FPL 3rd Quarter Exams

Cecilia Austera, et. al. 

Pagsulat ay isa sa mga makrong kasanayang dapat mahubog sa mga mag-aaral

Royo 2001

malaki ang naitutulong ng pagsulat sa paghubog sa damdamin at isipan ng tao.

Pagbabasa

ay isang kasanayang  naglulundo  ng kaisipan at damdaming nais ipahayag ng tao gamit ang pinaka-epektibong midyum ng paghahatid ng mensahe. (2009)

Nagsisilbing libangan

sapagkat sa pamamagitan nito ay maibabahagi nila ang kanilang mga ideya at mga kaisipan sa kawili-wili o kasiya-siya para sa kanila.

Mag-aaral

kalimitang  dahilan  ng pagsusulat ay ang matugunan  ang pangangailangan  sa pag-aaral bilang bahagi ng pagtatamo ng kasanayan.

Propesyonal

Ito ay kanilang ginagawa bilang bahagi ng pagtugon  sa bokasyon o trabaho na kanilang ginagampanan sa lipunan.

Personal o Ekspresibo / Panlipunan o sosyal

Bahagi ng Pagsulat (Edwin Mabilin et al. 2012)

Personal o Ekspresibo

 Ay nakabatay sa pansariling pananaw, karanasan, naiisip magdulot sa bumabasa ng kasiyahan, kalungkutan, pagkatakot, o pagkainis depende sa layunin ng taong sumusulat. (Edwin Mabilin et al. 2012)

Panlipunan o Sosyal

ay ang  makipag-ugnayan sa ibang tao o sa lipunang  ginagalawan. –  (Edwin Mabilin et al. 2012)

Wika

ang magsisilbing behikulo upang  maisatitik ang mga kaisipan, kaalaman, damdamin, karanasan, impormasyon, at iba pang nais ilahad ng isang  taong nais sumulat.

Paksa

Ito ay magsisilbing pangkalahatang iikutan ng mga ideyang dapat mapaloob sa akda.

Layunin

__________ ang magsisilbing giya mo  sa paghabi ng mga datos o nilalaman ng iyong isusulat

Pamamaraan ng Pagsulat

Isang gamit sa pangangailangan ng pagsulat upang mailahad  ang kaalaman at kaisipan ng manunulat batay  sa rin sa layunin o pakay ng pagsusulat.

Impormatibo/Ekspresibo/Naratibo/Deskriptibo/ Argumentatibo

Limang Pangunahing Pamamaraan

Mabilin (2012)

Ang pagsulat ay isang pagpapahayag ng kaalaman ng kailanman hindi maglalaho sa isipin ng mga bumabasa at bumabasa

Pakikinig/Pagsasalita/Pababasa/Pagsusulat/Panonood

Limang Makrong Kasanayan Pangwika

Impormatibo

Pamamaraan ng Pagsulat na nagbibigay impormasyon o kabatiran sa mga mambabasa

Ekspresibo

_________ ay naglalayong magbahagi ng sariling opinyon, paniniwala, ideya, obserbasyon, at kaalaman hinggil sa isang tiyak.

Naratibo

Magkwento o magsalaysay ng mga pangyayari batay sa magkakaugnay at tiyak na pagkakasunod-sunod.

Pamamaraang Deskriptibo

Maglarawan ng katangian, anyo, hugis, ng mga bahay o pangyayari batay sa mga nakita, narinig, natunghayan, naranasan, at nasaksihan.

Argumentatibo

Naglalayong manghikayat o mangumbinsi sa mga mambabasa.

Malikhaing Pagsulat, Teknikal na Pagsulat, Propesyonal na Pagsulat, Dyornalistik na Pagsulat, Reperensiyal na Pagsulat, Akdemikong Pagsulat

Mga Uri ng Pagsusulat (6)

Malikhaing Pagsulat

Layunin nitong maghatid ng aliw, makapukaw ng damdamin at nakaantig sa imahinasyon at isipan  ng mga mambabasa.

Malikhaing Pagsulat

kuwento, Dula, Tula, Maikling Sanaysay, Komiks, Iskrip ng teleserye, Kalyeserye, Musika, Pelikula.

Teknikal na Pagsulat

Ito ay ginagawa sa layuning pag-aralan ang isang proyekto  o kaya naman ay bumuo ng isang  pag-aaral na kailangan para lutasin ang isang problema o suliranin.

Teknikal na Pagsulat

• Feasibility  Study  on the Construction  of Platinum Towers in Makati

• Project on the Renovation of Royal  Theatre in Caloocan City

• Proyekto sa Pagsasaayos ng Ilog  ng Marikina

Propesyonal na Pagsulat

Ito ay may kinalaman sa mga sulating sa isang tiyak na larangang natutuhan sa akademya o paaralan.

