Burgerschap boek

0.0(0)
studied byStudied by 0 people
0.0(0)
full-widthCall Kai
learnLearn
examPractice Test
spaced repetitionSpaced Repetition
heart puzzleMatch
flashcardsFlashcards
GameKnowt Play
Card Sorting

1/404

encourage image

There's no tags or description

Looks like no tags are added yet.

Study Analytics
Name
Mastery
Learn
Test
Matching
Spaced

No study sessions yet.

405 Terms

1
New cards

Welke drie kerncomponenten omvat het concept burgerschap?

Status, activiteit en lidmaatschap

2
New cards

Op welk aspect richt het liberale perspectief zich vooral binnen burgerschap?

Juridische status en rechten van burgers

3
New cards

Welk aspect van burgerschap benadrukt het republikeinse perspectief?

Politieke participatie en democratisch zelfbestuur

4
New cards

Welk aspect van burgerschap ligt centraal in het communitaristische perspectief?

Gemeenschapsgevoel en gedeelde politieke identiteit

5
New cards

Welke dimensie van burgerschap wordt primair gezien als rechten en juridische status?

Liberale benadering

6
New cards

Hoe ziet het republikeinse perspectief burgerschap in termen van activiteit?

Als een politieke activiteit die zich vertaalt in participatie en democratisch zelfbestuur

7
New cards

Waarom is gemeenschapsgevoel belangrijk volgens het communitaristische perspectief?

Omdat burgerschap niet kan bestaan zonder gedeelde identiteit en verantwoordelijkheid voor elkaar

8
New cards

Hoe beïnvloeden liberale, republikeinse en communitaristische benaderingen de invulling van burgerschap?

Ze leggen elk een andere nadruk: op rechten, politieke participatie of gemeenschapsgevoel

9
New cards

Wat stelt Artikel 15 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948)?

Iedereen heeft recht op een nationaliteit

10
New cards

Waarom zijn mensen zonder nationaliteit kwetsbaar?

Ze hebben geen juridische status en geen rechtsbescherming (“the right to have rights”)

11
New cards

Wie is een bekende denker die benadrukte dat mensenrechten voor staatlozen vaak een lege doos zijn?

Hannah Arendt

12
New cards

Vanuit politiek-juridisch perspectief, wat is burgerschap in de kern?

Een wettelijke status met verbonden rechten en plichten

13
New cards

Op welk historisch model gaat het juridische burgerschapsconcept terug volgens John Pocock?

Het Romeinse Rijk tijdens zijn expansie in Europa, Azië en Afrika

14
New cards

Wat kenmerkte het Romeinse burgerschap?

Het was juridisch, bood rechten en bescherming, maar geen politieke participatie of stemrecht

15
New cards

Wie vielen aanvankelijk buiten de juridische bescherming van burgerschap?

Mensen zonder eigendom, slaven en vrouwen

16
New cards

Wat betekende juridisch burgerschap in eerste instantie voor eigenaars?

Bescherming van hun vrijheid en hun eigendom tegen claims van anderen

17
New cards

Wat benadrukt de klassiek-liberale traditie vooral?

Rechten en juridisch beschermde vrijheden

18
New cards

Binnen welke grenzen kan een burger vrij handelen volgens klassiek liberalisme?

Binnen de geldende wetten

19
New cards

Wat bedoelt Hobbes met “het stilzwijgen van de wet”?

Vrijheid bestaat waar geen wetten beperkingen opleggen

20
New cards

Wat is de minimale staat volgens Locke?

Een staat die zich beperkt tot bescherming van veiligheid, eigendom en persoonlijke integriteit

21
New cards

Wat is negatieve vrijheid volgens Isaiah Berlin?

Domein waarin het subject kan doen of zijn wat hij wil zonder inmenging van anderen of de staat

22
New cards

Wat is positieve vrijheid volgens Berlin?

De wens van het individu om meester te zijn over zichzelf

23
New cards

Waarom kan bemoeienis van de overheid met positieve vrijheid gevaarlijk zijn?

Het kan paternalistisch worden en neigen naar despotisme

24
New cards

Wat betekent waardepluralisme volgens Berlin?

Vrijheid is belangrijk, maar andere waarden zoals gelijkheid en rechtvaardigheid zijn ook relevant

25
New cards

Welke vrijheden zijn essentieel en mogen niet worden geschonden?

Vrijheid van geweten, meningsuiting en eigendom

26
New cards

Wat is het schadebeginsel van John Stuart Mill?

De overheid mag vrijheid alleen beperken om schade aan anderen te voorkomen, niet om eigen welzijn of paternalistische redenen

27
New cards

Waarom kan vrijheid bestaan zonder democratie volgens Berlin?

