Nederlands begrippen (examen havo) | Quizlet

aanbeveling

goede raad of advies

aanleiding

omstandigheid of gebeurtenis die de schrijver ertoe heeft gebracht zijn tekst te schrijven

activeren

aansporen tot handelen

afweging

de schrijver weegt voor- en nadelen of mogelijke oplossingen tegen elkaar af en maakt zo een keuze

amuseren

vermaken

analogie

overeenkomst

anekdote

kort, kenmerkend of grappig verhaal

argument

een uitspraak waarmee de schrijver een standpunt onderbouwt

argumentatie schema

samenhang tussen standpunt en argumenten

Argumentum ad hominem

arugment van persoonlijke aanval

beantwoording

antwoord op gestelde vraag

bedenking

bezwaar, tegenwerping

beeldspraak

figuurlijk taalgebruik

begripsomschrijving

nauwkeurige omschrijving van een bepaalde term, definitie

beoordeling

de schrijver geeft een positief of negatief oordeel over een onderwerp

beschouwing

Tekst waarin een onderwerp van verschillende kanten wordt bekeken.

betoog

tekst met een duidelijk standpunt, dat met voldoende steekhoudende argumentatie wordt gerechtvaardigd; zeer subjectief, bedoeld om te overtuigen

bewering

mening, stelling

bewijs

toon aan dat iets juist is

bezwaar

bedenking, tegenwerping

causaliteit

verband tussen oorzaak en gevolg

centrale stelling

standpunt dat in een betoog wordt verdedigd

citeren

een stukje tekst letterlijk aanhalen

conclusie

gevolgtrekking

consistentie

bij elkaar passen of met elkaar overeenstemmen van verstrekte gegevens, logische opbouw van redenering

consitent

logisch opgebouwd wat betreft de gebruikte argumenten

constatering

vaststelling

defenitie

omschrijving

doelstelling

wat iemand wil bereiken

drogredenen

argumenten die verkeerd zijn gebruikt en daarom fout moeten worden genoemd

eigen woorden

iets weergeven zonder een zin of zinsgedeelte letterlijk aan te halen

expliciet

uitdrukkelijk

factor

medebepalend deel, mede oorzaak

framing

poging van de schrijver de mening of emotie te beinvloeden

functiewoorden

Woorden die duidelijk maken welke functie een tekstgedeelte heeft.

generalistaite

een drogreden

gevoelswaarde

mening of gevoel van de schrijver met betrekking tot het onderwerp

gevolg

iets dat door iets anders gebeurt

hoofdgedachte

het belangrijkste wat de schrijver vertelt geformuleerd in één zin

hoofdvraag

kernachtige omschrijving van de vraag die in een tekst centraal staat

hyperbool

overdrijving

hypothese

te bewijzen veronderstelling

impliciet

inbegrepen, onuitgesproken

informeren

gegevens verstrekken

intentie

bedoeling

ironie

milde spot

karakterisering

de voornaamste kenmerken van een verschijnsel

kopje

titel boven een of meer alinea's

middel

de manier om een doel te bereiken

moralistisch

oordelend vanuit een opvatting over wat goed en fout is

neutraal

niet voor en niet tegen

nevenschikking

naast elkaar gebruiken van verschillende, gelijkwaardige argumenten

nuanceren

fijne onderscheiding aanbrengen in

objectief

volgens de feiten

onderbouwing

argumenten en gegevens die een stelling ondersteunen

onderschikking

argument ondersteunen met één of meer subargumenten

onderwerp

omschrijving in enkele woorden waar de tekst of een tekstgedeelte over gaat

oneigenlijk

voor een ander doel dan waarvoor het eigenlijk is bestemd

ontkenning

bewering dat iets niet zo is

ontkrachting

weerlegging van een bewering of argumentatie

oorzaak

waardoor iets gebeurt

opsomming

reeks, bijvoorbeeld van argumenten, voorbeelden, verklaringen

overtuigen

iemand laten inzien dat iets zo is

paradox

schijnbare tegenstrijdigheid

polemisch

met een duidelijke stellingname die vaak een meningsverschil benadrukt

premisse

voorafgaande of vooropgestelde stelling, af te leiden uit een tekstfragment

probleemstelling

formulering van het probleem dat zal worden besproken

reden

waarom iemand iets doet of vindt

redenering

gedachtegang volgens logisch patroon, bedoeld om te overtuigen

relativeren

de betrekkelijkheid ergens van doen uitkomen, afzwakken

retorische vraag

de schrijver maakt een bewering sterker door deze als vraag te formuleren

samenvatting

korte weergave van het belangrijkste van een tekst of tekstgedeelte

sarcasme

Bijtende spot

satelliettekst

aparte, korte tekst over hetzelfde onderwerp als de hoofdtekst, afkomstig uit een andere bron

scenario

beschrijving van een reeks handelingen

schrijfdoel

doel dat de schrijver met zijn tekst wil bereiken

standpunt

mening

stelling

mening die met argumenten wordt onderbouwd

strekking

bedoeling van de schrijver met een tekst

subargument

ondergeschikt argument

subjectief

uitgaand van de persoonlijke zienswijze van de schrijver

tegenargument

de schrijver doet een uitspraak waarmee hij een standpunt ontkracht

tegenstelling

plaatsing van een feit of bewering tegenover een ander feit of een andere bewering

tegenwerping

een reactie op een eerdere bewering of argumentatie

tekstdoel

schrijfdoel

tekstsoorten

Uiteenzetting, betoog, beschouwing.

theorie

wetenschappelijke opvattingen die in de praktijk kunnen worden toegepast

toekomstverwachting

visie op een mogelijke ontwikkeling

toelichting

uitleg

toepassing

in praktijk brengen van een theorie

tussenkopje

titel boven een of meer alinea's

uiteenzetting

objectieve, informatieve tekst waarin feiten en uitleg centraal staan

uitwerking

nadere uitleg in details of voorbeelden van een algemene stelling

vaststelling

constatering

vergelijking

beschouwing van overeenkomsten of verschillen

verklaring

uitleg

verslag van onderzoek

weergave van de resultaten van een onderzoek

verwijt

beschuldigende afkeuring

voorbeeld

iets wat een uitleg duidelijker maakt

voorbehoud

beperkende voorwaarde