Wodunia w glebuni

temperatura, w której suszy się wodę w glebie

temperatura, w której suszy się wodę w glebie

105°C

Woda glebowa

• woda chemiczna

• lód

• para wodna

lód

woda w postaci stałej krystalicznej, występuje okresowo

woda chemiczna

• część składowa różnych związków zawartych w glebie

• może stać się aktywna, jeśli związki ją zawierające rozpuszczają się w wodzie

• niedostępna dla roślin

• nie wyparowuje w temp. 105 °C

para wodna

• więcej w powietrzu glebowym niż nad glebą

• przemieszcza się wraz z różnicą ciśnienia i temperatury

• gleba paruje, gdy ciśnienie pary wodnej w glebie jest większe niż nad glebą

• pobierają ją efemerydy

woda związana z cząsteczkami glebowymi

• woda higroskopowa

• woda błonkowata

woda higroskopowa

• otacza cząstki glebowe cienką, silnie przywierającą powłoką

• pochodzi z pochłoniętej, skroplonej pary wodnej

• nie przemieszcza się

• nie wykazuje przewodnictwa elektrycznego

• zamarza w temp. - 78°C

• ulatnia się po wysuszeniu gleby w 105°C

• niedostępna dla roślin- siła ssąca roślin mniejsza niż siłą ssąca gleby

• ilość warstewek- od 1 do 50

• wypełnia najmniejsze przestrzenie

rodzaje wody higroskopowej

• zwyczajna - woda znajdująca się w glebie wysuszonej na powietrzu (dla tej samej gleby jest zmienna i zależy od temperatury i wilgotności powietrza; dziesiąte części % w piaskach luźnych do 10-20% w murszach i torfach)

• maksymalna- max. ilość wody jaką może pobrać gleba z powietrza, jeśli między powietrzem nasyconym parą wodną a glebą nastąpi stan równowagi (dla tej samej gleby jest wartością stałą; dziesiąte części % w piaskach luźnych do 40% w murszach i torfach)

Jeśli wilgotność gleby jest mniejsza od maksymalnej higroskopowości

woda może poruszać się w glebie w postaci pary wodnej

woda błonkowata

• Może jedynie poruszać się z miejsc bardziej wypełnionych wodą błonkowatą do miejsc mniej wypełnionych tą wodą

• (od 1% w piaskach luźnych do kilkunastu % w iłach)

• ilość od 2 do 4 razy większa od maksymalnej higroskopowości

• czasem większa od zawartości wody niedostępnej dla roślin).

• Pewne ilości tej wody są dostępne dla roślin.

• zewnętrzna warstwa 1/kilkadziesiat ziaren?(moje bazgroły z zeszytu i nie rozczytuje xd)

woda kapilarna

• najważniejsza dla roślin- łatwo dostępna

• W przestworach kapilarnych może przenosić się we wszystkich kierunkach.

• Jej ruch zależy od: przekrojów naczyń włoskowatych, ciągłości nitek wody włoskowatej, składu gleby.

• Przemieszczając się z dołu do góry wzbogaca powierzchniowe warstwy gleby w składniki pokarmowe.

• Kapilary drobniejsze odbierają wodę kapilarom szerszym.

• Włośniki odbierają wodę kapilarom większym od 0,2 mikrometrów.

od czego zależy wysokość podnoszenia się wody w kapilarach

• od składu granulometrycznego masy glebowej

• np. w grubych żwirach woda nie podnosi się, w średnich piaskach podnosi się do 25 cm, w glinach podnosi się do 200-300 cm.

bronowanie

zmniejszenie podsiąkalności

wałowanie

zwiększenie podsiąkalności

w glebach organicznych podsiąkalność jest

większa niż w glebach mineralnych

woda grawitacyjna

• wypełnia przestwory niekapilarne i spływa pod działaniem siły ciężkości w głąb gleby aż do wód gruntowych.

• Spływa z przestworów kapilarnych większych od 8,5 mikrometrów.

• Spływ przewietrza glebę. Możliwy jest gdy wilgotność gleby przewyższa pojemność wodną polową.

• W przypadku przesiąkania przez warstwy o niskiej wilgotności, następuje zmiana wody grawitacyjnej w błonkowatą lub kapilarną.