Een verlichte despoot kan rechten, eigendom en persoonlijke vrijheid garanderen zonder inspraak

28
New cards

Wat richt de klassiek-liberale traditie zich vooral op bij vrijheid?

Het domein waarbinnen politieke macht zich moet beperken, niet wie de macht uitoefent

29
New cards

Waarom kiezen sommige mensen voor autoritaire regimes van hun eigen groep?

Omdat ze zich daar erkend en verbonden voelen, zelfs als negatieve vrijheid niet volledig gegarandeerd is

30
New cards

Hoe rechtvaardigde Mill tijdelijke interventies in minder geciviliseerde samenlevingen?

Om hen richting meer beschaving te begeleiden via politieke opvoeding en interventies

31
New cards

Wat is volgens Aron en Hayek belangrijker dan democratie?

De bescherming van liberale en economische vrijheidsrechten

32
New cards

Wat maakte Benjamin Constant duidelijk over vrijheid bij de antieken versus moderne vrijheid?

Antieke vrijheid is collectief, democratisch zelfbestuur; moderne vrijheid is individuele onafhankelijkheid en zelfbeschikking

33
New cards

Wat is het risico van moderne individuele vrijheid volgens Constant?

Te weinig betrokkenheid bij het openbare leven en publieke zaak

34
New cards

Wat benadrukte Alexis de Tocqueville over democratisch zelfbestuur?

Dat een samenleving meer is dan de optelsom van individuen die hun rechten claimen en dat politieke gelijkheid onvermijdelijk werd

35
New cards

Hoe zagen Constant en Mill representatieve democratie in de negentiende eeuw?

Waardevol, maar elitair; niet iedereen moest gelijk deelnemen

36
New cards

Voor welk stemrecht heeft Mill zich actief ingezet?

Vrouwenstemrecht en stemrecht voor de werkende klasse

37
New cards

Wat waarschuwde Mill over doorgedreven democratisering?

Het kan leiden tot “collectieve middelmatigheid”

38
New cards

Wie zouden volgens Mill van stemrecht uitgesloten moeten blijven?

Analphabeten, armen en mensen die geen belastingen betalen

39
New cards

Wat moest volgens Mill eerst worden ingevoerd voordat universeel stemrecht mogelijk was?

Algemene leerplicht

40
New cards

Wat is de “tirannie van de meerderheid” volgens Mill?

Wanneer democratie kan leiden tot vrijheidsbeperking of onderdrukking door de meerderheid

41
New cards

Wat prioriteerden liberale denkers in de negentiende eeuw boven gelijke politieke participatie?

Individuele vrijheid en rechtsbescherming

42
New cards

Welke historische gebeurtenissen versterkten het idee dat vrijheid en democratie niet altijd samengaan?

Jakobijnse Terreur en de revoluties van 1848

43
New cards

Waarom werd te veel democratie als gevaarlijk gezien door liberale denkers?

Het kon leiden tot chaos, aantasting van eigendomsrecht en persvrijheid

44
New cards

Wat is het historische verschil tussen democratie en liberalisme?

Democratie richt zich op wie mag meebesturen; liberalisme richt zich op het beperken van staatsgezag en bescherming van individuele vrijheid

45
New cards

Waar richt klassiek liberalisme zich vooral op?

Beperking van staatsgezag ter bescherming van eigendom en individuele vrijheid

46
New cards

Waar gaat de republikeinse traditie over?

Wie de regels maakt en wie mag meebesturen

47
New cards

Wat wordt samengebracht in de theorievorming over de democratische rechtsstaat?

De liberale pijler (bescherming van individuele vrijheden) en de democratische pijler (politieke participatie)

48
New cards

Welke denkers zijn bekend om hun bijdragen aan de democratische rechtsstaat?

Jürgen Habermas, Claude Lefort en John Rawls

49
New cards

Wat garandeert Artikel 21 van de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens?

Het recht om deel te nemen aan verkiezingen en bestuur via vrij gekozen vertegenwoordigers

50
New cards

Wat is noodzakelijk voor een democratie om te functioneren?

Actieve burgers die zich inzetten voor de publieke zaak

51
New cards

Hoe definieert de republikeinse traditie burgerschap?

Als politieke activiteit, betrokkenheid bij het algemeen belang en zelfbestuur

52
New cards

Welke historische voorbeelden illustreerden republikeins burgerschap?

Italiaanse stadstaten, Romeinse republiek, Atheense democratie

53
New cards

Welke moderne denkers verdedigen een republikeinse opvatting van burgerschap?

