Les 1: Introductie en basis HGD

definitie HGD

een praktijkmodel voor diagnostische besluitvorming, gebaseerd op de wetenschappelijke cyclus voor het formuleren en toetsen van hypothesen

HGD focust op de vraag:

wat heeft dit kind met déze ouders/opvoeders, in deze omgeving (bv. school, gezin, buurt) en met de betrokkenen daarbinnen (leerkrachten, hulpverleners, opvoeders, netwerk) nodig om deze gewenste situatie te bereiken?

diagnose

gelinkt aan expertise, specifieke en erkende beroepsgroepen

bv. psycholoog, psychiater (zijn opgeleid vanuit hun opleiding)

methodisch handelen

Methodisch handelen is een systematische aanpak (systematiek) of manier van werken/handelen die zichtbaar wordt, waarbij we bewust (5) stappen nemen om van de huidige naar de gewenste situatie te gaan. Die 5 stappen kunnen we terugvinden in het model voor de professionele besluitvorming. MH biedt structuur en geeft een overzicht van de te volgen weg. Het is een instrument om je proces te creëren, geen doel op zich.

methode

een vaste, weldoordachte manier van handelen om een zeker doel te bereiken, op welke manier gaan we de gewenste situatie bereiken?

methodiek

“leer der te volgen methoden'“; overzicht van meerdere methoden, de overkoepeling van meerdere methoden (de visie); bv. Signs of Safety valt onder de oplossingsgerichte of krachtsgerichte methodiek

6 uitgangspunten van MH in de jeugdsector

1. Doelgericht werken

2. Vanuit een transactioneel denkkader

3. Focus op de behoeften van het kind en de opvoeders

4. Aandacht voor de positieve en beschermende factoren

5. Samenwerken met cliënten

6. Systematisch en transparant werken

Voordelen van methodisch werken

1. Je kan beter vooruitkijken waardoor je meer vat hebt op het proces

2. Je maakt voor een ander inzichtelijk welk proces je wilt volgen

3. Je kan je eigen handelen evalueren en op grond daarvan eventueel je proces bijstellen

4. Je maakt je proces overdraagbaar aan anderen

5. Je werkt efficiënt en effectief

Fasering van de individuele besluitvorming

1. Analyse van het probleem (wat is er aan de hand?)

2. Opties/alternatieven o.b.v. kennis van de cliënt en wat werkt

3. Afwegen en keuzes maken

4. Handelen: handelingsplan maken en uitvoeren

5. Evalueren/reflectie

Factoren en actoren van professionele besluitvorming

• organisatie en organisatorische context

• type kennis en kennisbenutting

• cliënt met eigen voorkeuren, wensen en behoeften

• ervaring en expertise van de professional

• maatschappelijke opdracht en waarden

eclectisch

je maakt afhankelijk van de persoon zijn vraag een aangepast aanbod van je ervaring, kennis, persoonlijke voorkeuren, … om na te denken hoe je het K/J en de context gaat helpen.

• Niet willekeurig!!

• Wel op een systematische wijze integreren van elementen uit diverse theorieën en (praktijk)ervaring

• In functie van het belang van de noden en wensen van de hulpvrager

• vanuit de methode oplossingsgericht denken: vertrekt vanuit wat de persoon nodig heeft en niet probleemgericht werken

integratief

uiteindelijke aanpak is een integratie van diverse referentiekaders, werkwijzen, settings, strategieën en technieken (dus een benadering waarin we verschillende werkwijzen integreren)

Wat is het belang van HGD?

• een proces van gerichte informatie verzamelen en analyseren, met als doel te kunnen beslissen wat er nodig is om bepaalde doelen te bereiken

• Er wordt samen gezocht naar informatie om te begrijpen wat er aan de hand is en hoe dat komt. Het is nodig om te weten welke interventies moeten gebeuren en hoe we dus gaan handelen

• Het is dus meer dan traditionele testdiagnostiek of classificerende diagnostiek. + HGD focust op de vraag

Hoe bereiken we de gewenste situatie?

