Aardrijkskunde hoofdstuk:1, winnaars en verliezers

aardrijkskunde havo 3

brainport

Gebied dat hoort tot de kenniseconomie met een hoge dichtheid aan hightechbedrijven, universiteiten en onderzoeksinstituten.

afzetmarkt

Gebied waar goederen en/of diensten worden verkocht. De omvang van de afzetmarkt wordt bepaald door het aantal inwoners en door hun koopkracht.

BRICS-landen

Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika, afkorting voor landen die na 2000 een snelle economische ontwikkeling doormaken

dekolonisatie

Periode (1945-1975) waarin de vroegere koloniën onafhankelijk worden.

exploitatiekolonie

Kolonie die door het moederland gebruikt wordt als wingewest. Ontwikkeling van de kolonie komt op de tweede plaats.

global shift

De verschuiving op de aarde van het economisch kerngebied. Vaak verstaat men hieronder de verschuiving van de randen van de Noordelijke Atlantische Oceaan naar de Stille Oceaan

globalisering

Proces waarbij gebieden op aarde op tal van terreinen (economisch, cultureel, sociaal en politiek) steeds meer met elkaar verbonden raken.

globaliseringsindex

De rangorde van landen naar mate van openheid, gerichtheid op het buitenland.

handelskolonialisme

(1500-1800) vestiging van Europese handelsmaatschappijen in de nieuw ontdekte gebieden van Afrika, Amerika en Azië, met het doel handel te drijven

hoogwaardige dienstverlening

Dienstverlening die past bij de kenniseconomie. Speelt vooral op zakelijk (advieskantoren), financieel (banken) en onderwijsterrein (hbo en universiteit).

WTO

handelsorganisatie die pleit voor vrijhandel (world trade organisation)

vrijhandel

Handel waarbij de grenzen tussen handelsgebieden zo veel mogelijk worden weggenomen.

vrijemarkteconomie

Economisch systeem waarbij de productie in handen is van particuliere ondernemers.

vestigingskolonie

Gebied waar kolonisten zich blijvend vestigen en dat ze vaak opbouwen naar voorbeeld van het moederland.

vestigingfactoren

redenen voor een bedrijf om zich juist daar te vestigen, bijvoorbeeld door de bereikbaarheid

regionaal ontwikkelingsbeleid

Extra ondersteuning vanuit Den Haag of de EU voor achterblijvende gebieden.

productieketen

De schakels waaruit het productieproces van goederen bestaat, van grondstof tot eindproduct.

politiek systeem

de wijze waarop een land wordt bestuurd

lagelonenlanden

Landen in de (semi)periferie waar de lonen veel lager zijn dan in de centrumlanden. Zij vormen een aantrekkelijk vestigingsgebied voor arbeidsintensieve bedrijven.

Koude Oorlog (1945-1989)

Periode waarin de twee wereldmachten, de VS en de Sovjet-Unie, vijandig tegenover elkaar stonden.

industrieel kolonialisme (1800-1945)

Fase waarin Europese moederlanden koloniën stichten die ze zelf besturen, met als doel de aanvoer van grondstoffen veilig te stellen en een afzetmarkt voor hun industriële eindproducten te vormen.