het republikeinse denken?
Als afwezigheid van overheersing of afhankelijkheid (non-domination)
Wat is het verschil tussen negatieve vrijheid en vrijheid als non-domination?
Negatieve vrijheid betekent niet-inmenging; non-domination betekent geen meester of overheersing, volledige onafhankelijkheid
Hoe hangt vrijheid samen met burgerschap volgens Pettit?
Vrij zijn en burger zijn zijn hetzelfde; burgers moeten onafhankelijk en op voet van gelijkheid invloed hebben op de regels die op hen van toepassing zijn
Wat betekent equality over the law?
Gelijke toegang en medezeggenschap voor alle burgers over wetten en politieke beslissingen, niet alleen gelijke behandeling voor de wet
Waarom is sociale gelijkheid belangrijk in Pettits republikanisme?
Zonder gelijke medezeggenschap voelen mensen zich minder verbonden met de gemeenschap en minder geneigd het algemeen belang boven eigenbelang te stellen
Welke groepen moeten volgens Pettit extra mogelijkheden hebben om wetten en beleid te contesteren?
Minderheidsgroepen en groepen met moeilijk toegang tot institutionele politiek
Wie werden lange tijd uitgesloten van volwaardig burgerschap in liberale en republikeinse tradities?
Vrouwen
Welke aspecten van burgerschap werden vrouwen grotendeels ontzegd?
Autonome status en politieke activiteit
Wat illustreert de Déclaration des droits de l’homme et du citoyen over vrouwen?
Het gebruikte ‘homme’ dat zowel ‘man’ als ‘mens’ betekent; vrouwen kregen geen volledige rechten