Woordenschat Nederlands tegen examens

a posteriori

achteraf, antoniem van a priori

a priori

vooraf, van te voren, bij voorbaat

aanfluiting

dat wat iets te schande maakt; iets dat schandalig slecht is; karikatuur

abominabel

heel erg slecht; belabberd

absenteïsme

voortdurende of vaak voorkomende afwezigheid

abstinentie

onthouding (van verslavende middelen)

abstraheren

ontdoen van het concrete, abstract maken, het concrete en toevallige weglaten, het algemene uit het toevallige afleiden, antoniem van concretiseren

accidenteel

toevallig, bijkomend

ad hoc

voor dit geval in het bijzonder

ad rem

snedig, gevat, ter zake

adagium

kernachtige zin; spreuk; credo, motto

adequaat

zoals nodig is; passend; doeltreffend

adonis

heel erg mooie jongeman (genoemd naar een mooie koningszoon uit Cyprus die door Aphrodite werd bemind), behaagzieke jongeling

affiniteit

natuurlijke interesse; aantrekkingskracht, verwantschap

agitator

onruststoker

akkefietje

kleinigheid, karweitje, onaangename taak, ruzietje

alert

waakzaam, oplettend

allusie

zinspeling, toespeling, verwijizing

altruïsme

onbaatzuchtigheid, houding waarbij je erg rekening houdt met anderen en alles doet in het belang van je medemens, antoniem van egoïsme

amalgaam

mengelmoes; vaste verbinding van kwikzilver en een ander metaal

ambigu

als iets wat op verschillende manieren kan begrepen worden, dubbelzinnig, voor verschillende uitleg vatbaar, meerduidig, onduidelijk

ambivalent

als je tegenstrijdige gevoelens hebt (over iets); tweeslachtig, tegenstrijdig

ambulant

niet gebonden aan een vaste plaats, rondtrekkend, in staat om te lopen, zonder opname in een ziekenhuis

amendement

voorstel tot officiële wijziging of aanvulling van een wetsontwerp of een ander officieel document

amnestie

algemene kwijtschelding van straf, gratie, het besluit om iemand of een groep mensen geen straf te geven; letterlijk 'het vergeten' (<Grieks)

anachronisme

iets dat niet past bij de tijd van de context

analogie

overeenkomst tussen twee zaken als basis voor een redenering; gelijksoortigheid, verwantschap

andere katten te geselen hebben

andere (en meer belangrijke) zorgen, beslommeringen of verplichtingen hebben; andere dingen aan je hoofd hebben

animo

zin om iets te doen, bezieling, geestdrift

animositeit

vijandigheid, wrijving, geprikkelde stemming

annexeren

zich toe-eigenen; een gebied of een stuk grond inpikken, inlijven

anomalie

afwijking, onregelmatigheid

antidotum

tegengif

antisemitisme

haat tegen of afkeer van joden

apathie

lusteloosheid, complete onverschilligheid

apocalyps

het einde van de wereld, of de voorspelling daarvan

appendix

het wormvormige aanhangsel van de blindedarm; aanhangsel in of bij een boek

arbitrair

willekeurig, ongefundeerd

archaïsme

iets dat ouderwets, voorbijgestreefd, antiek overkomt of klinkt

arrest

uitspraak van een hogere rechtbank

artisanaal

ambachtelijk

ascese

sobere en strenge levenswijze, onthouding

audit

bedrijfscontrole, onderzoek naar het functioneren van een bedrijf als geheel of op onderdelen

autodidact

iemand die zijn kennis door zelfstudie heeft verkregen

autoritair

uitgaand van of gebaseerd op macht

aversie

weerzin, afkeer

bagatelliseren

minder belangrijk maken

bakermat

een plaats waar de oorsprong van iemand of iets ligt, geboorteplek

banaal

zó gewoon dat het vervelend is; alledaags, afgezaagd, triviaal, doodgewoon

banaliseren

niet serieus nemen en daardoor tot iets banaals (iets doodgewoons) maken

basaal

van zeer eenvoudig of laag niveau, essentieel, cruciaal, fundamenteel

beamen

instemmen met

bestendigen

laten voortbestaan, consolideren, handhaven

betijen

begaan, zijn gang gaan

bijster

kwijt; ook: al te erg, buitengewoon, in hoge mate

bilateraal

tussen twee mensen, organisaties, landen; aan twee zijden; antoniem: unilateraal (eenzijdig)

