Polski

Złoty wiek

Najbardziej intensywny rozkwit kultury w V wieku p.n.e w Grecji i w I w p.n.e w Rzymie

Antropomorfizacja

Ukazywanie jak najlepszych cech fizycznych i z charakteru

Klasyfikacja Mitów

Kosmologiczne- o powstaniu świata i bogów

Teogeniczne- o naturze bogów

Antropogeniczne- o początkach ludzkości

Genealogiczne- o dziejach narodów

Fatum

„Zły los” niezależnie od ludzkich wysiłków, przeznaczenie

Mimesis

Odzwierciedlenie rzeczywistości przez sztukę, nie może się pojawić fantasy

Funkcje mitów

Poznawcza- do wyjaśnień niezrozumiałych zjawisk

Światło-poglądowa- dostarcza danej społeczności spójny obraz świata

Sakralna- łączy świat ludzki z boskim, jest wyrazem wierzeń

Sokrates

„Wiem ze nic nie wiem” celem życia jest poznanie samego siebie. Świadomość własnej niewiedzy to pierwszy krok do poznania prawdy

2 najważniejsze dzieła Platona

„państwo” i „uczta”

Co wyznawał Platon?

Że poeci nie byliby w stanie rządzić państwem przez „twórczy szał” wywołany emocjami

Idee Platona:

Według niego widzimy tylko cienie idei czyli np. Nie dotkniemy „piękna” ale możemy dotknąć cień piękna czyli róże

Triada platońska

Najwyższe wartości:

Piękno, prawda, dobro

ARYSTOTELES, dzieła:

„Poetyka”- zasady tworzenia i dzielenia literatury: Epika, Liryka, Dramat

Arystoteles podzielił dramat na:

Komedie i tragedie

Idee Arystotelesa

• uznał że człowiek jest najwyższym z bytów gdyż posiada rozum

• Nazywał (Boga) absolutem

• Obalił tezę powstania świata z chaosu

Epikur (epikureizm) co wyznaje?

„Carpe Diem”- chwytaj dzień

Wyznaje że każdy dzień trzeba wykorzystać w pełni bo śmierć i tak przyjdzie i będzie nam wtedy już wszystko jedno

Zenon z Kition (Stoicyzm)

-rozum ponad emocje

-mieć umiar we wszystkim

-Mieć dystans do wszystkiego

-zbytnio się nie cieszyć

-zbytnio się nie żalić

Diogenes (cynizm)

-odrzucenie wszystkich norm

-kwestionowanie i gardzenie dotychczasowymi wartościami

-wiara że ludzie to egoiści

Pyrron (Sceptycyzm)

-prawda jest względna

-nie wyrażajmy sądu o świecie bo w sumie niewiele wiemy

-kwestionowanie i wątpienie we wszystko

Kanon piękna

Ład i harmonia, piękno młodego ludzkiego ciała

Kontrapost

Rzeźba w której ciężar ciała spoczywa na jednej nodze. To nadaje dziełu lekkości

Kalokagatia

Koncepcja estetyczna, starożytny ideał połączony z doskonałością fizyczną i duchową

MITY. Postawa prometejska

Postawa poświęcenia się dla dobra ogółu, często łączona z buntem przeciwko siłom wyższych

Historia Prometeusza

Prometeusz ulepił ludzi z gliny, obdarzył ich pewną miłością ojcowska. Podarował im ogień skradziony heliosowi i został za to ukarany. Kruk przez wieczność wydziobywał mu wątrobę

Orfeusz i Eurydyka

Mit ukazuje nieuchronność śmierci. Orfeusz musiał się obejrzeć, to fatum.

Historia Orfeusza i Eurydyki

Orfeusz zakochał się w Eurydyce. Gdy postanowił jej to wyznać, ukąsiła ją żmija na śmierć. On zrozpaczony udał się do Hadesu by błagać go o przywrócenie jej do życia. Hades przekonany dzięki Persefonie dał mu szansę, mówiąc że przywróci jej życie gdy wyjdzie do bram nie oglądając się na nią ani razu.

