adam smith. :)

ADAM SMITH LESSGOOOOOO

ekonomiks

• nagmula sa salitang griyego na oikos “bahay” at nomos “pamamahala”

• oikonomia: “pamamahala ng sambayahan”

ekonomiks

• pag-aaral kung paano tutugunan ang walang katapusang kagustuhan pangangailangan ng tao sa pinakamahusay na paggamit ng pinagkukunang-yaman

ekonomiks

• nakatuon sa mapanuring pag-iisip at pagtugon sa mga pangyayari o suliranin mula sa tinatawag na economist’s perspective

ang apat na katanungan

1. ano ang gagawin?

2. paano gagawin?

3. para kanino?

4. gaano kadami?

konsepto ng ekonomiks

• efficiency

• equality

• sustainability

efficiency

• masinop na pamamaraan ng paggamit sa limitadong pinagkukunang-yaman upang matagunan ang mga pangangailangan at kagustuhan ng tao

• smart decisioning, walang kulang, walang sobra

equality

• pantay-pantay ang mga karapatan ng tao at distribusyon ng pinagkukunang yaman

• upang maiwasan ang kakapusan at kakulangan

sustainability

• ability to be maintained

• ang paggamt ng mga pinagkukunang yaman para tugunan ang mga kasulukuyang pangangailangan at kagustuhan

• for the future generations

trade off

• pagpili o pagsasakripisyo ng isang bagay kapalit ng ibang bagay

• yung pinili mo

opportunity cost

• halaga ng bagay na handang ipagpalit

• di pinili :>

incentive

benefit and reward

marginal thinking

• rason lamang

• weighing proz and conz

brances of agham panlipunan

1. history (kasaysayan)

2. heograpiya

3. matematika

4. kalakalan at komersyo

5. agham pisikal

• sociology and ethics!!

microeconomics

• pag-aaral sa maliit na yunit ng economics

• at an individual group, or company level

macroeconomics

• study of national economy as a whole

• kabuuan

microeconomics

• pricing of products

• supply and demand

• consumer behavior

• consumer choices

• trading

macroeconomics

• inflation rate

• unemployment rate

• gdp

• economic growth

• international trading

social choice

pagpili na makakaapekto sa lipunan

individual choice

sariling desisyon, pagpili, at preferences

economic choice

pagpili base sa batayang pangangailangan

xenophon

• oikonomikos

• buhay sa rural at urban areas

aristotle

• pribadong pagmamay-ari (without this, social conflict will occur)

plato

• division of labor, iba’t ibang kakayahan

adam smith

• ama ng klasikong ekonomiks

• kaissez faire (let alone policy

• An Inquiry into the naturr and auses of the wealth of nations

jean baptiste colbert

ministro ng pananalapi ng Pransya mula na nagtataguyod ng merkantilismo sa Pransya

francois quesnay

• isang physiocrat na naniniwala sa kahalagahan ng kalikasan sa pag-unlad ng economics

• economic table

david ricardo

• law of diminishing returns

• utilitarian economist

• On the principles of political economy and taxation

• comparative advantage

comparative advantage

the ability to produce goods and services at a lower opportunity cost, not necessarily at a greater volume or quality

thomas robert malthus

created malthusian theory

malthusian theory

• the population of people is higher than the supply of food

• no of people is 2x the resources we have

john stuart mill

• simbolo ng utilitarynismo

• essays on some unsettled questions of political economy principles of politics

alfred marshall

• neoclassical economics (demand & supply)

• principles of economics

marie-espirit-leon walras

• created law of diminishing marginal utility

• elements of pure economics

law of diminishing returns

• law where in more is good but only up to a certain point, and after some time, your gains get smaller and smaller

• gaano karami magagamit ang consumer

law of diminising marginal utility

• law where the more you have something, the less satisfaction you get

• gaano karaming salik nakakaapekto sa paggawa ng isang produkto

karl heinrich marx

• ama ng komunismo

• Das Kapitan at A Contribution to the Critue of Political Economy

john maynard keynes

• ama ng theory of employment

• The Theory of Employment, Interests and Money

• + father of macroeconomics

recession

• pagbaba ng presyo

• sustained period of weak or negative growth in real GDP (output) that is accompanied by a significant rise in the unemployment rate

emmanuel de dios

• nagtala ng kasaysayan

• first taught ekonomiks in U.P

tereso tullao jr.

nagtala ng akda ng maraming tungkol sa ekonomiks

gerando sicat

• pinakatanyag na ekonomiks sa pilipinas

• founder of U.P Ekonomiks School

Gloria Macapagal Arroyo

made 55 laws about economics

economic table / Tableau Economique

• Isang representasyon ng pagpapakita ng ugnayan ng mga aktor na bumubuo sa ekonomiya.

