RELIHIYON AT IBA PANG RELIYON (ARALING PANLIPUNAN 8 - Week 6-7)

Mga flashcards na naglalarawan ng mga pangunahing termino at ideya tungkol sa relihiyon (Hinduismo, Budismo) at Hudaismo batay sa lecture notes.

RELIHIYON

Isang anyo ng pagsamba na may sistema ng mga saloobin, paniniwala, at gawain; maaaring personal o itinataguyod ng isang organisasyon; karaniwang may paniniwala sa Diyos o maraming diyos; may tunay at huwad na relihiyon.

HINDUISMO

Pinakamatanda at nananahan sa Subkontinente ng Indiya; binubuo ng Shaivismo, Vaishnavismo, Śrauta; may pananampalataya sa maraming diyos (humigit-kumulang 330 milyon) ngunit may pinakamataas na diyos na Brahma; tatlong anyo: Brahma (Manlilikha), Vishnu (Tagapagingat), Shiva (Tagawasak); pangunahing kasulatan: Vedas, Upanishadas, Mahabharata, Ramayana.

BRAHMA

Pangunahing diyos ng paglikha; isa sa tatlong anyo ni Brahma, Vishnu, at Shiva; itinuturing na pinakaunang diyos sa Hindu trio.

VISHNU

Diyos na Tagapagingat; isa sa tatlong anyo ng Brahma–Vishnu–Shiva.

SHIVA (MAHESH)

Diyos na Tagawasak; isa sa tatlong anyo ng Brahma–Vishnu–Shiva.

VEDAS

Pinakamahalagang banal na kasulatan ng Hinduismo; naglalaman ng teolohiya, mitolohiya, ritwal, at aral; itinuturo kung paano magkakaroon ng mahabang at mabuting buhay.

UPANISHADAS

Kabanata ng mga pangunahing kasulatan ng Hinduismo na nagbibigay-lalim na karunungan at pilosopiya.

MAHABHARATA

Isang mahaba at mahalagang epiko sa literatura ng Hindu.

RAMAYANA

Dakilang epiko tungkol sa prinsipe Rama at dharma; bahagi ng pagpapahalaga sa mga aral ng Hindu.

KARMA

Laws of Karma: batas ng sanhi at epekto; gantimpala o parusa batay sa kabutihan o kasamaan ng kilos.

DHARMA

Tungkulin, batas, at moral na kilos batay sa lipunan; batayan ng tamang asal at responsibilidad.

REINKARNASYON

Mulignin na pagsilang: ang kaluluwa ay muling nabubuhay sa ibang anyo, paraan, o nilalang.

BUDDHISM

Relihiyon o pilosopiya na nakatuon sa aral ni Buddha Sākyamuni; may Theravada at Mahayana; turo ng Karma, Maya, at Samsara; layunin ang Enlightenment o Nirvana; tinipon sa Tripitaka.

SIDDHARTHA GAUTAMA (BUDDHA)

Nagsilbing guro na naglayong makamit ang kaliwanagan; tinaguriang Buddha, na nangangahulugang 'isang naliwanagan'.

THERAVADA

Paaralan ng matatanda; Buddha bilang guro at banal; walang diyos, walang templo o imahe; sinasabing orihinal na bersyon; sinimulan sa Sri Lanka, Myanmar, Thailand, Laos, at Cambodia.

MAHAYANA

Pangkatig na itinuturing na diyos ang Buddha; may mga templo, dambana, at sagradong teksto; kalat sa China, Korea, Japan, Vietnam.

TRIPITAKA

Tatlong basket na koleksiyon ng turo at kasulatan ng Buddhism.

WALONG WASTONG LANDAS (Eight Fold Path)

Sistemang landas tungo sa wakas ng paghihirap: tamang pag-iisip, pananaw, intensyon, pagsasalita, pagkilos, hanapbuhay, pang-unawa, at konsentrasyon.

Apat na Dakilang Katotohanan (Four Noble Truths)

1) Ang buhay ay may paghihirap; 2) Ang sanhi ng paghihirap ay pagnanasa; 3) Maaaring wakasan ang paghihirap; 4) Maaaring wakasan ang pagnanasa sa pamamagitan ng pagsunod sa Walong Landas.

NIRVANA

Kalagayan ng ganap na kaliwanagan at pagwawakas ng paghihirap sa Budismo.

JUDAISMO

Pinakamatanda at pangunahing monoteistikong relihiyon ng mga Hudyo; iisang Diyos na hindi binibigkas ang pangalan; tinatawag na Yahweh; matatag sa Israel, US, France, Canada, UK, Russia, Argentina, Germany, Australia, Brazil.

TORAH

Ang banal na batas at aral ng Hudaismo; limang aklat ni Moses; bahagi ng Tanakh; tinatawag na Lumang Tipán sa Kristiyanismo.

TANAKH

Sagradong aklat ng Hudaismo na binubuo ng Torah (Mga Limang Aklat), Nebim, at Ketuvim; tinatawag ding Lumang Tipán.

YAHWEH

Tukoy sa Diyos ng mga Hudyo; monoteistikong pangalan ng Diyos na hindi binibigkas sa paniniwala ng ilang Hudyo.

KIPPah

Takit ng ulo ng mga Hudyo bilang tanda ng paggalang sa kanilang Diyos.

WAILING WALL (Western Wall)

Pinakamalapit na bakas ng Templo noong panahon ng Jerusalem; sagrado para sa mga Hudyo at destinasyon ng mga panalangin.

PURIM

Pista at ritwal na pagdiriwang ng kaligtasan ng mga Hudyo laban sa mga pwersang persiano.

SABBATH

Araw ng pahinga ng mga Hudyo, karaniwang mula alas-sais ng gabi hanggang susunod na gabi.

ROSH HASHANAH

Bagong taon ng mga Hudyo; paggunita sa simula ng bagong taon at pagsasaalang-alang sa muling pagtatayo ng templo ng Jerusalem.

HANUKKAH

Pista ng Ilaw na nagdiriwang ng muling pagtatayo ng Templo sa Jerusalem at pagkakaroon ng ilaw sa walong araw.