Kaarten: Geschiedenis HAVO 5 examens | Quizlet

vestigingskolonie

Overzees gebiedsdeel waar Europeanen zich blijvend gingen vestigen

de verlichting

vrij zijn in het geloven wat je wilt en dingen verklaren door je verstand te gebruiken I.P.V bijgeloof te geloven

abolitionisme

beweging voor de afschaffing van slavenhandel en slavernij

Verdrag van Allahabad

In 1765 gesloten verdrag tussen de East India Company en het Mogolrijk, waarin de Engelse handelscompagnie het recht verwierf om belastingen te innen in het oostelijk deel van India.

opstand in india van 1857

Opstand die ontstond in India onder de indiase soldaten omdat deze lagere lonen kregen, ze kogels moeten schieten die onder het diernvet zaten, er enorme belastingen waren in india en omdat ze op religieuze wijze werden ingeperkt. deze opstand verloren de indiers en hierna kwam india onder het gezag van de Britse koningin

industriële revolutie

ingrijpende verandering in de productiemethoden, waarbij handarbeid wordt vervangen door machines

handelskapitalisme

geld verdienen door handel en investeren niet door zelf dingen te maken

trias politica

Scheiding van de macht in drie delen: wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht.

volkssoevereiniteit

het idee dat het volk de hoogste macht heeft

natuurlijke rechten

De rechten die ieder mens van nature heeft, zoals het recht op leven, bezit en vrijheid.

Industrieel kapitalisme

geld verdienen door producten in fabrieken te maken en te verkopen

liberale markteconomie

economisch systeem waarin vraag en aanbod bepalen wat er wordt geproduceerd en waar de verheid zich niet mee bemoeit

vrijhandel

Handel waarbij zo weinig mogelijk handelsbelemmeringen zoals inportheffingen bestaan.

NSDAP (Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij)

Duitse partij van Hitler

propoganda

een vorm van communicatie die gericht is op het beïnvloeden van de opinie, houding of gedrag van een groep mensen, vaak door misleiding of selectieve informatie. Het doel is om mensen te laten denken, voelen of handelen op een manier die het belang van de afzender dient.

Verdrag van Versailles

verdrag gesloten na de Eerste Wereldoorlog (1919) tussen de geallieerden en Duitsland. In dit verdrag stond dat duitsland territoriale verliezen moest leiden, ze een eperking op het leger moesten hebben, ze herstelbetalingen moesten betalen en dat zij en alleen de duitsers de schuldigen waren aan de eerste wereldoorlog.

Volksgemeinschaft

een eendrachtige, zuivere en hechte Duitse samenleving, waarin iedereen hetzelfde dacht en werkte voor het belang van het volk en het vaderland — zonder plaats voor politieke tegenstanders, Joden, mensen met een beperking of anderen die niet in het nazi-beeld pasten.

een totalitair regime

Een dictatuur; wordt geleid door iemand die alle macht naar zich toe trekt en een schrikbewind voert.

De Conferentie van München

vergadering in 1938 waarin Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en Italië besloten dat Tsjecho-Slowakije het Sudetenland aan Duitsland moest afstaan

heimatvertriebenen

uit gebieden ten oosten van het naoorlogse Duitsland verdreven Duitsers

Ancien Regime

een systeem waarin: De koning alle macht had (absolutisme),

de samenleving was verdeeld in standen en er weinig vrijheid of gelijkheid was voor gewone burgers. dit was het susteem voor de franse democratische revolutie

trumandoctrine

Door de Amerikaanse president Truman verkondigde richtlijn dat het Westen ieder land (eventueel militair) mag steunen waar een communistische machtsovername dreigt.

Marshallplan

Plan van de VS uit 1947 om Europese landen economisch te steunen, zodat die de oorlogsschade konden herstellen en de welvaart terug konden brengen. Ook bedoeld om het communisme tegen te gaan.

