Ak globalisering H2

afstandsverval

het verschijnsel dat naarmate de afstand groter wordt, de intensiteit van relaties vermindert

amerikanisering

het verschijnsel dat op steeds meer plaatsen in de wereld uitingen van de Noord-Amerikaanse cultuur te zien zijn

analfabetisme

deel van de bevolking ouder dan 15 jaar dat analfabeet is (niet kan lezen en/of schrijven)

beroepsbevolking

alle personen tussen de 15 en 65 jaar die betaald werk hebben of zoeken

bevolkingsdichtheid

het (gemiddelde) aantal inwoners per km2 in een regio

bevolkingsgroei

de absolute of procentuele toename van het aantal bewoners van een gebied.

bevolkingsspreiding

verdeling van mensen over een gebied of land

blokvorming

samenwerking of organisatie van landen, vooral op economisch en/of politiek gebied

bruto regionaal product (brp)

de totale geldwaarden van alle in een regio geproduceerde goederen en diensten (per jaar). kan per hoofd van de bevolking worden weergegeven

culturele diffusie

de verspreiding en vermenging van cultuurelementen, vernieuwingen of ideeën

culturele diversiteit

situatie waarin de cultuurelementen binnen een gebied of in de wereld van elkaar verschillen

culturele identiteit

culturele kenmerken van een persoon of een groep mensen die hen onderscheidt van andere personen of groepen mensen

culturele uniformiteit

situatie waarin de cultuurelementen binnen een gebied of in de wereld op elkaar lijken

cultuurelement

een door de menselijke geest voortgebracht element

cultuurgebied

gebied met gemeenschappelijke cultuurkenmerken

democratisch gehalte

mate waarin de politiek, economische en sociale macht verdeeld is over de bevolking van een land, hoeveel zeggenschap inwoners van een land hebben over hun eigen leven en hoe de regering en de overheid in een land functioneren

demografisch transitiemodel

model waarin de overgang wordt beschreven van een fase met hoge geboorte- en sterftecijfers naar een fase met lage geboorte- en sterftecijfers

demografische druk

de verhouding tussen het niet-arbeidproductieve deel en het arbeidsproductieve deel van de bevolking

europeanisering

het overnemen van Europese waarden, normen, en cultuurelementen, maar ook van politieke en economische elementen, door mensen in de vroegere koloniën.

gini-index

indicator voor de mate van ongelijkheid in inkomen of vermogen. heet ook ginicoëfficiënt

ginicoëfficiënt

indicator voor de mate van ongelijkheid in inkomen of vermogen. heet ook gini-index

godsdienst

een levensbeschouwing die uitgaat van het bestaan van een of meer goden

human development index (hdi)

samengestelde indicator waarin het bnp per inwoner, de mate van scholing en de levensverwachting meeweegt. heet ook VN-ontwikkelingsindex

immobiliteit

de situatie dat mensen en goederen zich niet met gemak kunnen verplaatsen

inkomen (per hoofd)

alle wat iemand per jaar ontvangt als opbrengst van arbeid, onderneming of vermogen

kindersterfte

het aantal kinderen dat voor hun vijfde verjaardag is overleden (in %)

koopkracht

hoeveelheid goederen in diensten die een bevolking of een persoon kan kopen voor een bepaalde hoeveelheid geld

leeftijdsopbouw

de samenstelling van de bevolking op basis van leeftijd en geslacht

lingua franca

taal die op grote schaal als voertaal wordt gebruikt door mensen met verschillende moedertalen

mensenrechten

rechten waarop ieder mens aanspraak kan maken, ongeacht herkomst, nationaliteit, overtuiging, gender, wettelijke status of andere kenmerken

migrantennetwerk

de onderlinge contacten tussen migranten in een bepaalde gemeenschap, di veelal via sociale media verlopen

migratie

verhuizen van het ene naar het andere woongebied

mobiliteit

verplaatsing van mensen en goederen

natuurlijke bevolkingsgroei

ontwikkeling van het bevolkingsaantal door geboorte en sterfte

ontgroening

afname van het aandeel van jongeren onder de 15 jaar in de totale bevolking

ontheemde

iemand die op de vlucht is in eigen land, bijvoorbeeld vanwege oorlog, hongersnood of natuurrampen

pullfactor

reden die een gebied aantrekkelijk maakt voor migranten

pushfactor

reden om te verhuizen uit een gebied

regionalisme

het streven naar het behoud en de versterking van de eigen regionale culturele identiteit

samenwerkingsverband

groep van landen of organisaties die regelmatig overleg met elkaar hebben en/of intensief met elkaar samenwerken

selectieve migratie

het verschijnsel dat alleen bepaalde groepen (kunnen) verhuizen

separatisme

het proces waarbij een regio of gebied zich wil afscheiden van de rest van een land

sociale bevolkingsgroei

ontwikkeling van het bevolkingsaantal door immigratie en emigratie

taal

cultuurelement dat een belangrijk middel is in de overdracht van informatie, gevoelens en ideeën

vergrijzing

toename van het aandeel van de groep mensen van 65 jaar en ouder in de bevolking

verstedelijkingsgraad

aandeel van de stedelijke bevolking in de totale bevolking

verstedelijkingstempo

snelheid waarmee de verstedelijkingsgraad (per jaar) verandert (in %)

vluchteling

iemand die vanwege sociaal-culturele, politieke of fysische ervaringen en motieven migreert en in nood en/of levensgevaar is

VN-ontwikkelingsindex

samengestelde indicator waarin het bnp per inwoner, de mate van scholing en de levensverwachting meeweegt. heet ook human development index (hdi)

vruchtbaarheidscijfer

het aantal levendgeborenen per jaar per duizend vrouwen van 15 tot 50 jaar

wereldburgerschap

het beschouwen van de hele wereld als thuis, waarbij er betrokkenheid is bij gebeurtenissen en processen op wereldschaal