Kaarten: Bloedstolling, Gastro-intestinaal stelsel | Quizlet

Bloedstolling

antitromotica, antihemorragica

middelen ivm bloedvorming

Primaire hemostase

Vasoconstrictie en adhesie van thromocyten aan beschadigde

Onder invloed van von Willebrandfactor

Activatie en aggregatie* van de bloedplaatjes

weefselfactor in beschadigde vaatwand initieet +- gelijktijdig

Secundaire hemostase

Coagulatie*; stollingsfactoren geactiveerd; stollingscascade

Vorming van trombrine: fibrinogeen -> fibrine : stevig netwerk dat ervoor zorgt dat de bloeding gestelpt wordt

.

Fibrinolyse

Opruiming van stolsel nadat de vaatwand zich voldoende hersteld heeft.

Hemostatic plug' of bloedstolsel

Bloedplaatjes + fibrine + rbc

Activatie en aggregatie

Samenklontering bloedplaatjesen en activatie ervan. => Geactiveerde bloedplaatjes scheiden stoffen af (o.a. tromboxaan A2) om nog meer bloedplaatjes te activeren.

=>

Bloedplaatjes veranderen van vorm en trekken meer bloedplaatjes aan. =>

Bloedplaatjes krijgen extra receptoren (glycoproteïne IIb/IIIa)* om te binden met fibrine.

Coagulatie

Activatie verschillende stollingsfactoren, geïnitieerd door vrijgekomen weefselfactor in beschadigde vaatwand.

Stollingscascade: uiteindelijk factor X geactiveerd (Xa*) => protrombine omgezet naar trombine.

Trombine zal fibrinogeen omzetten* naar fibrine.

Heparines kort

remmen de omzetting van fibrinogeen naar fibrine

DOAC's (

zijn specifieke inhibitoren van factor Xa

Hemostase kan ook optreden bij:

Beschadiging endotheel vaatwand

Lange stase van het bloed,

Verhoogde stolbaarheid v het bloed door verhoogd gehalte stollingsfactoren of een verlaagd gehalte antistollingsfactoren.

Hypercoagulabiliteit kan aangeboren of ontstaan.

= Triade van Virchow

anticoagulantiea

orale ; vitamine k-antagonisten en directe orale anticoagulantia (DOAC'S)

parentale; heparines!

ook nog andere

Acetylsalicylzuur (asa)

in lage dosering (!) - irreversibele acetylering enzym cyclo-oxygenase-1 in de trombocyt. => vorming van tromboxaan A2 in trombocyt geremd, =>trombocytenaggregatie geremd .

Effect: bloedingstijd wordt verlengd

indicaties ASA

Acuut myocardinfarct en instabiele angor.

Acuut ischemisch cerebrovasculair accident.

Secundaire preventie bij: patiënten met stabiele angor; patiënten met vroeger doorgemaakt myocardinfarct; patiënten met vroeger doorgemaakt TIA of ischemisch CVA; patiënten met perifeer vaatlijden.

Contra-indicaties ASA

Actieve bloeding en verhoogd bloedingsrisico.

(Voorgeschiedenis van) gastro-duodenaal ulcus.

Overgevoeligheid aan salicylaten of andere NSAID's (kruisovergevoeligheid mogelijk

Ongewenste effecten ASA

bloeding , lokaal etsend effect op maagmuscosa met soms ernstige maagbloeding

bloeding ASA

: nabloeding bij tandextractie, gastro-intestinale of zelden intracraniële bloedingen kunnen optreden, soms reeds na een éénmalige dosis.

lokaal etsend effect op maagmuscosa met soms ernstige maagbloeding -ASA

risico is geringer met oplosbare acetylsalicylzuurpreparaten en maagsapresistente vormen.

Maagbescherming met een PPI wordt voorgesteld bij personen ouder dan 80 jaar en bij risicopatiënten.

Vitamine K-antagonisten werking

Inhiberen ter hoogte van de lever de synthese van vitamine K-afhankelijke stollingsfactoren II (protrombine), VII, IX en X

Vitamine K-antagonisten

= coumarinedericaten

geen invloed op de reeds gevormde stollingsfactoren II, VII, IX en X.

2-3 dagen pas gewenst effect

als International Normalized Ratio (INR).