Hannah Arendt, Benjamin Barber, Adrian Oldfield, Herman van Gunsteren, Michael Sandel, Charles Taylor, David Miller, Philip Pettit

54
New cards

Wat is de etymologische betekenis van democratie?

De-mos is volk, kratein is heersen

55
New cards

Hoe verschilt vrijheid in de republikeinse traditie van liberale vrijheid?

Republikeinse vrijheid is collectief: de vrijheid van de politieke gemeenschap om zichzelf te besturen

56
New cards

Wat bedoelt Quentin Skinner met "liberty before liberalism"?

Vrijheid verwijst historisch naar collectieve politieke vrijheid, niet individuele privévrijheid

57
New cards

Waarom kan vrijheid van burgers niet los worden gezien van democratisch zelfbestuur in de republikeinse traditie?

Omdat vrijheid wordt gerealiseerd door deelname aan het publieke debat en besluitvorming over het algemeen belang

58
New cards

Wat benadrukt de republikeinse traditie over vrijheid en wetten?

Burgers zijn vrij voor zover ze zich laten leiden door wetten die ze zichzelf opleggen

59
New cards

Welke uitspraak in de Amerikaanse Grondwet illustreert dit idee?

“We the People”

60
New cards

Wat stelt Immanuel Kant over rechtmatige wetten?

Alleen wetten die uit de verenigde wil van het volk kunnen voortkomen zijn rechtmatig

61
New cards

Wat zegt artikel 3 van de Déclaration des droits de l'homme et du citoyen (1789)?

De oorsprong van iedere soevereiniteit ligt bij het volk; geen instantie of individu kan gezag uitoefenen dat daar niet uit voortkomt

62
New cards

Wat betekent het zesde artikel van dezelfde verklaring?

De wet is de uitdrukking van de algemene wil

63
New cards

Wat is volgens Rousseau de ‘algemene wil’ (volonté générale)?

Het soevereine lichaam van burgers dat wetten voortbrengt gericht op het algemeen belang, niet de optelsom van individuele belangen

64
New cards

Wat betekent vrijheid volgens Rousseau?

Gehoorzamen aan de wetten die uit de algemene wil voortkomen, ook als ze tegen persoonlijke overtuigingen ingaan

65
New cards

Hoe verschilt de republikeinse traditie van de liberale traditie?

Republikeinse traditie legt de nadruk op het algemeen belang en medezeggenschap; liberale traditie legt de nadruk op individuele autonomie en eigenbelang

66
New cards

Wat benadrukt de republikeinse traditie over politieke macht?

Dat macht nooit bij één persoon of instantie mag liggen zonder toegang en controle door burgers

67
New cards

Hoe wordt macht tijdelijk en gecontroleerd gehouden volgens de republikeinse traditie?

Via loting, verkiezingen en tijdsbeperkingen van aanstellingen

68
New cards

Wat is de basis van de scheiding der machten (trias politica)?

Wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht moeten elkaar controleren en in balans houden

69
New cards

Wat waarschuwt Montesquieu over het combineren van machten?

Wetgevende en uitvoerende macht verenigd leidt tot tirannie; rechterlijke macht gecombineerd met andere machten bedreigt vrijheid van burgers

70
New cards

In welke documenten werd de scheiding der machten vastgelegd?

Déclaration des droits de l'homme et du citoyen (1789) en de Amerikaanse grondwet

71
New cards

Wat benadrukte James Madison over het toekennen van macht?

Macht moet van het volk komen, tijdelijk zijn en in meerdere handen liggen

72
New cards

Waarom zijn checks-and-balances belangrijk in een democratie?

Ze voorkomen dat macht absolute of ongecontroleerde macht wordt en beschermen tegen machtsmisbruik

73
New cards

Wat gebeurt er als macht ongecontroleerd wordt gegeven?

Het opent de deur voor machtsmisbruik en bedreigt politieke vrijheid

74
New cards

Hoe verschilt de liberale traditie van de republikeinse traditie inzake democratie?

Liberale traditie neigt naar representatieve democratie; republikeinse traditie neigt naar directe, participatieve of deliberatieve democratie

75
New cards

Wat pleitten Rousseau en Montesquieu aan voor politieke deelname?

Lotingen boven verkiezingen om iedereen de kans te geven politieke macht uit te oefenen

76
New cards

Wat stelt Rousseau over de algemene wil en vertegenwoordiging?

De algemene wil laat zich niet vertegenwoordigen; wetten zijn slechts geldig als het volk ze persoonlijk bekrachtigt

77
New cards

Welke risico’s kent directe democratie volgens Tocqueville?

