volledige reader PAC

Wat is duurzaamheid volgens Kate Raworth?

Rechtvaardig leven binnen ecologische grenzen en boven een sociale basis, visualiseerd als de “donuteconomie”.

Wat zijn de twee kerncomponenten van duurzame ontwikkeling?

Het ecologisch plafond (planetaire grenzen) en de sociale basis (basisvoorzieningen).

Hoeveel planetaire grenzen zijn al overschreden?

Vier van de negen planetaire grenzen zijn overschreden door menselijke activiteiten.

welke visies op duurzaamheidsvraagstukken zijn er?

1. status-quo benadering

2. hervormingsbenandering

3. transformatieve benadering

Wat is de status quo-benadering van duurzaamheid?

Oplossingen binnen bestaande structuren met focus op technologische innovatie en economische groei.

Wat houdt de hervormingsbenadering in?

Kritische aanpassing van het huidige systeem via beleid en herverdeling, maar binnen het kapitalistisch model.

Wat is de transformatieve benadering van duurzaamheid?

Radicale verandering, met nadruk op degrowth, herverdeling, en het doorbreken van bestaande machtsstructuren.

Wat betekent “onbescheiden bescheidenheid” voor wetenschappers?

Open zijn over normatieve uitgangspunten en actief bijdragen aan maatschappelijk debat over duurzaamheid.

Waarom is waardenbewust onderzoek belangrijk voor duurzaamheid?

Omdat elk perspectief op duurzaamheid specifieke belangen en blinde vlekken heeft; objectiviteit is beperkt.

Waarom krijgt het Triple-P-model (People, Planet, Profit) kritiek?

Het plaatst economische doelen vaak centraal, wat kan leiden tot milieuschade en ongelijkheid.

Wat stelt het geneste model van duurzame ontwikkeling voor?

Een hiërarchie waarbij economie ondergeschikt is aan sociale rechtvaardigheid en ecologische duurzaamheid.

Wat zijn SDG’s en wanneer zijn ze ontstaan?

De 17 Sustainable Development Goals, formeel aangenomen in 2015 na de Rio+20-conferentie van 2012.

Wat is het doel van de SDG’s?

Tegen 2030 armoede verminderen en ecologische duurzaamheid bevorderen via 17 doelen en 169 targets.

Wat betekent 'cherry picking' binnen het SDG-kader?

Het selecteren van SDG’s die aansluiten bij bestaande bedrijfspraktijken, zonder structurele verandering..

Waarom is het niet-bindende karakter van SDG’s problematisch?

Het leidt tot beperkte afdwingbaarheid en het risico dat fundamentele systeemverandering uitblijft.

Wat toont de SDG-index aan over verdeling?

Rijke westerse landen scoren het hoogst, wat wijst op bevoordeling van dominante economische modellen

Waarom moeten SDG’s niet afzonderlijk worden bekeken?

Omdat ze sterk met elkaar verbonden zijn; bv. SDG 12 beïnvloedt 14 andere doelen.

Waarom is SDG 8 (economische groei) controversieel?

Omdat economische groei vaak conflicteert met ecologische duurzaamheid en hulpbronnenbeheer.

Wat is de ‘SDG-taart’ en waarom belangrijk?

Een genest model waarin ecologie de basis vormt, gevolgd door sociale dimensies, en bovenaan de economie.

Wat vereist een succesvolle duurzaamheidsaanpak volgens dit model?

Een systemische, socio-technische benadering met samenwerking tussen disciplines en belanghebbenden.

Noem drie concrete aanbevelingen voor het werken met SDG’s.

(1) Vermijd cherry picking,

(2) Onderzoek interacties tussen SDG’s,

(3) Werk interdisciplinair en systemisch.

Wat is essentieel om SDG’s effectief te implementeren in onderwijs en onderzoek?

Kritische reflectie, integratie van sociale en ecologische dimensies, en samenwerking over disciplines heen

Wat is de Triple Bottom Line (TBL)?

Een raamwerk dat duurzaamheid ziet als het snijvlak van economische, sociale en ecologische belangen, gepopulariseerd door John Elkington in 1997.

Wat zijn de twee centrale veronderstellingen van TBL?

(1) Win-win: economische groei kan samengaan met milieubescherming.
(2) Duurzaamheid op bedrijfsniveau leidt tot planetaire duurzaamheid.

Waarom is TBL populair in corporate sustainability (CS)?

Vanwege de toegankelijke metafoor van overlappende cirkels en het gebruiksgemak voor rapportagedoeleinden.

Wat is de belangrijkste kritiek op TBL vanuit ecologische wetenschap?

Het houdt geen rekening met planetaire grenzen en vereenvoudigt complexe duurzaamheidsthema’s.

Wat is het probleem met de win-win-aanname?

