H7 - Substance use and abuse

Verslaving (addiction psysical and psychological)

lichamelijke en geestelijke afhankelijkheid van een substantie

alcoholisten (alcoholics)

geclassificeerd volgens DSM-criteria

aversietherapie (aversion strategies)

het koppelen van onplezierige stimuli aan het genotsmiddelengebruik ten einde het (verslavings)gedrag te ontmoedigen

Binge drinking

ten minste één keer in 30 dagen minimaal vijf of meer alcoholische dranken na elkaar drinken

koolmonoxide (carbon monoxide)

giftig gas dat voorkomt in sigarettenrook

levercirrose (cirrhosis of liver)

vernietiging van normale levercellen waardoor niet-functioneel littekenweefsel ontstaat

klassieke conditionering (classical conditioning)

een geconditioneerde stimulus zoals de geur van alcohol kan al een hunkering naar drank teweegbrengen (= de ongeconditioneerde stimulus)

chronische obstructieve longziekte (COPD chronic obstructive pulmonary disease

verzameling chronische longziekten zoals longemfyseem, chronische bronchitis en astmatische aandoeningen

cue exposue

het onder gecontroleerde omstandigheden blootstellen aan de stof en aan objecten die verband houden met de verslaving. de hoop is dat het brein daardoor geconditioneerd wordt zodat de biologische koppeling tussen prikkel en gebruik wordt doorbroken

braakopwekkend middel (emetic drugs)

braakmiddelen worden gebruikt in aversiestrategieën, met als doel om ongezond gedrag (alcoholgebruik) te ontmoedigen

levensvaardigheden trainingsprogramma (life skills training program)

trainingsprogramma gericht op het aanleren van algemene sociale, cognitieve en coping vaardigheden

methadon (methadone)

chemisch middel dat wordt gebruikt als vervanging van drugs bij ontwenningsproces

nicotine regulation model

biologische verklaring voor nicotineafhankelijkheid die ervan uitgaat dat mensen blijven roken of niet kunnen stoppen omdat ze afhankelijk geworden zijn van een bepaald niveau van nicotine in het bloed

probleemdrinkers (problem drinkers)

combinatie van alcohol-gerelateerde problematiek (lichamelijke, sociale of psychische problemen) en excessief drinken

terugval, tijdelijke terugval (relapse, lapse)

relapse wordt gezien als een totale terugval naar het oude gedrag '(weer roken), een lapse wordt meer gezien als één foutje. een lapse kan wel leiden tot een relapse

terugvalpreventieprogramma (relapse prevention method)

een zelfmanagementprogramma onder supervisie van een therapeut waarin de cliënt 1. leert hoog-risicosituaties te herkennen, 2. vaardigheden en coping strategieën krijgt aangeleerd en 3. leert deze toe te passen in hoog-risicosituaties

sociale-invloedbenadering (social influence approach)

is gericht op vaardigheidstraining om sociale druk te kunnen weerstaan

drugs/alcoholmisbruik

substance abuse

teer (tars)

substantie die voorkomt in sigarettenrook

gewenning/tolerantie (tolerance)

een effect dat bij langdurig middelengebruik optreedt, is dat het lichaam aan de stof went: er is meer nodig om het beoogde effect op te wekken

ontwenning (withdrawal)

onprettige verschijnselen die optreden bij onthouding van stoffen waar men lichamelijke afhankelijkheid voor heeft opgebouwd

fysieke afhankelijkheid

wanneer het lichaam gewoon is aan de desbetreffende stof en die stof nodig heeft om normaal te kunnen functioneren

ontwenning

onplezierige fysieke en psychologische symptomen die mensen ervaren wanneer zij stoppen of het gebruik van een middel waarvan zij afhankelijk zijn geworden aanzienlijk verminderen

psychologische afhankelijkheid

de toestand waarin mensen zich gedwongen voelen om een middel te gebruiken vanwege het effect ervan, zonder noodzakelijk fysiek afhankelijk ervan te zijn

positieve bekrachtiging

het gevolg van het gedrag is prettig

negatieve bekrachtiging

er wordt een negatieve prikkel weggehaald

delirium tremens

intense spanning, trillingen, angstaanjagende hallicunaties

genetische predispositie

betekent dat iemand een aangeboren aanleg heeft om een bepaalde ziekte of aandoening te ontwikkelen, op basis van zijn of haar genen

koolstofmonoxide

gas, gemakkelijk opgenomen in het bloed en beïnvloedt het fysiologisch functioneren

teer

kleine deeltjes in de rook, heeft geen verslavende werking

nicotine

verslavend middel in rook, zorgt voor snelle en sterke fysiologische effecten

nicotine regulatie model

houdt in dat rokers doorgaan met roken om een bepaald niveau van nicotine in hun lichaam te behouden en om ontwenningsverschijnselen te voorkomen

carcinogeen

substantie die kanker veroorzaakt

chronic obstructive pulmonary disease (COPD)

is een chronische longziekte waarbij de luchtwegen vernauwd en ontstoken zijn, wat leidt tot moeilijk ademhalen

binge drinking

meer dan 5 alcoholconsumpties drinken tijdens een gelegenheid, minstens éénmaal per maand

alcoholgebruikstoornis

mensen die veel drinken op dagelijkse basis en hierdoor sociale problemen ondervinden

alcoholisten

mensen die fysiek afhankelijk zijn aan alcohol

levercirrose

levercellen sterven en worden vervangen door permanent littekenweefsel

drugs

psychoactieve middelen (buiten alcohol en niccotine) die beïnvloeden hoe mensen zich voelen en denken en die fysieke en/of psychologische afhankelijkheid kunnen veroorzakenp

preventieprogramma’s

richten zich op het voorkomen van het gebruik van bv drug, alcohol en sigaretten