3.3 procesverbermerthoden

kwaliteitsbeheer

• wat is kwaliteit

• kwaliteitskosten

• integrale kwaliteitszorg

wat is kwaliteit

Wat is kwaliteit?

• het geheel van eigenschappen van een product of dienst voldoet aan bepaalde verwachtingen

• het product onderscheidt zich in 1 of ander kenmerk en overtreft zo de standaardverwachtingen

Kwaliteit verwijst naar hoe goed een product of dienst voldoet aan de verwachtingen en eisen van de klant of gebruiker. Het kan gezien worden als het geheel van eigenschappen waardoor een product zich onderscheidt van anderen, en die maken dat het product als “goed” wordt ervaren.

Er zijn verschillende perspectieven op kwaliteit:

• Gebruiker: betere prestaties en meer functionaliteit.

• Productie: voldoen aan standaarden zonder fouten.

• Product: meetbare attributen (bijv. levensduur, prestaties).

Voorbeeld ter illustratie:
Neem een smartphone:

• Basisprestatie: basisfunctionaliteiten van het product of de dienst

  • je kan bellen en sms’en.

• Functionaliteit: extra functionaliteit bovenop de basis functionaliteit

  • extra features zoals gezichtsherkenning of draadloos opladen.

• Betrouwbaarheid: hoe lang gaat het product mee voor het faalt of onderhoud nodig heeft

  • hij crasht niet en werkt jarenlang zonder grote defecten.

• Duurzaamheid: zinvolle levensduur van het product / onder extreme toestanden

  • het scherm breekt niet gemakkelijk, batterij gaat lang mee.

• Esthetiek: hoe het product de zintuigen prikkelt

  • mooi design, aangename look & feel.

• Onderhoudsgemak: beschikbaarheid van onderhoud en ondersteuning

  • updates zijn beschikbaar en eenvoudig te installeren.

• Subjectieve kwaliteit: reputatie / image van het product / marktnaam = marketing

  • een iPhone wordt vaak als kwalitatief hoogstaand ervaren door merkreputatie.

• Conformiteit: het product voldoet aan de specs

  • de smartphone voldoet aan de technische specificaties (geheugen, resolutie, …) die op de doos staan.

Kortom: kwaliteit gaat niet enkel over foutloosheid, maar ook over het overtreffen van verwachtingen op meerdere vlakken.

kosten van kwaliteit

Beoordeling

• materiaalinspectie, machinetesten, leveranciersbeoordelingen

Preventie

• bijkomende opleiding, aanpassingen in productie, opzetten van een IKZ-
  systeem

In<terne faalkost

• tijd- en materiaalverlies, herwerken van afgekeurde producten, herstellen van haperende machines

Externe faalkost

• service en reparatie, garantieclaims, retourzendingen, klachtenafhandeling

proces verbeter filosofien

six sigma

Six Sigma is een kwaliteitsverbeteringsmethode die gericht is op het elimineren van defecten en variatie in processen. Het sluit nauw aan bij IKZ omdat het systematisch werkt aan continue verbetering door meetbare resultaten te behalen.

Wat is het doel van Six Sigma?

Het ultieme doel is "zero defects": zo weinig mogelijk fouten, door de spreiding (σ) in het proces te verkleinen. Bij een "Six Sigma"-proces is de kans op defecten extreem klein (slechts 3,4 defecten per miljoen kansen).

---

Methode: de DMAIC-cyclus

Deze wordt gebruikt voor bestaande processen die verbeterd moeten worden:

1. Define: Definieer het probleem en de doelstellingen.

2. Measure: Verzamel data en meet de huidige prestaties.

3. Analyze: Zoek naar grondoorzaken van problemen.

4. Improve: Voer verbeteringen door en test oplossingen.

5. Control: Borg de verbeteringen om terugval te vermijden.

---

Voorbeeld:

Een autoconstructeur merkt dat 5% van de autodeuren slecht sluit. Met Six Sigma:

• Define: Klacht = slecht sluitende deuren.

• Measure: Metingen tonen dat scharniermontage ±4 mm varieert.

• Analyze: Root cause = verkeerde kalibratie van boorinstallatie.

• Improve: Boren met automatische laserpositionering.

• Control: Nieuwe machine ingesteld op <1 mm afwijking, kwaliteitsmetingen maandelijks opgevolgd.

➡ Resultaat: defectpercentage zakt naar 0.2%, klanttevredenheid stijgt, en minder herstellingen nodig.

