Basisboek Biologie 1.4

Proteïne

Eiwit,

eiwitten vormen meer dan 50% van droge massa in cellen. Deze duizenden verschillende eiwitten hebben elk een unieke structuur en functie. Proteïnen zijn essentieel voor bijna alles wat organismen doen.

Plasma eiwitten

Zijn eiwitten die hun functie vervullen in het bloedplasma

Immunoglobulinen

Plasma eiwit die antistoffen van het afweersysteem vormen

Protrombine en fibrinogeen

Zijn stollingsfactoren, plasma eiwitten, die bloed laten stollen

Albumine

Plasma eiwit die stoffen in het bloed transporteert

Receptor eiwitten

Bevinden zich ik de celmembranen en zorgen voor de communicatie van cellen met de buitenwereld

Insuline

Is een hormoon eiwit

Enzymen

Deze eiwitten laten chemische reacties sneller verlopen, biokatalysatoren. Ze verzorgen alle opbouw- en afbraakprocessen in organismen.

Aminozuur

Eiwitten zijn opgebouwd uit aminozuren. In levende wezens worden 20 verschillende aminozuren gebruikt. Aminozuren kunnen korte en lange ketens vormen, deze leiden tot een verscheidenheid aan eigenschappen

Polypeptide

Een lange keten van aminozuren

Primaire structuur

De aminozuurvolgorde van het eiwit. Dit ligt opgeslagen in de erfelijke informatie van elk organisme, in het DNA

Secundaire structuur

De plaatselijke ruimtelijke structuur die een bepaalde volgorde van de aminozuren in een polypeptideketen aanneemt.

Alfa helix

Een spiraalvormige structuur, met waterstofbruggen tussen aminozuren in opeenvolgende windingen

Bèta plaat

Een plaatvormige structuur, gevormd door waterstofbruggen tussen parallel liggende aminozuurketens

Tertiaire structuur

De uiteindelijke driedimensionale vouwing die ontstaat als verschillende delen van het eiwit, elk met eigen secundaire structuur, bij elkaar komen.

De interacties tussen de zijketens van de aminozuren belangrijk, zoals waterstofbruggen, ionbindingen en zwavelbruggen.

Quaternaire structuur

De manier waarop de verschillende gevouwen polypeptideketens bij elkaar komen in de uiteindelijke eiwitstructuur.

Voorbeeld hemoglobine: eiwit bestaat uit 4 polypeptideketens, 2 alfa ketens en 2 bèta ketens die elk een ijzeratoom bevatten

Chaperonne eiwit

Helpereiwit, zorgt ervoor dat langgerekte polypeptide niet in de knoop raakt en deze geordend en op het juiste moment overgaat naar secundaire en tertiaire structuur.