bolwerken

in orde krijgen, klaarspelen, tot stand brengen

bonafide

betrouwbaar, te goeder trouw; antoniem: malafide

boter bij de vis

contante betaling

boud

driest, stoutmoedig

boutade

spitsvondige uitspraak met kritische noot; spottende uitval

buiten kijf staan

kan niet aan getwijfeld worden; zijn geen verschillende meningen over

cachet

datgene waardoor iets of iemand zich in gunstige zin van het gewone onderscheidt; waardoor iemand of zijn werk zich boven het alledaagse verheft; stijl; karakter

calamiteit

een plotselinge onverwachte gebeurtenis, bijvoorbeeld een ramp; noodgeval; grote ramp; catastrofe

canon

verzameling hoogtepunten of mijlpalen; ook: meerstemmig gezang

capituleren

zich overgeven, geen weerstand meer bieden

cassant

buitengewoon kritisch, scherp in de reactie op iets of iemand

casus

geval, gebeurtenis, vooral als voorbeeld om te bestuderen of om van te leren; affaire; naamval

categorisch

resoluut, stellig, onomwonden

causaliteit

oorzakelijkheid, oorzakelijk verband, verband tussen oorzaak en gevolg

charge

aanval

charismatisch

met veel uitstraling

chauvinisme

overdreven liefde voor je vaderland

claimen

iets opeisen waar je recht op hebt; vorderen

clementie

inschikkelijkheid, mildheid, toegeeflijkheid, genade

cluster

groep, bundeling, concentratie; groep van bedrijven en organisaties die actief zijn op dezelfde markt

cognitief

verstandelijk, met betrekking tot het denkproces, de kennis betreffend (cognitieve functies: waarneming, taal en denken)

coherent

samenhangend, logisch

commotie

(nodeloze) drukte, ophef, opschudding, consternatie; situatie dat iedereen opgewonden over iets is

communautair

betrekking hebbend op een gemeenschap of de gemeenschappen

communiqué

officiële mededeling aan het publiek

concessie

toegeving aan iemands eisen (altijd in combinatie met het werkwoord 'doen'); ook: vergunning van overheidswege (met uitsluiting van anderen) tot de aanleg van werken of het verrichten van diensten van openbaar nut

concessie

wat je toegeeft of opgeeft om een conflict op te lossen; tegemoetkoming

conform

overeenkomstig, in overeenstemming met, analoog (=een voorzetsel)

conformisme

neiging om je aan te passen aan gedrag en opvattingen in een bepaalde groep

congruent

in overeenstemming met, overeenstemmend, met dezelfde vorm maar niet even groot, gelijkvormig

connotatie

gevoelswaarde, emotionele waarde van een woord buiten de eigenlijke betekenis

consciëntieus

gewetensvol, nauwgezet

consensus

situatie dat je samen dezelfde mening hebt, algemene gelijkheid van opvatting

consistent

op een logische manier samenhangend; logisch samenhangend; duurzaam;

contesteren

betwisten, bestrijden

contingent

maximaal toegestane hoeveelheid geld, goederen, mensen; ook: aantal soldaten dat een land of vorst levert

continuüm

ononderbroken lijn of reeks, doorlopend geheel

correlatie

onderlinge samenhang, wederzijdse betrekking,

correleren

samenhangen met, in onderling verband staan

corrumperen

je ertoe brengen om je normen voor fatsoen en eerlijkheid te vervangen door onfatsoenlijke en oneerlijke normen en waarden; corrupt maken

courant

gangbaar, gebruikelijk, wat veel voorkomt of gebruikt wordt

credibiliteit

geloofwaardigheid

credo

geloofsbelijdenis (<Latijn: ik geloof), motto, lijfspreuk, devies, overtuiging

culmineren

het hoogste punt bereiken; resulteren in, uitmonden in