Kortom, Six Sigma is een gestructureerde aanpak voor kwaliteitsverbetering, gebaseerd op data-analyse en procesbeheersing.

lean

Lean is een filosofie voor procesverbetering die focust op het elimineren van verspilling en het maximaliseren van waarde voor de klant. Het is gebaseerd op vijf kernprincipes:

1. Definieer waarde: vanuit het perspectief van de klant – wat wil de klant echt?

2. Identificeer de waardestroom: breng alle stappen in kaart die waarde creëren en elimineer verspilling.

3. Creëer flow: laat het proces zonder onderbreking doorlopen.

4. Gebruik pull: produceer enkel wat de klant vraagt en wanneer die het vraagt.

5. Streef naar perfectie: blijf continu verbeteren.

Wat is verspilling in Lean?

---

Er zijn drie soorten activiteiten:

• Waardetoevoegend

• Niet-waardetoevoegend maar noodzakelijk

• Niet-waardetoevoegend en overbodig (= MUDA/waste)

Toyota identificeerde 7 klassieke vormen van verspilling, met later een 8ste toegevoegd:

1. Overproductie

2. Voorraad

3. Wachten

4. Beweging

5. Transport

6. Defecten

7. Overbewerking

8. Onbenut talent

---

Voorbeeld:

Een fabriek die fietsen monteert heeft veel tussenvoorraden tussen de assemblagestappen. Dit verbergt problemen zoals lange insteltijden of frequente storingen (zie schip-metafoor). Door voorraden te reduceren, worden die inefficiënties zichtbaar en moet men het proces zelf verbeteren – dít is waar Lean op aanstuurt.

Lean maakt zo productie efficiënter, klantgerichter en goedkoper.

qrm

QRM (Quick Response Manufacturing) is een strategie gericht op het verkorten van de doorlooptijd (MCT = Manufacturing Critical-path Time), vooral geschikt voor job shops die veel verschillende, klantspecifieke producten in kleine volumes produceren (vaak MTO = Make To Order).

Belangrijkste kenmerken:

• Alternatief voor Lean in omgevingen met veel variatie en lage volumes

• Gebruikt meestal een functionele layout i.p.v. flowlayout

• Voorraad opbouwen kan niet, omdat elk product uniek is

• Klant laten wachten is ongewenst, dus:

  • Je buffert met capaciteit, niet met voorraad

  • Hou werkstations onderbezet om wachttijden te vermijden

Voorbeeld:

Een bedrijf maakt medische toestellen op maat van de klant. Elk toestel is anders (veel variatie), dus men kan geen standaard voorraad aanleggen. Om toch snel te kunnen leveren, zorgt men ervoor dat er altijd capaciteit beschikbaar is aan kritieke werkposten, ook al betekent dat lagere bezetting – zo vermijdt men wachtrijen en lange levertijden.

Kortom: QRM verlaagt wachttijden door capaciteit vrij te houden, wat leidt tot snellere levering bij klantspecifiek werk.

toc

TOC (Theory of Constraints) is een methode om de prestaties van een proces of organisatie te verbeteren door systematisch de zwakste schakel ("bottleneck") aan te pakken.

Vijf stappen van TOC:

1. Identificeer de bottleneck (de constraint): wat beperkt de capaciteit?

2. Maximaliseer de benutting van de bottleneck.

3. Plan alles rond die bottleneck – maak hem leidend in de flow.

4. Probeer de bottleneck op te heffen, bv. door meer capaciteit.

5. Ga opnieuw naar stap 1, want bottlenecks kunnen verschuiven.

Drum-Buffer-Rope (DBR):

• Drum: de bottleneck bepaalt het ritme (de ‘beat’).

• Buffer: kleine voorraad vóór de bottleneck, zodat die nooit stilvalt.

• Rope: signaalmechanisme dat nieuwe taken opstart in lijn met de bottleneckcapaciteit.

Belangrijke TOC-regels:

• de bezettingsgraad van een niet-bottleneck wordt niet bepaald door diens eigen capaciteit maar door een andere beperking in het systeem

• Verlies aan de bottleneck = verlies voor het hele systeem.

• Tijdwinst op niet-bottlenecks = geen echte winst.

• transferbatch hoeft niet dezelfde te zijn als de procesbatch

• de procesbatch hoeft niet dezelfde te zijn in alle processen

• de materiaalstroom doorheen het systeem moet gebalanceerd worden, eerder dan de capaciteit

Voorbeeld:

In een fabriek is de verpakkingsmachine (bottleneck) traag. Door eerst die machine altijd bezig te houden en elders buffervoorraad te plaatsen, verhoog je de totale output. Extra personeel toevoegen aan snellere machines helpt niet: ze zijn geen bottleneck. De oplossing zit in het maximaliseren van het zwakste punt.

overzicht