Tyrannie van de meerderheid en conflicten met belangen van minderheidsgroepen of individuele vrijheid

78
New cards

Waarom prefereerde Constant de vrijheid van de modernen boven de vrijheid van de antieken?

Omdat de republikeinse directe democratie de individuele vrijheid kan beperken

79
New cards

Waarom is directe democratie moeilijk toepasbaar in moderne natiestaten?

Moderne staten zijn te groot, complex en heterogeen om directe democratie effectief te laten functioneren

80
New cards

Waar werd directe democratie historisch vooral toegepast?

In de antieke polis en Italiaanse stadstaten

81
New cards

Wie konden historisch gezien deelnemen aan burgerschap in directe democratie?

Een kleine groep mannen; niet alle bewoners van de staat

82
New cards

Wat onderscheidt de republikeinse traditie van de liberale traditie inzake burgerschap?

Republikeinse traditie legt nadruk op directe democratie, burgerparticipatie en burgerschapsdeugden; liberale traditie ziet burgerschap vooral passief en privé

83
New cards

Wat wordt bedoeld met burgerschapsdeugden?

Morele kwaliteiten en attitudes van burgers die betrokkenheid bij medeburgers en het algemeen belang bevorderen

84
New cards

Wat zijn minimale burgerschapsdeugden in een democratische samenleving?

Bereidheid om deel te nemen aan verkiezingen, politici kritisch volgen, redelijke deelname aan publieke debatten

85
New cards

Wat is everyday citizenship volgens Andrew Mason?

Burgerschap tonen in alledaagse beslissingen zoals wonen, werken, opvoeden, vrijwilligerswerk, consumptie en sociale omgang

86
New cards

Wat kan een te moraliserende invulling van burgerschap veroorzaken?

Een discursieve tweedeling tussen goede en slechte burgers, actieve en passieve burgers, en inclusieve en exclusieve burgers

87
New cards

Waarom is betrokkenheid bij het algemeen belang belangrijk in de republikeinse traditie?

Omdat burgers verantwoordelijk zijn voor continuïteit en stabiliteit van de politieke gemeenschap

88
New cards

Welke rol speelt zelfbeperking in burgerschap?

Burgers moeten hun eigenbelang soms opzijzetten voor het algemeen belang en de gemeenschap

89
New cards

Kan burgerschap volledig juridisch afgedwongen worden?

Nee, het gaat om morele verplichtingen, niet om wettelijke plichten

90
New cards

Wie is een belangrijke hedendaagse verdediger van de republikeinse traditie?

Philip Pettit

91
New cards

Wat is het belangrijkste kritiekpunt van Pettit op de klassieke liberale opvatting van negatieve vrijheid?

Ze is kwetsbaar omdat vrijheid afhankelijk is van de goede wil van macht waar men zelf geen invloed op heeft

92
New cards

Hoe definieert Pettit vrijheid in het republikeinse denken?

Als afwezigheid van overheersing of afhankelijkheid (non-domination)

93
New cards

Wat is het verschil tussen negatieve vrijheid en vrijheid als non-domination?

Negatieve vrijheid betekent niet-inmenging; non-domination betekent geen meester of overheersing, volledige onafhankelijkheid

94
New cards

Hoe hangt vrijheid samen met burgerschap volgens Pettit?

Vrij zijn en burger zijn zijn hetzelfde; burgers moeten onafhankelijk en op voet van gelijkheid invloed hebben op de regels die op hen van toepassing zijn

95
New cards

Wat betekent equality over the law?

Gelijke toegang en medezeggenschap voor alle burgers over wetten en politieke beslissingen, niet alleen gelijke behandeling voor de wet

96
New cards

Waarom is sociale gelijkheid belangrijk in Pettits republikanisme?

Zonder gelijke medezeggenschap voelen mensen zich minder verbonden met de gemeenschap en minder geneigd het algemeen belang boven eigenbelang te stellen

97
New cards

Welke groepen moeten volgens Pettit extra mogelijkheden hebben om wetten en beleid te contesteren?

Minderheidsgroepen en groepen met moeilijk toegang tot institutionele politiek

98
New cards

Wie werden lange tijd uitgesloten van volwaardig burgerschap in liberale en republikeinse tradities?

Vrouwen

99
New cards

Welke aspecten van burgerschap werden vrouwen grotendeels ontzegd?

Autonome status en politieke activiteit

100
New cards

Wat illustreert de Déclaration des droits de l’homme et du citoyen over vrouwen?

Het gebruikte ‘homme’ dat zowel ‘man’ als ‘mens’ betekent; vrouwen kregen geen volledige rechten