Italiaanse termen textuur, instrumenten, speeltechniek

A capella

A capella

zonder instrumentale begeleiding

Accompagnato

begeleid (begeleiding volgt solist)

Cambiare

veranderen, wisselen (van instrument)

Capodastro

een klem (open snaren in toonhoogte verhoogd) (capo)

Col arco

met de strijkstok

Col legno

met het hout van de strijkstok

Con sordine

met demper

Coperti

bedekt (de trom met doek afgedekt)

Due corde (piano)

de demperpedaal half indrukken

Due corde (viool)

dezelfde toon op twee snaren spelen

Flautando

Als een fluit

Glissando

Glijden van een toonhoogte naar een andere

Mano destra

met de rechterhand

Mano sinistra

met de linkerhand

Martellato

gehamerd (meestal op de piano)

Messa di voce

het gecontroleerd zwellen (zang) (door crescendo en diminuendo)

Mezza voce

met halve stem, gematigd volume

Mezzo-soprano

mezzosopraan

muta [in...]

als binnen een stuk een partij van geschreven toonsoort wisselt

Naturale

opheffing van een effect

Obbligato

verplicht, onmisbaar

Parlando

sprekend, spraak imiterend

Pedale

met ingedrukt pedaal spelen tot einde zin of tot asterisk (piano)

Pizzicato

geplukt (strijkers)

Portamento

dragend (een lengte tussen staccato en legato)

Portato

gedragen (breder dan staccato, maar niet gebonden)

Prima donna

belangrijkste vrouwelijke zangstem

Ripieno

begeleidingsgroep in het concerto grosso (tutti)

Saltando

springend (strijktechniek)

Scordatura

alternatieve stemming voor snaarinstrumenten

Scorrendo

van noot naar noot glijden

Solo

alleen

Sopra

om de sopraanstem mee aan te duiden

Sordina

een demper

Sotto voce

met zachte en/of lage stem

Spiccato

duidelijk, helder (iedere noot apart aanzetten)

Spinto

zangtechniek tussen lyrisch en dramatisch

Staccato

gestoten, iedere noot kort en afzonderlijk aangezet

Stanza

met zachte en/of lage stem

Strascinando

een passage zeer gebonden spelen

Stromenti

instrumenten

Sul ponticello

dicht bij de kam (strijktechniek)

Sul tasto

op de toets (strijktechniek)

Tessitura

toonbereik

Tre corde

het demperpedaal loslaten (opheffing una corda)

Tremolo

het snel herhalen van dezelfde noot

Tutte le corde

alle snaren

Tutti

iedereen

Una corda

een snaar, met demperpedaal

Unisono

dezelfde tonen/melodie spelen ('unis.')

Vibrato

trillend, het (subtiel en/of gecontroleerd) laten fluctueren van een bep. toonhoogte