Propesyonal na Pagsulat

• Lesson Plan

• Medical Report

Dyornalistik na Pagsulat

Ito ay may kinalaman  sa mga sulating  may kaugnayan  sa pamamahayag.

Dyornalistik na Pagsulat

• Balita

• Editoryal

• Lathalain

• Artikulo

Reperensyal na pagsulat

Ito  na  irekomenda sa iba ang mga sangguniang maaaring mapagkunan ng mayamang kaalaman hinggil sa isang  tiyak na paksa.

Reperensyal na pagsulat

• Aklat

• Tesis

Akademikong Pagsulat

ay isang intelektwal na pagsulat . Ang gawaing ito ay  nakatutulong sa  pagpapataas ng kaalaman ng isang indibidwal  sa iba’t ibang larangan.

Akademikong Pagsulat

• Pananaliksik

• Aklat

Akademikong Pagsulat

Mahalagang matutuhan ang  akademikong pagsulat sapagkat kung marunong sumulat nang maayos at may kabuluhan ang isang tao, maituturing na nakaaangat siya sa iba dala na rin ng mahigpit na kompetisyon  sa kasalukuyan  sa larangan  ng edukasyon at pagtatrabaho.

Akademikong Pagsulat

Kung saan sa asignaturang ito ay lilinangin, sasanayin ang kasanayan at kaalaman  ng mga mag-aaral  sa pagsulat gamit ang akademikong Filipino.

Akademya

Ay tumutukoy  sa institusyong pang-edukasyon na maituturing na haligi sa pagkamit ng mataas na kasanayan at karunungan.

Elementong Bumubuo ng Akademya

• Mag-aaral

• Guro

• Administrdor

• Gusali

• Kurikulum

Akademikong Filipino

Malinaw sa isip ng gumagamit nito, ito may ay paraang pasalita o pasulat, ang kahalagahan ng pagsunod sa mga alituntunin sa paggamit ng wikang Filipino upang ito ay maging istandard at magamit bilang wika ng intelektuwalisasyon.

Katangiang Dapat Taglayin ng Akademikong Pagsulat

• Obhetibo

• Pormal

• Maliwanag  at organisado

• May paninindigan

• May pananagutan

Vivencio Jose

Epektibong magagamit ang Filipino sa loob ng akademya, hindi lamang sa larangan ng pagtuturo sa lahat ng uri ng komunikasyon kundi maging sa pamamagitan ng kurikulum at buhay sa akademya.

Obhetibo

Kailangang ang mga datos na isusulat ay batay sa kinalabasan ng ginawang pag-aaral at pananaliksik.

Pormal

Iwasan ang paggamit ng mga balbal at kolokyal .

Maliwanag at Organisado

Ang talata ay kinakailangang kakitaan ng maayos na pagkakasunod-sunod at pagkakaugnay-ugnay ng mga pangungusap na binubuo nito.

May paninindigan

Ang kanyang layunin na naisagawa ito ay mahalagang mapanindigan niya hanggang sa matapos niya ang kanyang isusulat.

May pananagutan

Ang mga ginamit sa mga sanggunian ng mga sangkap ng datos o impormasyon ay dapat na bigyan ng nararapat na pagkilala. Ito ay makakatulong upang higit na mapagtibay ang kahusayan at katumpukan ng iyong ginawa.

Iba’t  ibang  Uri ng Akademikong Sulatin

• Abstrak

• Sintensis/buod

• Bionote

• Panukalang proyekto

• Talumpati

• Agenda

• Katitikan  ng pulong

• Posisyong papel

• Replektibong -sanaysay

• Pictorial –essay

• Lakbay- sanaysay

magbabahagi ng sariling opinyon, paniniwala, ideya, obserbasyon, at kaalaman

Pangunahing pamamaraan ng pag sulat na naglalayong ______________________________ hinggil sa isang tiyak na paksa batay sa sariling karanasan o pag-aaral.

Lagom

ay ang pinasimple at pinaikling bersiyon ng isang salutin o akda.

Pagsasagawa ng Paglalagom

1. Natutuhan ang pagtitimbang-timbang ng mga kaisipang nakapaloob sa binabasa.

2. Natutuhan niyang magsuri ng nilalaman ng kanyang binabasa

3. Nahuhubog ang kasanayan ng mag-aaral sa pagsulat partikular ang tamang paghabi ng mga pangungusap sa talata .

4. Nakatutulong sa pagpapaunlad o pagpapayaman ng bokabularyo.

Abstrak, Sintesis, Bionote

Uri ng Lagom o Buod

Abstrak

Isang uri ng lagom na karaniwang ginagamit sa pagsulat ng mga akademikong papel tulad ng tesis, papel siyentipiko at teknikal, lektyur at mga report.

