biologie thema 3 hoofdstuk 4

soorten signalen commmuniceren

• auditieve ( communicatie )

• visuele

  • chemische

    => overlevingskans bevorderen

hoe communiceren planten

• boodschappersmolecule bv.: geur achterlaten

• elektrisch signaal

• samenwerking met schimmels (= netwerk van hyfen (= draadvormige structuur ) om chemisch signaal te versturen )

gedrag ( term )

actie waarmee een boodschap kan worden verstuurd. dit kan leiden tot communicatie

hoe gedrag objectief bestuderen

• ethogram ( mogelijke handelingen van organismen ) optellen

• noteel uitgevoerde handelingen van organisme in protocol

  • verzamel en verwerk waarnemingenge

gedrasbiologie?

houd zich bezig met bestuderen van gedrag van dieren adhv een ethogram

motiaties + prikkels dat leid tot gedrag

• inwendige motivatie ( bv.: honger ) + prikkel bv.: zien van prooi

  • uitwendige motivatie bv.: feromonen + prikkel bv. : hormonale in lichaam

sleutelprikkels

prikkels die altijd leiden tot gedrag ( zonder motivatie ). kunnen niet onderdrukt worden. gedrag dat op sleutelprikkels volgt meestal positieve rol in overlevingskansen

aangeboren gedrag def

w; overgeërfd, is voor alle dieren van dezelfde leeftijd gelijk en ook soort specifiek

aangeboren gedrag soorten

reflexen:
→ Een simpele en automatische reactie op een prikkel.

Gedragspatronen:
→ Een vaste volgorde van gedragingen die elkaar opvolgen.

Fixed action pattern (vast gedragspatroon):
→ Een complex, vast gedrag dat stap voor stap verloopt nadat het door een prikkel wordt gestart.

aangeleerd gedrag def

gedrag dat ontstaat bij individu op basis van een/meerdere verschillende leerervaringens

oorten aangeleerd gedrag

• imitatie

• Herhalen en oefenen

• Inprenting

• Klassieke conditionering

• Operante conditionering

• Trial-and-error

• Gewenning

• Inzicht

• Stereotiep gedrag

imitatie

Gedrag van andere dieren nabootsen na observatie.

herhalen en oefenen

• Handelingen worden meerdere keren uitgevoerd om tot gewenst resultaat te komen.

inprenting

• Jonge dieren nemen in een korte periode bepaalde kenmerken van soortgenoten of elementen uit de omgeving op.

klassieke conditionering

• Bestaande prikkel wordt vervangen door een andere prikkel (zelfde gedrag als gevolg).

operant conditionering

• Door associatie tussen gedrag en gevolg past het individu zijn gedrag aan. Beloning versterkt gedrag, straf doet het afnemen.

trail-and-error

• Gedrag dat een gewenst resultaat oplevert wordt herhaald en eventueel verbeterd; gedrag met negatieve of geen uitkomst niet.

gewening

• Herhaalde prikkels zonder negatief gevolg worden door het zenuwstelsel genegeerd.

inzicht

• Eerdere leerervaringen worden toegepast in nieuwe situaties, via nieuwe combinaties of oplossingen.

  • s

stereotiep gedrag

• Dwangmatig gedrag zonder functie, vaak als uiting van stress, angst of andere emotie.

wijzigt gedrag over generaties heen?

gedrag dat sucesvol is => + overlevingskans door natuurlijke selectie, gedrag erfelijk overdraagbaar => evolutie