• Sa modelong ito, ipinapakita ang relasyon ng mga sa pagbibigay ng ating mga pangangailangan

kakulangan

• kaganapan kung saan hindi kayang mapunan ng dami ng malilikhang produkto ang dami ng planong pagkonsumo ng tao

kakulangan

• pangmatagalang pagkaubos ng mga pinagkukunang-yaman

• using non-renewable resources

• umiiral sa malthusian theory

hoarding

pagtatago ng produkto

cartel

• controlling of distribution of prices on products

• manipulating goods

oikonomia

pamamahala ng sambayahan

pangangailangan

• Ang mga bagay na kailangan nating mga tao upang mabuhay kagaya ng pagkain, tirahan, at kasuotan.

kagustuhan

• Mga bagay na nagdudulot sa atin ng kasiyahan, pinapabilis ang gawain, at pinapagaan ang buhay natin.

• Ito ay minsan nakakamit kung may sobra tayo sa ating pera.

• Minsan, tinatawag din itong “luho”

abraham harold maslow

• created theory of pangangailanga and hierarchy of needs

physiological needs

• lowest rank in the hierarchy of needs

• biyolohikal na pangangailangan

• food, water, damit, tulog

• without this, you will be like kaori :3

safety needs

• kaligtasan at katiyakan ng buhay

• Kagaya ng tirahan, seguridad, at katiyakan sa buhay o stability, batas na poproteksyon sa mamamayan laban sa anumang krimen.

social needs / love & belonginess

• pangangailangan panlipunan

• iba’t ibang pangkat at pamilya

• maaring magdulot ng kalungkutan o maligalig kung wala ito

• “love is universal” !!!

self-esteem

• pagkakamit ng respetosa sarili at sa kapwa

• hangad ng tao na makilala at magkaroon ng ambag sa lipunan

• hal: nagsusumikap kang mag-aral upang magkaroon ng malaking ambag sa lipunan ngayon at sa kinabukasan.

self-actualization

• magamit nang husto ang kanyang kakayahan upang makamit ang kahusayan sa iba’t ibang larangan

growth force

paghangad ng mas mataas na antas

regressive force

paghangad ng mas mababa na antas

mga salik na nakakaimpluwensiya sa pangangailangan at kagustuhan

• edad (when we age, our needs change)

• antas ng edukasyon (+ kaalaman)

• katayuan sa lipunan (drive to improve more)

• panlasa

alokasyon

deciding how scarce resources are distributed

sistemang pang-ekonomiya

isang institusyonal na kaayusan at paraan upang maisaayos ang paraan ng produksiyon

traditional economy

• kasagutan sa pangunahing katanungang pang-ekonomiko ay nakabatay sa tradisyon, kultura at paniniwala

• nakasalaylay sa agrikultura, pangingisda, pangangaso, at pagtitipon

• gumagamit ng barter sa halip ng pera

• pangangailangan !!!!

market economy

• mekanismo ng malayang pamilihan

• individual or buyers

• nagpapahintulot sa pribadong pagmamay-ari ng kapital

• may kasunduan sa buyer o seller (contract)

characteristics of market economy

1. private property

2. motive of self-interest

3. freedom of choice

4. limited government

5. competition

6. sistemang merkadp at presyo

command economy

• ang ekonomiya ay nasa ilalim ng komprehensibong kontrol at regulasyon ng pamahalaan

• focused on sellers

• central economic plan

• government owns monopoly businesses!!!

mixed economy

• hinahayaan dito ang pagkilos ng pamilihan subalit maaaring manghimasok o makialam ang pamahalaan

• market + command economy

piyudalismo

• kinalaman sa pagmamay-ari ng lupa bilang batayan ng estado ng sistema ng pamumuhay

• knights/vassals

kapitalismo

• pagmamay-ari ng yaman at produksiyon ay nasa kamay ng indibidwal at pribadong sektor

• ADAM SMITH 🔥 🔥🔥

komunismo

• MARX LESSGO 🔥🔥🔥

• estado ang pagmamay-ari at kumokontrol sa yaman ng bansa at produksiyon

pasismo

• yaman at industriya ay kontrolado at pagmamay-ari ng estado na pinamumunuan ng diktador

• benito mussolini!!!!!!