De verlenging van de protrombinetijd is een maat voor het effect van vitamine K-antagonisten

Vitamine K-antagonisten in belgie

Acenocoumarol, Acenocoumarol, fenprocoumon

Acenocoumarol

Halfwaardetijd van 8 uur, overeenkomend met een antistolling van 48 uur na de laatste inname.

warfarine

Halfwaardetijd van 20 à 60 uur, overeenkomend met een antistolling van 2 à 5 dagen na de laatste inname

fenprocoumon

Halfwaardetijd van 140 à 160 uur, overeenkomend met een antistolling van 1 à 2 weken na de laatste inname.

indicatie Vitamine K-antagonisten

Behandeling en preventie van trombo-embolische aandoeningen, zoals bij diepe veneuze trombose en longembool, aansluitend op de initiële behandeling met heparine.

Hartklepprothesen.

Voorkamerfibrillatie.

ongewenste effecten Vitamine K-antagonisten

nauwe therapeutisch-toxische marge.

Bloeding.

TERATOGEEN

DOAC's

Directe orale anticoagulantia

Stollingscascade wordt onderbroken,

2 types ; Een directe trombine inhibitor, Factor Xa-inhibitoren:

Een directe trombine inhibitor

dabigatran etexilaat* is een prodrug die in de lever omgezet wordt tot het actieve dabigatran

Factor Xa-inhibitoren:

apixaban, edoxaban en rivaroxaban remmen reversibel, krachtig, direct en selectief, de geactiveerde stollingsfactor Xa.

Contra-indicatie DOAC

actieve bloeding en verhoogde bloedingsrisico

Monitoring van het effect van de anticoagulerende behandeling: (DOAC

Bepaling van anti-Xa activiteit mogelijk, maar routine monitoring is niet noodzakelijk

.

INR ; effect coumarines meten => Bij DOAC's geen betrouwbare informatie over de mate van antistolling.

DOAC's ; vaste dosis en een voorspelbare werking, terwijl coumarines sterk kunnen variëren per patiënt.

=> VKA's regelmatige INR-controle nodig om dosis aan te passen, maar bij DOAC's niet.

Ongewenste effecten DOAC

een nauwe therapeutisch-toxische marge.

Nierinsufficiëntie: het risico op bloeding neemt toe.

Heparines werking

activeert antitrombine, ; secundair inactivering van geactiveerde stollingsfactoren trombine en geactiveerde factor X (=Xa). =. omzetting fibrinogeen in fibrine geremd.

Heparines contra indicatie

actieve bloeding en verhoogd bloedingsrisico

Interacties heparine

verhoogd risico van hyperkaliëmie bij associëren met kaliumsparende diuretica, kaliumsupplementen, ACE-inhibitoren, sartanen en NSAID's.

heparines gebruiken

Subcutane toediening

Geen monitoring vereist

Overdosering - Antidota

Protamine neutraliseert het effect van heparine.

DOAC's: concentraten van stollingsfactoren of vers plasma.

Vitamine K per os of IV bij overdosering van vitamine K-antagonisten

GI

inhibitoren maagzuursecretie, antacida, bismut

Maagzuursecretie-inhibitoren

H2-antihistaminica (bv. ranitidine), Protonpompinhibitoren, Prostaglandine E1-analogen

Maagzuursecretie-inhibitoren gebaseerd op'

pariëtale cellen in maagepitheel die via een actief pompsysteem (protonpomp of H+/K+-ATPase) zoutzuur in lumen pompen.

De aanwezigheid van voedsel in de maag stimuleert de afgifte van HCl door:

Stimulatie nervus vagus (-> vrijstelling acetylcholine -> ECL -> histamine -> H+/K+-ATPase actief)

Productie gastrine (-> ECL -> histamine -> H+/K+-ATPase actief)

Functie HCl

Vertering eiwitten

Antibacterieel, 'sterilisatie' van de maaginhoud.

productie mucus door COX-1

darmepitheel beschermen tegen sterke zoutzuur

Prostaglandinesynthese

Productie van beschermende mucussecretie

Beperking HCl-secretie

! NSAID's

remmen enzymen COX-1 als COX-2. ; mucussecretie vermindert en HCl-secretie toenamee

verhoogt risico ulceratie van maagslijmvlies.

Protonpomp(H+/K+-ATPase)-inhibitoren =PPI".

