De geo Systeem Aarde H2 VWO

atmosferische luchtcirculatie

atmosferische luchtcirculatie

De verplaatsing van lucht in de atmosfeer (grote windsystemen).

chemische verwering

Verwering waarbij de samenstelling van het gesteente verandert.

corioliseffect

Afwijking van de wind door de draaiing van de aarde; op het noordelijk halfrond naar rechts, op het zuidelijk halfrond naar links.

Delta

Opeenhoping van sedimenten bij de monding van een rivier in een zee of meer.

diepwaterpomp

Het thermohaline circulatiesysteem in de oceaan waarbij koud zout water afzinkt bij Groenland, vie de diepte bij de tropische streken aan de oppervlakte komt en weer naar het noorden wordt gezogen.

erosie

Uitschurende werking van sediment dat getransporteerd wordt door rivieren, zee, ijs of wind.

hogedrukgebied

Gebied met een dalende luchtbeweging en een luchtdruk van meer dan 1.013 hPa met meestal weinig neerslag.

hydrologische kringloop

Proces waarbij water bij de oppervlakte van de aarde een nooit eindigende kringloop van verdamping, transport, condensatie en neerslag doorloopt. (Waterkringloop)

intertropische convergentiezone (ITCZ)

Het lagedrukgebied in de tropen waar zowel winden uit het zuiden als uit het noorden bij elkaar komen (het tropische minimum).

klimaatgebied

Zone waar hetzelfde klimaat voorkomt

koude zeestroom

Relatief koude waterstroming in oceanen en zeeën.

lagedrukgebied

Gebied met een stijgende luchtbeweging en een luchtdruk van minder dan 1.013 hPa met meestal veel neerslag.

massabeweging

Transport van materiaal onder invloed van de zwaartekracht

mechanische verwering

Uiteenvallen van gesteente waarbij de samenstelling van het gesteente niet verandert. Heet ook fysische verwering

moesson

Land- of zeewind die elk half jaar ongeveer 180 graden van richting verandert.

morene

Landschapsvorm van gesteente die door gletsjer zijn neergelegd

oceanische circulatie

Stroming van het zeewater.

passaat

Relatief droge wind die het hele jaar uit oostelijke richting van de subtropische hogedrukgebieden naar de evenaar waait.

puinhelling

Afzetting aan de onderzijde van een rotswand die min of meer uit massa puin bestaat.

puinwaaier

Massa puin die aan de voet van een berg of heuvel wordt gesedimenteerd door rivieren of de zwaartekracht.

rivierstelsel

Hoofdrivier met al zijn zijtakken.

sedimentatie

proces waarbij los materiaal na transport door wind, water of ijs op het aardoppervlak wordt afgezet

stralingsbalans

De optelsom van de kortgolvige instraling (zonlicht) op aarde, de naar het heelal teruggekaatste straling en de langgolvige uitstraling (warmte) van de aarde. Heet ook energiebalans.

stroomgebied

Het hele gebied dat afwatert op een bepaalde rivier.

Thermohaline circulatie

Diepzeestroom en oppervlaktezeestroom, veroorzaakt door zwaar (koud en zout) afzinkend water en wind.

Transport

Vervoer

verwering

het uiteenvallen van gesteente onder invloed van weer en plantengroei

warme zeestroom

Relatief warme waterstroming in oceanen en zeeën.

wet van Buys Ballot

Lucht beweegt van een hogedrukgebied naar een lagedrukgebied, waarbij de wind op het noordelijk halfrond een afwijking naar rechts heeft en op het zuidelijk halfrond naar links, als je de wind in de rug hebt.