Echte duurzaamheid vereist offers en kan niet altijd samengaan met winstmotieven; milieubelangen worden vaak ondergeschikt gemaakt.

Waarom is duurzaamheid op bedrijfsniveau beperkt?

Bedrijven opereren binnen grotere ecosystemen; duurzaamheid moet systemisch en planetaire grenzen respecteren.

kernconcepten in trandisciplinaire duurzaamheid

1. sterke duurzaamheid

2. ge-neste hiërarchie

Wat betekent ‘sterke duurzaamheid’?

De overtuiging dat natuurlijk kapitaal onvervangbaar is en behouden moet blijven voor toekomstige generaties.

Wat is de geneste hiërarchie in ecologie?

Het idee dat systemen (organismen, ecosystemen) hiërarchisch verbonden zijn, waarbij de biosfeer het hoogste niveau vormt.

Waarom zijn TBL-rapportages vaak oppervlakkig?

Gebrek aan goede meetmethodes leidt tot selectieve rapportage en greenwashing.

Wat is het risico van dominante metaforen zoals TBL in CS?

Ze kunnen radicalere perspectieven overschaduwen en bestaande praktijken legitimeren

Wat houdt een transdisciplinaire aanpak in bij duurzaamheid?

Integratie van ecologische, sociale en economische perspectieven voor een holistisch begrip van duurzaamheid.

Wat is de implicatie van deze aanpak voor bedrijven?

Bedrijven moeten hun strategieën afstemmen op planetaire grenzen, niet alleen op interne doelstellingen.

Wat toont onderzoek over TBL-verwijzingen in de literatuur?

Slechts 8% van de wetenschappelijke publicaties bekritiseert TBL; het is dus breed geaccepteerd zonder veel reflectie.

Wat is de fundamentele kloof tussen CS en ecologische wetenschap?

CS beschouwt economische activiteit als fundamenteel, terwijl ecologie de gezondheid van de biosfeer als basis ziet.

Wat betekent ‘vergroening van justitie’?

Het integreren van ecologische duurzaamheid in strafrechtsinstellingen door onder andere milieuvriendelijke gebouwen, duurzaam transport en re-integratie via natuurprojecten.

Noem drie actoren die betrokken zijn bij vergroening van justitie.

1. Strafrechtsprofessionals,

2. daders

3. gemeenschappen.

wie draagt allemaal bij aan de vergroening van justitie?

1. politie

2. rechtbanken

3. gevangenissen

4. tooezicht en re-integratie van gedetineerden

Hoe dragen politiediensten bij aan vergroening van justitie?

Door gebruik van hybride/elektrische voertuigen, energiezuinige gebouwen en gemeenschapsgerichte initiatieven zoals fietspatrouilles.

Wat zijn duurzame kenmerken van groene rechtbanken?

Energie-efficiënt ontwerp en gebruik van gedeelde ruimtes voor criminaliteitspreventie en stadsvergroening.

Wat zijn kenmerken van eco-gevangenissen zoals Bastøy (Noorwegen)?

Gebruik van hernieuwbare energie, biologische landbouw en rehabilitatiegerichte programma’s.

Wat is het doel van het Amerikaanse Sustainability in Prisons Project?

Gevangenen betrekken bij natuurbehoud om ecologisch bewustzijn en werkvaardigheden te vergroten

Wat houdt het Britse ‘Offenders and Nature’-programma in?

Overtreders werken aan milieuherstel, wat herstel en re-integratie bevordert via natuurprojecten.

Hoe helpt gemeenschapstuinieren bij re-integratie?

Het biedt sociale binding, zinvolle arbeid en een bijdrage aan milieuproblemen.

Hoe dragen groene justitie-initiatieven bij aan gemeenschapsvoordelen?

Door overtreders te betrekken bij beschermingsprojecten, wordt stigmatisering verminderd en het vertrouwen vergroot.

Wat is het voordeel van het koppelen van overtreders aan groene banen?

Het vermindert recidive en bevordert langdurige duurzaamheid.

Wat is een ethisch dilemma bij vergroening van justitie?

Ecologische doelstellingen kunnen botsen met sociale doelen zoals familietijd van gedetineerden.

Wat wordt bedoeld met ‘greenwashing’ in deze context?

Milieuvriendelijke praktijken worden gebruikt om repressieve of uitbreidende strafpraktijken te verdoezelen.

Wat zijn vier motieven om justitie te vergroenen?

1. Fiscaal: Kostenbesparing

2. Milieu: Bevordering duurzaamheid

3. Sociaal: Re-integratie en minder recidive

4. Cultureel: Duurzame normen in instituties

Wat is het doel van greening justice volgens dit hoofdstuk?