Bij de gewenste situatie streven we niet naar perfectie, maar naar wat haalbaar is ‘van wenselijk naar haalbaar’. Zo is een 10/10 bijvoorbeeld wenselijk en een 7/10 haalbaar.

• Het laat professionals toe om te reflecteren over hun handelen.

• Hier is de basishouding van de JP primordiaal en cruciaal. Je kan nog alle kennis hebben en geschoold zijn, als je de basishouding niet hebt, zal je heel moeilijk contact kunnen maken met het kind/de jongere en de ouders.

Gevaar van labelen

Een diagnose is niet gelijk aan de persoon. De persoon is meer dan de diagnose. Een diagnose dient steeds in het belang van het kind te zijn. Het kind of de jongere moet er zich erkend in voelen, en we stellen enkel een diagnose als het nodig en correct is.

HGD bij K&J

We specifiek rekening te houden met:

• dat ze nog volop in ontwikkeling zijn

• het verband tussen het lichamelijk, sociaal en psychisch functioneren dat in die leeftijdsfase aanwezig is (bv. is dit typisch voor de puberteit of gaan we hier een label op plakken?)

• dat kinderen en jongeren opgroeien binnen de context van hun gezin, school, virtuele wereld, vriendenkring, ...

Wat is het doel van HGD?

Niet enkel om te onderzoeken wat er aan de hand is en een verklaring te vinden voor het gedrag, maar ook

• om te bepalen welke interventies passend zijn

• wat het effect is van de hulp (wat we willen bereiken) en welke stappen moeten genomen worden

• om de hulpverlening af te stemmen op de hulpvragers, zodat hun motivatie wordt versterkt

• HGD focust dus niet enkel op “wat is er aan de hand?”, maar ook op “wat werkt?”

Wanneer zet je HGD in?

• wanneer je samen met K/J en de context de situatie in kaart wil brengen en begrijpen (analyse) en wil weten wat er nodig is om de gewenste situatie te bereiken (advies)

  • waarom samen?

    • tussenkomst dient waardevol en betekenisvol te zijn voor het kind/de jongere en diens context

    • zo voelen ze zich gewaardeerd, gehoord, gezien, erkend, …

• het is vraaggericht en op maat van K/J en diens context

• het is inzetbaar bij domein-overstijgende hulp

HGD binnen de Jeugdzorg

We liggen de link met de doelstellingen van de IJH: diagnostiek is pas functioneel als het

• een waardevolle bijdrage levert aan het handelen van de opvoeders en het verbeteren van de situatie rondom het kind.

• Het moet oplossingsgericht zijn, d.w.z. dat we focussen op de kansen en krachten van het kind/de jongere en diens context en deze versterken. Hierbij is de focus op empowerment belangrijk, waardoor zowel het K/J en diens context terug grip krijgt op de situatie.

• Het moet ook evidence-based zijn (de professional baseert zich op wetenschappelijke en theoretische kennis).

• We moeten ook rekening houden met het beleid, wettelijke kaders en beroepsethische codes.

• Zeer belangrijk is dat alles wat we doen in het belang van het kind is (zie ook hoorrecht).

• Linken met het decreet IJH: participatie en inspraak zijn wettelijk verankerd; het moet effectief en efficiënt zijn.

beschermende/positieve factoren

1. Sociale bindingen

2. Competenties

• Sociale competenties

• Emotionele competenties

• Gedragsmatige competenties

  3. Cognitieve vaardigheden

  4. Schoolse vaardigheden

  5. Positieve identiteit

  6. Constructieve tijdsbesteding (gecombineerd met positieve relaties met leeftijdsgenoten en volwassenen)

  7. Steun van belangrijke volwassenen en voorzieningen in de omgeving

  8. Erkenning en waardering voor positief gedrag (stimuleert het herhalen van dit gedrag in de toekomst)

  9. Prosociale normen (omgeving biedt duidelijke waarden en normen waardoor positief gedrag gestimuleerd wordt, jongere krijgen duidelijke regels en grenzen).

  10. Kansen voor betrokkenheid (interactie en participatie)

effectief

als JP je taken zo uitvoeren dat ze het meest bijdragen tot het bereiken van het doel

efficiënt

een taak op de meest praktische manier uitvoeren