Abstrak

Lahat ng mga detalye o kaisipang ilalagay rito ay dapat na makikita sa kabuuan ng papel. 

statistical figures o table

Iwasan din ang paglalagay ng mga _________ sa Abstrak

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Abstrak

1. Basahing mabuti at pag-aralan ang papel o akademikong sulatin o gagawan ng abstrak.

2. Hanapin at isulat ang mga pangunahing kaisipan o ideya ng bawat bahagi ng sulatin mula sa introduksyon, kaugnay sa literatura, metodolohiya resulta, at kongklusyon.

3. Buuin gamit ang mga talata.

4. Iwasang maglagay ng mga ilustrasyon, graph, table , at iba pa maliban lamang kung sadyang kinakailangan.

5. Basahing muli ang ginawang abstrak.

Tandaan sa Pagsulat ng Abstrak

1. Lahat ng mga detalye o kaisipang ilalagay rito ay dapat na makikita sa kabuuan ng papel. 

2. Iwasan din ang paglalagay ng mga statistical figures o table sa abstrak.

3. Gumamit ng mga simple, malinaw, at direktang mga pangungusap.

4. Maging obhetibo sa pagsulat.

5. Gawin lamang itong maikli ngunit komprehensibo .

Sinopsis/ Buod

 Isang uri ng lagom sa kalimitang ginagamit sa mga akdang nasa tekstong naratibo tulad ng kuwento, salaysay, nobela ,dula parabula, talumpati, at iba pang anyo ng panitikan.

Tandaan sa Pagsulat ng Sinopsis o buod

1. Gumamit ng ikatlong panauhan sa pagsulat nito.

2. Isulat ito batay sa tono ng pagkakasulat ng orihinal na isip nito.

3. Kailangang mailahad o maisama rito ang mga pangunahing tauhan maging ang kanilang mga gampanin at mga suliraning kanilang kinaharap. 

4. Gumamit ng mga angkop na pang-ugnay sa paghabi ng mga pangyayari sa kuwentong binubuod lalo na kung ang sinopsis na ginawa ay binubuo ng dalawa o higit pang talata.

5. Tiyaking wasto ang gramatika, pagbabaybay, at mga bantas sa ginamit sa pagsulat.

6. Huwag kalimutang isulat ang sangguniang ginamit kung saan hinango o kinuha sa sipi ng akda.

Hakbang sa Pagsulat ng Sinopsis/ Buod

1. Basahin ang buong seleksyon o akda at unawaing mabuti hanggang makuha ang buong kaisipan o paksa ng diwa nito.

2. Suriin at hanapin ang pangunahin at di pangunahing kaisipan.

3. Habang nagbabasa, magtala at kung maaari ay magbalangkas.

4. Isulat sa sariling pangungusap at huwag lagyan ng sariling opinyon o kuro-kuro ang isinusulat.

5. Ihanay ang ideya sang-ayon sa orihinal.

6. Basahin ang unang ginawa, suriin, at kung mapaikli pa ito nang hindi mababawasan ang kaisipan ay lalong magiging mabisa ang isinulat na buod.

Bionote

Maituturing ding isang uri ng lagom na ginagamit sa

pagsulat ng personal profile ng isang tao.

Duenas at Sanz

Tala sa buhay ng isang tao na naglalaman ng buod ng kanyang academic career na madalas ay makikita o mababasa sa mga journal, aklat, ng mga sulating papel.

Bionote

Ito rin ang madalas na mababasa sa bahaging “Tungkol sa Iyong sarili” na makikita sa mga social network o digital communication sites.

Bionote

Halimbawa:

• PAGPAPAKILALA SA SARILI NG MGA GUMAGAWA NG BLOG.

Tandaan sa Pagsulat ng Bionote

1. Sikaping maisulat lamang ito nang maikli.

2. Magsimula sa pagbanggit ng mga personal na impormasyon o detalye tungkol sa iyong buhay.

3. Isulat ito gamit ang ikatlong panauhan upang maging litaw na obhetibo ang pagkakasulat nito.

4. Gawing simple ang pagkakasulat nito.

5. Basahin muli at muling isulat ang pinal na sipi ang iyong bionote.

Konklusyon

Naglalaman ng pinakabuod ng bawat bahagi ng sulatin o ulat.