Ecologische en sociale doelen verenigen binnen het strafrechtsysteem voor een duurzamere en rechtvaardigere samenleving.

Wat is cruciaal voor het succes van vergroening van justitie?

Balans tussen ecologische doelen en daadwerkelijke hervormingen, met voortdurende kritische evaluatie.

Wat veroorzaakt klimaatverandering volgens hoofdstuk 11?

De toename van broeikasgassen (zoals CO₂) door menselijke activiteiten zoals fossiele brandstoffen en ontbossing.

Noem vier belangrijke verschijnselen van klimaatverandering?

1. Stijgende temperaturen

2. Veranderde neerslagpatronen

3. Stijging van de zeespiegel

4. Meer extreme weersomstandigheden (zoals hittegolven, orkanen, bosbranden)

Wie zijn historisch gezien de grootste veroorzakers van klimaatverandering?

Ontwikkelde landen, hoewel landen zoals China en India nu ook grote uitstoters zijn.

wat zijn de gevolgen van klimaatverandering?

1. omgevingsveranderingen

2. gezondheidseffecten

3. economische ontwrichting

4. migratie

5. toenemende sociale conflicten

Wat zijn drie omgevingsveranderingen veroorzaakt door klimaatverandering?

• Bossen veranderen in graslanden

• Vernietiging van koraalriffen

• Kustoverstromingen

Noem twee gezondheidseffecten van klimaatverandering.

• Verspreiding van ziektes (zoals malaria)

• Meer sterfgevallen door hitte en natuurrampen

Hoe leidt klimaatverandering tot economische ontwrichting?

Door verlies van inkomsten in landbouw, visserij, toerisme en verwachte kosten tot 20% van mondiaal BBP in 2100.

Waarom veroorzaakt klimaatverandering migratie?

Door verlies van leefgebied en hulpbronnen, trekken mensen naar overvolle steden met beperkte infrastructuur.

Hoe bevordert klimaatverandering sociale conflicten?

Door concurrentie om schaarse hulpbronnen en verzwakt bestuur ontstaan spanningen.

Welke criminologische theorieën verklaren de link tussen klimaatverandering en criminaliteit?

1. Spanningstheorie,

2. routinematige activiteitentheorie

3. kritische criminologie.

klimaatverandering en crimi

1. bronnen van spanning

2. impact op sociale controle

3. kansen voor criminaliteit

4. overtuigingen en eigenschappen die gustig zijn voor criminaliteit

Noem drie bronnen van spanning die leiden tot criminaliteit.

• Temperatuurschommelingen → agressie

• Rampen → stress & chaos

• Schaarste → diefstal en geweld

Hoe verzwakt klimaatverandering sociale controle?

Gemeenschappen worden ontwricht, gezinnen gescheiden, en staten verliezen legitimiteit en handhavingsvermogen.

Hoe beïnvloedt ontheemding de criminaliteit?

Meer kwetsbaarheid voor misdaad door gebrek aan voogdij en overleving gericht op basisbehoeften.

Welke overtuigingen bevorderen crimineel gedrag tijdens klimaatcrises?

Gevoelens van onrechtvaardigheid en toegenomen ongelijkheid legitimeren criminele daden.

Noem drie belangrijke strategieën om de criminogene effecten van klimaatverandering te beperken.

1. Overstappen op duurzame energie en landbouw

2. Versterken van gemeenschapsweerbaarheid

3. Internationale samenwerking voor eerlijke verdeling van middelen

Waarom is klimaatverandering meer dan een milieuprobleem?

Het beïnvloedt maatschappelijke stabiliteit, gezondheid en verhoogt criminaliteit.

Wat is nodig om klimaatverandering effectief aan te pakken volgens het model?

Een wereldwijde, multidisciplinaire aanpak.

Wat is de rol van criminologen bij klimaatverandering?

Analyseren en beperken van maatschappelijke schade en misdaad; pleiten voor tijdige, gecoördineerde actie.

Wat stellen Neumayer en Joly over de aard van duurzaamheidsuitdagingen?

Dat de grootste uitdagingen bij de transitie naar een duurzame, netto-nul-economie vooral sociaal en niet technologisch zijn.

Wat betekent de afkorting SHAPE?

Social sciences, Humanities, and the Arts for People and the Economy.

Wat is vereist voor de transitie naar een CO₂-neutrale economie?

Een wereldwijde industriële en technologische revolutie die elk aspect van samenleving en economie raakt.

Waarom zijn technologische innovaties alleen onvoldoende voor duurzaamheid?

Ze hebben goed beleid, belastingen en regelgeving nodig om effectief te zijn en onhoudbaarheid te voorkomen.

Hoe dragen SHAPE-disciplines bij aan duurzaamheid?

Ze helpen beleidsvorming en maatschappelijke acceptatie te begrijpen en sturen via inzichten in gelijkheid en rechtvaardigheid.