Wirschaftswunder

Wonderbaarlijk snel herstel en groei van de West-Duitse economie in de jaren vijftig.

een totalitaire dictatuur

een partij of leider met alle macht die elk aspect van het leven van het volk bepaalt

Staatssicherheitsdienst

Geheime politie van de DDR die mensen bespioneerd controleert en intimideert.

het Warschaupact

Verbond van landen uit het Oostblok. (oostelijke NAVO)

De Comecon

een economisch samenwerkingsverband van communistische landen, opgericht in 1949 onder leiding van de Sovjet-Unie.

planeconomie

economie waarbij de staat voorschrijft wat moet worden geproduceerd

detente

Een periode van verminderde spanningen tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie tijdens de Koude Oorlog, vooral tussen 1969 en 1979.

Ostpolitiek

West-Duits streven naar een goede relatie met Oost-Europese landen en de DDR (vanaf 1970)

glasnost

een politiek beleid van openheid en vrijheid van meningsuiting

Perestrojka

Nieuwe politiek om de economie van de Sovjet-Unie te hervormen.

Brezjnevdoctrine

In 1968 gelanceerde politiek waardoor de Sovjet-Unie in een Oostblokland mocht ingrijpen als dat land uit het Warschaupact wilde stappen of de greep van de Communistische Partij wilde verslappen.

Geleide loonpolitiek

Afspraak tussen de overheid, de werkgevers en de werknemers om de lonen laag te houden zodat de economie kon stijgen

rooms-rode regering

Benaming voor een regering uit de periode na de Tweede Wereldoorlog waarin katholieke en socialistische partijen samenwerkten.

verzorgingsstaat

land waarvan de overheid zorgt voor goede sociale zekerheid, gezondheidszorg, huisvesting en onderwijs voor iedere burger

een maakbare samenleving

het idee dat de mens de samenleving in sterke mate kan bepalen en dus dat de overheid door politiek ingrijpen de samenleving kan verbeteren

Nozems

jongerencultuur uit de jaren 50 met als houding Jeugdig verzet tegen de burgerlijke normen, maar zonder duidelijke ideologie. en als Doel: Provoceren en opvallen, vooral door gedrag en uiterlijk.

provos

Jongerencultuur uit de jaren 60 met als houding: Anarchistisch, ludiek protest tegen autoriteit, politie, monarchie. En als doel: Verandering van de maatschappij via humor en actie

hippies

Jongerencultuur uit de jaren 60 en 70 met een vreedzaame, idealistische, liefdevolle en natuurlijke ohuding. ze hadden als doel: Vrede, vrijheid, spirituele verlichting, afzetten tegen oorlog en materialisme.

punkers

Stroming binnen de jongerencultuur sinds halverwege de jaren '70, met weinig vertrouwen in de toekomst en in de overheid en als leuze had 'do it yourself'.

rappers

Jongerencultuur uit de jaren 90 met als Houding: Zelfexpressie, verzet tegen ongelijkheid, soms materialistisch. En als doel: Verhalen vertellen uit de straatcultuur, status opbouwen via muziek en stijl.

gabbers

Jongerencultuur uit de jaren 90 met als houding: Energiek, soms agressief, groepsgevoel sterk. En als doel: Feesten, losgaan op muziek; minder ideologisch, meer lifestyle.

het poldermodel

benaming voor constructief overleg dat gericht is op het bereiken van consensus (overeenstemming) en dat volgens sommigen typisch Nederlands is, vandaar: poldermodel; meer specifiek verwijst het naar het overleg tussen werkgevers en werknemers om gezamenlijk tot goede arbeidsvoorwaarden en voldoende werkgelegenheid te komen, in tegenstelling tot een situatie waarbij via bijvoorbeeld stakingen goede arbeidsvoorwaarden worden afgedwongen.

globalisering

het proces waarbij de wereld steeds meer met elkaar verbonden raakt, zowel economisch als cultureel, door technologische vooruitgang, handel en internationale samenwerking.

het Verdrag van Maastricht

1992, hierin werden afspraken over de EU gevormd. afschaffing van onderlingen grenscontroles

de algemene wet gelijke behandeling

Een belangrijke wet in Nederland die discriminatie verbiedt en gelijke behandeling van mensen in verschillende situaties waarborgt. De wet is bedoeld om mensen te beschermen tegen discriminatie op basis van verschillende grondslagen, zoals ras, geslacht, seksuele geaardheid, handicap, geloof, en leeftijd.

Nog leren (7)

Je hebt een begin gemaakt met het leren van deze termen. Hou vol!