Omeprazol, pantoprazol,esomeprazol

maagsapresistente farmaceutische toedieningsvorm vereist.

indicaties PPI

Gastroduodenaal ulcus. = maagzweer

Preventie ulcera bij risicopatiënten NSAID's gebruiken.

Refluxsymptomen en refluxoesofagitis.

Eradicatie H. pylori (in associatie met antibacteriële middelen).

omeprazol

prodrug

aandachtspunten PPI

Frequent risico van rebound na stopzetten,

Mogelijk vertraagde resorptie van PPI's bij inname met voedsel: innemen nuchter.

wanneer moet men PPI tijdelijk stopzetten

Gewijzigde resorptie GM door verandering van de maag pH => itraconazol en ijzer minder resorptie

verhoging pH : inactivatie van pepsine, waardoor opname van vitamine B12 uit voedsel verminderd is.

SKP itraconazol: inname met cola indien gelijktijdig gebruik met PPI

van wat verhoogt de kans door PPI

gastro-intestinale bacteriële infecties, bv door Salmonella, Campylobacter en Clostridioides difficile.

bijwerkingen PPI

misselijkheid, braken, diarree, obstipatie, buikpijn en flatulentie.

Veel interacties PPI

Omeprazol is een matige CYP2C19-remmer door CYP2C19 en in mindere mate door CYP3A4 gemetaboliseerd

induceren ; lagere conc PPi

inhibitors; hhogere conc PPi

Aandachtspunten - samengevat PPI

Frequent risico van rebound na stopzetten behandeling

Mogelijk vertraagde resorptie van PPI's bij inname met voedsel

Gewijzigde resorptie van bepaalde GM door pH ↑

Verminderde opname van vitamine B12 uit voedsel door pH ↑

Verhoogde kans op gastro-intestinale bacteriële infecties

Ulcus pepticum en H. pylori-infectie

quadritherapie 10 dagen owv resistentie:

quadritherapie

Eradicatie door gelijktijdige behandeling met 4 geneesmiddelen

Amoxicilline

Clarithromycine

Metronidazol

PPI: verhoging pH zorgt voor hogere effectiviteit van AB

alternatief quadritherapie bij penicilline allergie

PPI + bismut + tetracycline + metronidazol

Resultaat van de eradicatie controleren (quadritherapie)

ureum-ademtest, of opsporen antigenen stoelgang na 4w stop

13C-ureum ademtest berust op

Helicobacter pylori ; zeer hoge urease-activiteit =>r 13C-ureum onmiddellijk omgezet tot 13CO2

13C-ureum ademtest

Substraat

= ureum gelabeldC 13,(poeder opgelost in drank)

13CO2 opgenomen in bloedstroom; gasuitwisseling longen uitgeademd.

massaspectrometrie verhouding 12CO2 / 13CO2 bepaald

verschil verhouding ; maat hoeveelheid urease ( ̴concentratie H. pylori) in maag

Hoe hoger verhouding, hoe zekerder besmet met helicobacter

H2-antihistaminica

Ranitidine, nt meer beldische markt

indicatie H2-antihistaminica

Gastroduodenaal ulcus.

Refluxsymptomen en refluxoesofagitis.

Eradicatie H. pylori (in associatie met antibacteriële middelen).

werking H2-antihistaminica

Antagonisme van de H2-receptoren op de pariëtale cellen -> inhibitie zuursecretie. (gn blokkering pomp)

Antacida

Vrij verkrijgbare geneesmiddelen (OTC-producten

Basische verbindingen die zoutzuur neutraliseren.

NaHCO3, CaCO3, MgOH2, AlOH3

quasi altijd associaties.

veel ongewenste effecten

NaHCO3, CaCO3,

Zeer potent, snelwerkend, resorbeerbaar

MgOH2, AlOH3

Minder potent, minder vlug werkend.

Indicaties Antacida

Pijnverschijnselen berustend op zuur in de maag

Niet behandeling v ulcera.

Eventueel aanvullende behandeling bij stoppen PPI's bij maag- of darmulcus,

werking Antacida

Neutraliseren maagzuur. Symptomatische werking. Enkel in te nemen bij klachten

bijv. bij zure oprispingen. (cave: stijging pH kan leiden tot GI-infecties)

aandachtpunt Antacida

Een interval van minstens 2 uur tussen de inname van antacida en andere geneesmiddelen is vereist. Cave antibiotica!

verminderen resorptie; ijzer, thyroidehormonen, tetracyclines, chinolonen