FILIPINO

PANITIKAN

Anumang  bagay na naisatitik, basta may kaugnayan sa pag-iisip at damdamin ng tao, maging ito ay totoo, kathang isip o bungang- tulog lamang. Ang panitikan ay kakambal ng kultura at buhay ng mga tao sa lipunan.”

PANITIKAN

Ang lahat ng uri ng mga tala na kinasasalaminan ng pang-araw-araw na pamumuhay ng tao sa lipunang kanyang ginagalawan. -Maria Ramos

ANYO NG PANITIKAN

Tuluyan o Prosa (Prose)

Patula (Poetry)

Mga dahilan kung bakit dapat pag-aralan ang Panitikang Pilipino 

ayon kay Jose Villa Panganiban

1. makilala natin ang sariling kalinangan, mga minanang yaman ng isip, at ang henyo ng ating lahi na iba kaysa ibang lahi;

2. matalos na, katulad ng ibang lahi, tayo ay mayroon ding dakila at marangal na tradisyong ginagamit na puhunang-salalayan sa panghihiram ng mga bagong kalinangan at kabihasnan;

3. ang mga kapintasan sa ating panitikan at makapagsanay upang maiwasan at mapawi ang mga ito;

4. makilala ang ating mga kagalingang pampanitikan at lalong mapadalisay, mapayabong, at mapaningning ang mga kagalingang ito;

5. maging katutubo sa atin ang magkaroon ng pagmamalasakit sa ating sariling panitikang Pilipino.

SANAYSAY

ay isang paglalahad ng sariling opinyon o kuro-kuro ng sumusulat tungkol sa isang paksa. 

“Nakasulat na karanasan ng isang sanay sa pagsasalaysay” -Alejandro G. Abadilla

Alejandro Abadilla

“Ang sanaysay ay isang “salaysay ng isang sanay.” Sapagkat ang panumbas na “essais” sa Pransya ay walang katumbas sa Tagalog

Eyquiem de Montaigne

ng may akda ng Essais, “Ito ay ang pagsulat tungkol sa personal na karanasan, kawili-wili, at kuro-kuro o palagay ng manunulat sa mambabasa.    

Uri ng Sanaysay

Pormal at Impormal

Pormal o Impersonal

Nagtataglay ng mahahalagang impormasyon sa pamamagitan ng pormal sa paraang bunga ng isang pag-aaral o pananaliksik.

ang wikang ginagamit kaya’t higit na mabigat basahin. 

tono ay seryoso, pang-intelekwal at walang halong pagbibiro.

Impormal o Personal

Ito ay karaniwang naglalahad ng kawili-wiling paksa, ang pagpapaliwanag ay Maaaring batay lamang sa karanasan o kuro-kuro, palakaibigan ang mga salita at para lamang nakikipag-usap ang tono ng may akda.

Mga Elemento ng Sanaysay

Tema

Anyo at Eskultura

Kaisipan

Wika at Estilo

Larawan ng Buhay

Damdamin

Himig

Tema

sinasabi ng isang akda tungkol sa isang paksa.

Anyo at Eskultura

isang mahalagang sangkap sapagkat nakaaapekto ito sa pagkaunawa ng mga mambabasa. Ang maayos na pagkasunod-sunod ng ideya o pangyayari ay nakatutulong sa mambabasa sa pag-unawa sa sanaysay.

Kaisipan

mga ideyang nabanggit na kaugnay o paglilinaw sa tema.

Wika at Estilo

uri at atas nito ay nakaaapekto rin sa pag-unawa ng mambabasa, higit a mabuting gumamit ng simple, natural at matapat na pahayag.

Larawan ng Buhay

Nailalarawan ang buhay sa isang makatotohanang salaysay, masining na paglalahad na gumagamit ng sariling himig ang may akda.

Damdamin

naipahahayag ng isang magaling na may akdsa ang kanyang damdamin nang may kaangkupan at kawastuhan sa paraang may kalawakan at kaganapan.

Himig

nagpapahiwatig ng kulay o kalikasan ng damdamin. Maaaring masaya, malungkot, mapanudyo at iba pa.

Ariston (Ama)

Perictione (Ina)

magulang ni Plato

Plato

Galing sa mayaman, kilala at aristokratang pamilya.

Socrates

guro ni Plato

Plato

Itinatag niya ang Akademiya,ang itinuturing na kauna-unahang unibersidad sa buong mundo.

Philosophy

• Ethics

• Logic

• Rhetoric

• Religion

• Mathematics

• The Theory of Platonic Love

The Republic- 10 aklat (Book 7-Alegorya ng Yungib)

mga asignaturang naturo ni Plato

Alegorya

• Ito ay isang kwento, tula  o larawan na maaaring bigyan-kahulugan na ilahad ang nakatagong kahulugan.

• Ito ay isang talinghaga kung saan ang mga ideya at mga prinsipyo ay inilarawan sa mga tuntunin ng mga letra, numero at mga kaganapan.

Alegorya

Ito ay nagtataglay na kung saan ang tao, bagay at pangyayari ay nagtataglay ng naiibang kahulugan na karaniwan ay nagbibigay ng makabuluhang aral sa buhay.

May dalawang paraan sa pag-unawa- ang literal at simboliko o sagisag o abstrak.

tema ng alegorya ng yungib

Pangunahing Paksa

tumutukoy ito sa sentro o pangunahing tema sa talata. Kadalasan ay makikita sa unang pangungusap (simula) at/o huling pangungusap (konklusyon/wakas).

Mga Pantulong na Detalye

mga mahahalagang kaisipan o mga susing pangungusap na may kaugnayan sa paksang pangungusap.

EKSPRESIYONG GINAGAMIT SA PAGPAPAHAYAG NG PANANAW at NAGPAPAHIWATIG NG PAGBABAGO

MGA EKSPRESIYONG NAGPAPAHAYAG NG PANANAW

inihuhudyat ng mga ito ang iniiisip, sinasabi o paniniwalaan ng isang tao

ayon, batay, para, sang-ayon sa/kay, ganoon din sa paniniwala/pananaw/akala ko, ni/ng, at iba pa.

Alinsunod, Ayon sa

Ekspresiyong ginagamit sa pagpapahayag ng pananaw

EKSPRESIYONG NAGPAPAHIWATIG NG PAGBABAGO O PAG- IIBA NG PAKSA AT/O PANANAW

Nagpapahiwatig ng pangkalahatang pananaw