Philip Koopman (1997)

Ayon kay ______ maikli lamang , tinataglay nito ang mahalagang elemento o bahagi ng sulating akademiko tulad ng introduksyon, mga kaugnay na literatura, metodolohiya, resulta, at kongklusyon.

Ramon Diaz

Rationale, metodo, resulta, konklusyon, rekomendasyon

Nilalaman ng Abstrak sa Tesis

Kahalagahan ng Abstrak

1. Matutulungan nito ang sinomang mananaliksik o manunulat na higit pang mapaunlad ang isang paksa, saliksik o sulatin.

2. Kapag may abstrak hindi na kailangan pang basahin ang kabuuan ng pananaliksik upang matukoy kung ito ay makapagpapayaman sa isinusulat o kung malayo sa kanyang paksa.

Deskriptibong Abstrak, Impormatibong Abstrak,

Uri ng Abstrak

Deskriptibong Abstrak

Inilalarawan sa mga mambabasa ang pangunahing ideya ng papel.

Impormatibong Abstrak

Ipinapahayag sa mga mambabasa ang mahahalagang ideya ng papel

Duenas at Sanz

Tala sa buhay ng isang tao na naglalaman ng buod ng kanyang academic career na madalas ay makikita o mababasa sa mga journal, aklat, ng mga sulating papel.

Layunin ng Bionote

Maipakilala ang sarili sa madla sa pamamagitan ng pagbanggit ng mga personal sa impormasyon tungkol sa sarili at maging ng mga nagawa o ginagawa sa buhay.

Sintesis o Buod

Uri ng lagom o buod na gumamit ng ikatlong panauhan sa pagsulat nito.

Mga dapat tandaan sa pagsulat ng bionote

• Isulat ng maikli

• 200 na salita

• 5-6 na pangungusap

• Personal na detalye

• Mga interes

Mga Hakbang sa Pagsulat ng Bionote

1 pangalan
2 pangunahing trabaho ng may akda
3 edukasyong natnggap ng may akda at saan ito naganap
4 mga akademikong karangalan
5 mga premyo/gantimpalang natamo
6 Organisasyong kinabibilangan
7 mga gampanin sa organisasyon

Edwin Mabilin et al.

Ang Pagsulat ay isang pambihirang gawaing pisikal at mental dahil sa pamamagitan nito ay naipapahayag ng tao ang nais niyang ipahayag sa pamamagitan ng paglilipat ng kaalaman sa papel o anumang kagamitang maaaring pagsulatan.

Royo 2001

Layunin ng pagsulat ay (pagbasa, pagsulat, pananaliksik) ang paghubog ng damdamin at isipan ng isang tao.

Benepisyo ng pagsulat

Masasanay ang kakayahang mag-organisa ng mga kaisipan at maisulat sa obhetibong paraan

Malilinang ang kasanayan sa pagsusuri ng datos na kakailanganin sa pananaliksik

Mga gamit sa pagsulat

Kasanayang pampag-iisip
Kaalaman sa wastong pamamaraan ng pagsusulat
Kasanayan sa paghabi ng buong sulatin
Wika
Paksa
Layunin
Pamamaraan ng Pagsulat

Kasanayang pampag-iisip

dapat taglayin ng manunulat ang kakayahang mag-analisa o magsuri ng mga datos na mahalaga o hindi gaanong mahalaga, o maging ng mga impormasyong dapat isama sa akdang isusulat.

Kaalaman sa wastong pamamaraan ng pagsulat

Dapat isaalang-alang sa pagsulat ang pagkakaroon ng sapat na kaalaman sa wika at retorika

Kasanayan sa paghabi ng buong sulatin

Tumutukoy sa kakayahang mailatag ang mga kaisipan at impormasyon.

Teknikal na Pagsulat

Nilalaman ang pinag-aralan na proyekto o pag-aaral para lutasin ang problema

Hal: computer, lab notes

Propesyonal na Pagsulat

Konektado sa larangan na matututunan sa eskwelahan

Hal: police report

Dyornalistik na Pagsulat

Pamamahayag ang nilalaman o balita.

Hal: dyaryo, magazin

Reperensyal na Pagsulat

Kinukuhanan ng mga datos o reperensya

Akademikong Pagsulat

Pagtaas ng kaalaman ng manunulat sa iba't-ibang larangan

Hal: thesis, abstract

Batis

Pinagmulan o pinaggalingan

Matang-tubig

Kasanayang pampag-iisip

dapat taglayin ng manunulat ang kakayahang mag-analisa o magsuri ng mga datos na mahalaga o hindi gaanong mahalaga, o maging ng mga impormasyong dapat isama sa akdang isusulat.

Malikhaing Pagsulat

Makakaukol sa damdamin

Hal: Tula, Sanaysay