• china, cuba, NORTH KOREA ❤ (KIM JONG-UN MENTIONED)

input

ano-ano ang mga bagay na nabuo ito

produksyon

proseso ng pagsama-sama ng mga salik o hilaw na materyales upang makabuo ng produkto

antas ng produksyon

1. primary stage

2. secondary stage

3. final stage

primary stage

antas ng produksiyon kung saan ito ay ang pagkalap ng raw materials

secondary stage

pagproseso ng hilaw na sangkap (refining process)

final stage

pagsasaayos ng mga tapos na produkto na mapakinabangan ng tao (packaging, labeling, and distribusyon)

uri ng input

fixed and variable input

fixed input

• do not change within a specific time frame

• lupa, gusali, factories

variable input

• changes/can be adjusted

• rawwwwwwwwww materials

production function

• represents the technological relationship between the inputs a company uses and the maximum amount of output it can produce

• quant of output = function (quant of labor, quant of capital

mga salik ng produksiyonn

tumutukoy sa mga sangkap sa paggawa ng isang kalakal. hindi mabubuo ang isang kalakal kung wala ang isa sa mga ito

lupa

• isa sa mga salik ng produksyon kung saan tinataniman ng mga magsasaka o pinagtatayuan ng buhay

• renta o upa

lakas ng paggawa

• isa sa mga salik ng produksyon na tumutukoy sa kakayahan ng tao sa produksiyon ng kalakalal o serbisyo

• sahod

• white and blue collar jobs

white collar job

kakayahang mental (doktor, engineer, detective, , teacher, architect <3)

blue collar job

kakayahang pisikal (electrician, police, carpenter)

mga uri ng manggagawa

1. skilled

2. semi-skilled

3. unskilled

kapital

• kalakal na nakalilikha ng iba pang produkto

• interes: kabayaran sa paggamit ng kapital

• makinarya na gagamitin ng mga manggagawa

uri ng kapital ayon sa pagpapalit anyo

circulating capital and fixed capital

circulating capital

kapital na mabilis pagpalit-anyo at mabilis maubos (langis, kuryente)

fixed capital

kapital na hindi mabilis magpalit ng anyo at matagal ang gamit (gusali, sasakyan, makinarya)

entrepreneurship (negosyante)

• tubo o profit

• kakayahan at kagustuhan ng isang rentp na magsimula ng isang negosyo

• tagapag-ugnay ng mga salik ng produksiyon upang makabuo ng produkto at serbisyo

mga yugto ng produksiyon

1. tumataas na balik

2. bumababang balik

3. negatibong balik

tumataas na balik

pagtaas ng total products habang ang bilang ng manggagawa ay tumataas

bumababang balik

tumataas ang kabuoang produksiyon sa pagtaas ng bilang ng manggagawa ngunit maliit lamang dahil ang marginal product ay bumababa bagamat positibo

LAW OF DIMINISHING RETURNS!!!

negatibong balik

pagbaba ng kabuoang produksiyon

halaga ng produksiyon

• nagiging batayan sa pagtatakda ng presyo ng isang kalakal

• halagang ginastos upang makalikha ng kalakal

• renta + sahod + interes + profit = halaga

mga paraan sa produksiyon

• mechanization (makinarya)

• production line (conveyor belt)

• division of labor (kakayahan, plato)

• automation (makinarya but there are people

• robotics (contrilling robots using computers)

sole proprietorship

• lonely #sad boi

• smol kapital

partnership

• 2+ people

• limitado

• pananagutan

kooperatiba

• groupo (4+)

• service, (hal. nagpapautang)