Wat leert de Gele Hesjes-beweging ons over klimaatbeleid?

Dat sociaal onevenwichtig beleid leidt tot verzet; rechtvaardigheid is cruciaal voor publieke steun.

Wat is klimaatrechtvaardigheid?

Het besef dat landen die het minst verantwoordelijk zijn voor klimaatverandering, het zwaarst getroffen worden en ondersteuning verdienen.

Waarom zijn gedragsinzichten belangrijk bij duurzaamheid?

Omdat de lineaire economie diepgeworteld is in normen en gewoonten. Duurzame oplossingen moeten aansluiten bij waarden en motivaties.

Hoe dragen SHAPE-vakken bij aan gedragsverandering?

Ze helpen begrijpen waarom mensen handelen zoals ze doen en hoe gedragsverandering effectief kan worden gestimuleerd.

Wat vraagt de transitie van de beroepsbevolking?

Grootschalige bij- en omscholing in alle disciplines, niet alleen technische.

Waarom duurzaamheid integreren in alle opleidingen?

Om studenten breed voor te bereiden en duurzaamheid als gedeelde verantwoordelijkheid te positioneren.

Wat is de rol van instellingen zoals de LSE?

Ze moeten leiderschap tonen in de wereldwijde transitie door sociaal-wetenschappelijke inzichten te leveren en toe te passen.

Waarom zijn SHAPE-disciplines essentieel voor een duurzame toekomst?

Ze zorgen voor sociale rechtvaardigheid, beleidsacceptatie en leiden toekomstige leiders op die verandering kunnen sturen.

Wat onderzoekt hoofdstuk 8 over duurzaamheid en criminologie?

Hoe criminologisch onderzoek, beleid en praktijk bijdragen aan de SDG's, met aandacht voor geopolitieke en ideologische complexiteit, o.a. in context van COVID-19 en klimaatverandering.

Wat is de waarde van de SDG's ondanks hun beperkingen?

Ze vormen het beste mondiale kader om veiligere, eerlijkere en duurzamere samenlevingen te bevorderen.

Welke ongelijkheden verergerde COVID-19 volgens het hoofdstuk?

Gebrek aan toegang tot huisvesting, water, zorg en veiligheid voor kwetsbare groepen zoals vrouwen, minderheden en vluchtelingen.

Wat legde het pandemiebeheer bloot?

Tekortkomingen van mondiale instellingen zoals de WHO, en de invloed van elitegestuurd beleid en staatscriminaliteit.

Hoe zijn criminaliteit en ontwikkeling met elkaar verbonden?

Problemen als armoede en milieuvervuiling zijn verweven met rechtvaardigheid en criminaliteit. Klimaatverandering vormt een belangrijke bedreiging.

Wat zijn grote obstakels voor mondiaal bestuur?

Beperkt multilateralisme, elitebelangen en gebrek aan middelen voor internationale organisaties.

Wat wordt er van criminologen verwacht m.b.t. duurzaamheid?

Kritische analyse van SDG’s, inzicht bieden in ecocide, staatscriminaliteit en beleid rond rechtvaardigheid en criminaliteit.

Waarom blijft kritische betrokkenheid noodzakelijk, ook na COVID-19?

Structurele problemen zoals ongelijkheid en klimaatverandering blijven bestaan en zijn nauw verweven met rechtvaardigheid en criminaliteit.

Wat zijn de kernkenmerken van de SDG's?

Meetbare doelstellingen (bv. armoedebestrijding), focus op rechtvaardigheid (zoals SDG 16), en bredere ambities dan de MDG's.

Wat is de "nexus" tussen criminaliteit en ontwikkeling?

Criminaliteit, geweld en corruptie ondermijnen duurzame ontwikkeling; samenwerking is vereist om ze aan te pakken.

Wat zijn kritieken op de SDG’s?

Ze weerspiegelen politieke compromissen, maskeren structurele ongelijkheden en kunnen ideologisch gestuurd zijn.

Wat is de economische globaliseringsbenadering van ontwikkeling?

Focus op kapitalistische markten, winstgevendheid; bekritiseerd wegens ongelijkheid en sociale fragmentatie.

Wat houdt de capaciteitenbenadering in?

Ontwikkeling als uitbreiding van individuele vrijheden en participatie; vormde de basis voor de SDG’s.

Wat is de ‘post-ontwikkeling’-benadering?

Kritiek op top-down SDG’s; stelt dat deze Noord-Zuid dominantie in stand houden en echte bevrijding verhinderen.

Waarom is klimaatverandering cruciaal binnen de SDG’s?

Het vormt de grootste bedreiging voor duurzame ontwikkeling en vereist een gecoördineerde wereldwijde respons.