Katabaza

Motyw schodzenia w czeluści.

Mit o Narcyzie. Narcyz

Narcyz był pięknym młodzieńcem, wykorzystywał swoją urodę. Był pyszny i wyniosły

Echo

Echo-symbolizuje tragiczną miłość. Zakochana w Narcyzie straciła przez niego głos po czym zginęła samotnie

Tejrezjasz

Przepowiedział że Narcyz będzie żył długo o ile nie zobaczy swojego odbicia

jak umiera?

Narcyz umarł z niemożliwej miłości, żalu i tęsknoty do siebie. Po śmierci na jego miejscu wyrósł żółty kwiat.

Wojna Trojańska. Przyczyny.

Na weselu pojawiła się Eris i rzuciła na stół jabłko „dla najpiękniejszej”. Hera, Afrodyta i Atena pokłóciły sie o nie. Zeus postanowił że Parys, dziedzic Troi zdecyduje która je dostanie. Hera zaproponowała mu posadę króla i szacunek, ale coś go zwiodło. Atena mądrość ale zniechęcił go bardzo mądry ale brzydki starzec. Afrodyta zaproponowała mu miłość, a dokładniej piękną Helenę. Zgodził się. Helena była wtedy żoną Menelaosa. Parys odwiedził go i jeszcze tej samej nocy pod nieobecność Menelaosa porwał Helenę. W akcie zemsty Menelaos i jego brat Agamemnon postanowili napaść na Troje.

Iliada. Kiedy, kto, dlaczego Iliada

Czas: VIII w.p.n.e

Kto: Homer

Geneza: Iliada pochodzi od greckiej nazwy „pieśń o Troi”

Budowa utworów Homera:

-charakter epizodyczny

-gatunek epicki

-rodzaj epopeja/epika

-utwór podzielony na księgi

Epos

Najstarszy gatunek epicki, najczęściej wierszowany. Ukazuje dzieje legendarnych bohaterów

Iliada, Treść:

Hektor zabił ukochanego Achillesa, Patroklosa. W akcie zemsty Achilles wyzywa go na pojedynek a Hektor umiera. Wtedy pojawia się Priam, wdziera się do obozu i błaga Achillesa na kolanach (całując jego dłonie) o zwłoki syna. Bierze go na litość, Achilles pełen szacunku obmywa zwłoki i mu je oddaje. Zaprasza na obiad i trwa Konsolacja (czas po pogrzebie). Wstrzymuje walki na 10 dni.

Homo viator

Człowiek wędrowiec, bohater przeżywający podróż, często metaforyczna

Archetyp?

Np. Odyseusz- wędrowiec

Demeter- troskliwa matka

Odyseusz:

Był królem Itaki, miał syna Telemacha i żonę Penelope

Historia o walce z cyklopem.

Odyseusz wraz z towarzyszami przypływa na wyspę cyklopów. Prosi o gościnę jednak Cyklop Polifem zjada jego ludzi. Odys daje wino Polifemowi i go upija, przedstawia się jako Nikt. Wbija w jego oko rozpaloną gałąź. Odys przywiązuje się z resztą do brzuchów owiec a gdy polifem otwiera głaz by wypuścić je na pole, uciekają. Odys wyjawia swoją tożsamość. Polifem poskarżył się Posejdonowi a ten drugi przeklął Odysa.

Antygona.

Rodzaj: dramat

Gatunek: tragedia

Czas: 24h po śmierci Polinejkesa

Miejsce: Pałac w Tebach

Jak powstały dionizje wielkie i dionizje małe

Ludzie zbierali się na obrzędy ku czci Dionizosa. Na wsiach organizowali dionizje małe a w miastach dionizje wielkie. Z małych powstała komedia a z wielkich tragedia.

Zasada Dekorum

Trzeba dopasować styl do treści, przełamał do Shakespeare

zasada Memfis

Nie może być żadnych elementów fantastycznych podczas sztuki

3 kolumny

1. Jońska, Koryncka, dorycka