woordenstroom 7 en 8

nederlands examen juni

accuraat

nauwkeurig

analogie

overeenkomst, overeenstemming

associëren

verbinden met

auditief

het horen betreffend

authenciteit

echtheid, betrouwbaarheid, geloofwaardigheid

bourgondiër

uitbuiting mens die geniet van het leven, van voedsel en drank

controversieel

leidend tot een pennenstrijd, discussie

criterium

beslissend kenmerk/ toets of maatstaf/ wielerwedstrijd over een kort verschillende keren te rijden parcours

cruciaal

beslissend, doorslaggevend

defileren

in een stoet voorbijtrekken, voornamelijk als eerbetoon

denigrerend

minachtend, kleinerend

emancipatie

het toestaan van gelijke rechten

ergens prat op gaan

trots zijn op iets

euthanasie

het op hun eigen verzoek bespoedigen van de dood van hevig lijdende, ongeneselijke zieken.

expertise

deskundigheid

fervent

vurig, geestdriftig

frappant

treffend, opvallend

gedateerd

verouderd

gelauwerd

verheerlijkt, geprezen

gerenommeerd

met een goede naam

hand-out

overzicht op papier van de hoofdpunten van een lezing

impasse

moeilijke positie waaruit men zich niet kan redden

index

register (van verboden boeken)

lacune

iets wat ontbreekt, leemte

lynchen

eigenmatig doden, zonder gerechtelijk onderzoek

monotoon

eentonig

multimedia

het gebruik van verschillende media, namelijk beeld, tekst en geluid

parafraseren

de inhoud weergeven met andere woorden

perceptie

waarneming/ resultaat van het waarnemen, manier waarop iemand of iets overkomt

protagonist

hoofdrolspeler

referendum

volksraadpleging

relateren

in verband brengen met

representatief

vertegenwoordigend, geschikt om te vertegenwoordigen, karakteristiek

schatplichtig zijn aan

ta danken hebben aan, verschuldigd aan

schrijdend

wat het gemoed pijn bezorgt

spindoctor

media-adviseur, politiek voorlichter

stereotiep

vast onveranderlijk

stramien

patroon

verguizen

met verachting spreken over/ tegen afkraken, beledigen

visueel

het zien betreffend

virtaal

voor het leven van groot belang/ krachtig, energiek

allegorie

symbolische voorstelling

ambitie

streven, eerzucht

appreciatie

waardering

baanbrekend

nieuwe wegen voor iets openend

beroering

onrust, onsteltenis

bruusk

met plotselinge, kort afgebroken gebaren, bewegingen/ kort aangebonden

concept

ontwerp, opzet, plan

crapuleus

gemeen

de doelman het nakijken geven

een doelpunt maken

debat

gedachtewisseling, bespreking van het voor en tegen

dilemma

lastige keuze tussen twee onaangename zaken

diplomatiek

met betrekking tot de diplomatie (= het regelen der betrekkingen tss de staten onderling)/ behoedzaam, zeer omzichtig

dissecteren

ontleden van een lichaam

dominant

overheersend

dramaturg

toneelschrijver, schrijver over de regels van de toneelkunst/toneelkenner/ iemand die toneelstukken voor een gezelschap selecteert en leest en in samenwerking met de regisseur de enscenering van het stuk schematisch vastlegt.

eenduidig

ondubbelzinnig, duidelijk

ergens om verlegen zijn

behoefte hebben aan, nodig hebben

ethisch

het geheel van morele principes betreffend

expliciteren

uitdrukkelijk omschrijven

facet

aspect, aanblik van een bepaalde zijde

fanaat

fanatiek, hevig liefhebber

fecaliën

(menselijke) uitwerpselen

garantie/ garant

waarborg, zekerheid

gemarginaliseerd

aan de rand van de maatschappij beland, ook: door toedoen van anderen in die positie gedwongen

genitaliën

gelsachtorganen

hoongelach

spottend gelach

illustreren

aantonen, met een voorbeeld onderbouwen

impact

uitwerking, invloed, effect

incident

onvoorziene gebeurtenis/ storend voorval/ relletje

ingetogen

kalm en waardig

kritiek (adjectief)

hachelijk, gevaarlijk

magistraal

meesterlijk

manipulatie

bewerking (met de vingers)/ bedrieglijke methoden/ beïnvloeding

meineed

valse getuigenis onder ede

met rode oortjes

opgewonden

moderator

leider van een gesprek, debat

monter

vrolijk, opgewekt

nijd

bittere jaloezie

polyinterpretabel

vatbaar voor verschillende verklaringen

postuum

na de dood (uitgegeven, verleend,…)

reconstrueren

herbouwen/ het vroegere geheel in elkaar zetten

schril

pijnlijk sterk, afstekend, pijnlijk schel/ schreeuwend (van kleuren)

suggestief

een bepaalde voorstelling opwekkend, werkend met suggestie

tevens

tegelijk/ zowels als, samen/ daarbij bovendien, ook

uitblinken

uitstekend zijn, anderen overtreffen

versus

tegen, tegenover