14 - Octavianus

Met welke twee grote problemen werd Octavianus geconfronteerd na overwinning in de slag van Actium?

* demobilisatie legers + landtoewijzing aan veteranen en ontheemde Italiërs
* legalisering machtspositie

oplossing voor het probleem van landtoewijzing

* rijkdom van de overwinningen gebruiken: land en financiële uitkering
* kolonisatie in Spanje, N-Afrika, Z-FR = vestiging veteranen en landloze burgers

oplossing voor het probleem van de machtslegalisering

geleidelijk proces: lastig want in Rep. constitutie geen plaats voor een permanente alleenheerschappij

* 31-23: Octavianus onafgebroken consul + enkele speciale bevoegdheden als triumvir


* 27 vc: geeft speciale bevoegdheden terug aan de senaat en blijft consul
* uit dankbaarheid: Augustus vernoemt

Octavianus wordt Augustus: situatie

* Augustus voor 10 jaar belast met bestuur over de provincies
* gebruikmaken van legati Augusti pro praetore
* na 27 vc: Augustus → princeps : machht berust op auctoritas
* 23 vc: crisis → herziening Principaat

23 vc: crisis

senaatselite protesteert vanwege onafgebroken consulschap Augustus

wat volgt uit de herziening van het Principaat?

* Augustus legt consulschap neer
* krijgt titel
* tribunicia potestas
* imperium proconsulare maius
* conuslair imperium
* imperator
* pontifex maximus (12 vc)

tribunicia potestas 

bevoegdheid volkstribuun, niet de ambt zelf → wordt gegeven aan Augustus

* gaf mogelijkheid tot
* wetgeving
* vetorecht t.o. andere magistraten en Senaat
* in praktijk: Augustus voorrang boven alle andere magistraten
* comitia tributa plebis

imperium proconsulare maius

pijlers van staatsrechtelijke bevoegdheid keizers

* maius: autoriteit in sentaoriale provincies

Augustus als consulair imperium

titel voor de rest van zijn leven

Romeinse Rijk onder Imperator Augustus

* expansie
* 9 na: nederlaag tegen germanen
* hervormingen te Rome

expansie onder Imperator Augustus

* onderwerping schiereiland
* opschuiven noordgrens tot aan Doneau
* consoliidatie oostgrens door overeenkomst Parthische Rijk

hervormingen in Rome onder Imperator Augustus

* herbouw
* oprichting brandweercorps + politiemacht
* organisatie voedselvoorziening
* lijfwacht keizer = pretoriaanse garde

cohortes urbanae

politiemacht

opvolging na Augustus

* princeips nooit formeel staatsrechtelijk erfelijk
* gedurende principtaat 3 mechanismen
* bloedverwantschap
* adoptie
* nieuwe keizer door leger