• Woda grawitacyjna np. w piaskach odpływa po 24 h od max. ich wysycenia.

woda gruntowa

• woda gromadząca się na nieprzepuszczalnych warstwach gleby

• pochodząca z opadów, podsiąków rzecznych, czasem z kondensacji pary wodnej.

• wody gruntowe ruchome zawierają więcej tlenu niż wody gruntowe zastojowe.

głębokość wody gruntowej, która wywiera jeszcze wpływ na korzenie

5 m (w lasach 6-7 m)

woda zaskórna

• woda gruntowa nie chroniona przed dobowymi zmianami temperatury

• leżąca na głębokości, gdzie zasięg kapilarności łączy się z zasięgiem parowania.

Najmniejsze głębokości wód gruntowych, będące OK dla korzeni:

• Dla łąk 50 cm

• Dla gleb ornych bardzo lekkich 70 cm

• Dla gleb ornych cięższych nie mniej niż 120 cm

• Dla gleb ornych ciężkich nie mniej niż 2 m

zdolność gleby do pochłaniania pary wodnej zależy od

• Stanu rozdrobnienia masy glebowej

• Ilości próchnicy

• Stężenia roztworów glebowych

• Rodzaju kationów wymiennych występujących na powierzchni żelów glebowych

siły działające na wodę w glebie

• Grawitacyjne - odpływ wody w dół

Wiążące wodę w glebie:

• Adsorpcyjne - bezpośrednio na powierzchni fazy stałej (adhezyjne, elektrostatyczne)

• Dyfuzyjne - od jonów zaadsorbowanych na naładowanej elektrycznie powierzchni fazy stałej

• Kapilarne - podciąganie wody do góry w przestworach kapilarnych

ciśnienie ssące wody glebowej, ciśnienie kapilarne

Ciśnienie manometru umieszczonego na swobodnej wodzie ciśnienie manometru w zlewce z glebą

jednostki ciśnienia ssącego

w milibarach, atmosferach, cm słupa wody,

w jednostkach siły (N/m2) - mówi się wtedy o sile ssącej gleby oznaczanej symbolem F: logF=pF

w jednostkach potencjału (erg/gram) - potencjał macierzysty PM.

od czego zależy siłą ssąca

od wilgotności gleby

im mniejsza wilgotność

tym większe ssanie osmotyczne

im mniejsza zawartość wody

tym pozostaje ona w mniejszych porach o rosnącym ciśnieniu kapilarnym

im mniej wody

tym większa siła ssąca gleby

adhezja

pojedyncza cząstka wody przyciągana przez wewnętrzną część kanalika

kohezja

cząstki wody przyciągają się nawzajem, przeciwna do grawitacji

optymalne uwilgocenie dla roślin

38-44%

największa retencja

utwory ilaste

najmniejsza retencja

utwory piaskowe

najlepsze warunki powietrzno-wodne

utwory pylaste

krzywa pF - krzywa sorpcji glebowej

• zależność pomiędzy wilgotnością gleby i siłą ssącą

• wskazuje z jaką siłą jest wiązana woda w glebie i umożliwia określić stopień dostępności wody dla roślin

• mogą zawierać różne wartości wody przy tej samej liczbie pF, przez różną wielkość i ilość porów

Autor symbolu pF

Schoffield

krzywe pF są podobne

dla gleb o podobnych właściwościach i składzie

Metody wyznaczania wartości potrzebnych do sporządzenia krzywej pF

• stopniowe wypieranie wody z próbki glebowej od pełnego nasycenia do wody higroskopowej

• nawilżenie gleby przy równoczesnym określaniu przyłożonego ciśnienia i zawartości wody w próbce

Informacje jakie daje krzywa pF

• uwilgocenie gleby

• pojemność wodna w dowolnych przedziałach średnic porów

• analiza stosunków powietrzno-wodnych gleby za pośrednictwem tzw. porowatości dyferencjalnej

Gleby normalnie przepuszczalne

jednakowa średnia przepuszczalność w całym profilu, poziom wody gruntowej nie mniejszy niż 3,5 m

sączki

jakościowe - oddzielają glebę od roztworu glebowego

ilościowe- jakie i ile substancji przeszło

wartość siły pF = 0

1cm, piaski

wartośc siły pF =1

10 cm