Kaarten: Biologie 'Regeling, beweging en zintuigen' | Quizlet

homeostase

homeostase

er wordt in het lichaam van een organisme een evenwicht gemaakt. word ook wel aangeduid als dynamisch evenwicht.

regelkring

Het systeem dat ervoor zorgt dat de waarde in je lichaam op een bepaalde norm worden gehouden.

receptoren

een cel die gespecialiseerd is in het opnemen van specifieke prikkels en opwekken van impulsen onder invloed van de prikkels.

interne norm

ingebouwde referentiepunt in het lichaam.

regelcentrum

controlekamer in het lichaam die constant de omstandigheden bewaakt en reguleert om het interne evenwicht te handhaven.

terugkoppeling

een signaal dat het lichaam vertelt of iets te veel of te weinig is.

effectoren

de uitvoerders van opdrachten in het lichaam. Het zijn structuren, zoals spieren of klieren.

negatieve terugkoppeling

een stof remt zijn eigen aanmaak

Positieve terugkoppeling

regelkring waarin het product het productieproces versterkt

dynamisch evenwicht

Een bepaald evenwicht dat steeds verandert maar uiteindelijk terugkeert naar de normwaarde.

hormonaal

Met betrekking tot hormonen

neuraal

zenuw-; wat de zenuwen betreft

hormonen

chemische stoffen die door hormoonklieren aan het bloed worden afgegeven en processen in het lichaam regelen

hormoonklieren

klieren die hormonen afgeven aan het bloed

endocriene klieren

Klieren die geen afvoerbuis hebben en hun product afgeven aan het bloed.

Exocriene klieren

klieren die hun product afgeven via een afvoerbuis

doelwitorgaan

Orgaan waarop het hormoon een specifieke werking heeft.

hormoonklieren

produceren hormonen

hypothalamus

deze hormoonklier speelt een belangrijke rol bij het reguleren van verschillende lichaamsfuncties

Hypofyse

Een hormoonklier onder aan de hersenen, die in verbinding staat met de hypothalamus en o.a. stimulerende hormonen afscheidt. Stimulerende hormonen stimuleren de werking van andere hormoonklieren

schildklier

tegen het strottenhoofd gelegen hormoonklier, die schildklierhormoon, thyroxine produceert

Bijnieren

hormoonklier bij de nieren. Maakt o.a. het hormoon adrenaline dat een rol speelt bij vecht- en vluchtreacties.

alvleesklier

orgaan dat in de buik tegen de onderkant van de maag ligt; maakt de hormonen glucagon en insuline, maakt ook alvleessap

eilandjes van Langerhans

celgroepjes in de alvleesklier die voor de vorming van de hormonen insuline en glucagon zorgen

geslachtsklieren

een fabriek die geslachtscellen produceert. Het is een orgaan dat verantwoordelijk is voor de productie van gameten, zoals sperma bij mannen en eicellen bij vrouwen.

testes/teelballen

is verantwoordelijk voor de productie van sperma, de mannelijke geslachtscellen, evenals voor het produceren van het mannelijke hormoon testosteron.

ovaria

eierstokken; fungeren ook als endocriene klieren

adrenaline

een hormoon in de biologie die bekent staat als een "vecht-of-vlucht" hormoon.

Erytropoëtine (EPO)

hormoon van de nieren dat de vorming van rode bloedcellen stimuleert

oestrogeen

door de eierstok afgescheiden hormoon, dat ontwikkeling van de geslachtsorganen, de vrouwelijke geslachtskenmerken en de groei van het baarmoederslijmvlies stimuleert en tevens de afscheiding van FSH door de hypofyse remt

progresteron

zijn vrouwelijke hormonen die een rol spelen bij het reguleren van de vrouwelijke geslachtskenmerken, de menstruatiecyclus en de zwangerschap. worden geproduceerd in de eierstokken (ovaria)

testosteron

deze hormoon is het belangrijkste mannelijk geslachtshormoon en zorgt onder andere voor de productie van zaadcellen. wordt geproduceerd in de teelballen (testes).

Antidiuretisch hormoon (ADH)

een hormoon dat de nieren aanzet tot de terugresorptie (heropname) van water uit de voorurine. Een verhoogde productie van deze hormoon zorgt er dus voor dat de urine geconcentreerder wordt

Thyroxine (schildklierhormoon)

De aanmaak van dit hormoon wordt gestimuleerd door de aanmaak van TSH in de hypofyse. het speelt een rol bij de groei en heeft een stimulerende werking op de stofwisseling.

insuline

een hormoon dat de bloedspiegel reguleert. De hormoon word afgegeven wanneer het bloedspiegel stijgt (zoals na het eten). Het bevorderd de opname van glucagon door de lichaamscellen

Oxytocine

stimuleert het ontstaan van weeën aan het einde van de zwangerschap en tijdens de geboorte. Na de geboorte zorgt het voor de melksecretie uit de melkklieren in de borsten tijdens het zogen.

glucagon

deze hormoon word uitgegeven wanneer de bloedspiegel daalt (tussen maaltijden door). het stimuleert het afbreken van glucogeen in glucose.

zenuwstelsel

is het gehele systeem van zenuwen in het menselijk lichaam. Het coördineert handelingen. bestaat uit het centrale en het perifere zenuwstelsel.

centrale zenuwstelsel

bestaat uit grote hersenen, kleine hersenen, hersenstam en ruggenmerg

perifere zenuwstelsel

de zenuwen buiten het centrale zenuwstelsel

grote hersenen

Deel van de hersenen dat gaat over bewuste waarneming en beweging, onthouden en nadenken

kleine hersenen

is met name betrokken bij het coördineren van bewegingen. Ze nemen ongeveer 10% van het volume van de hersenen in beslag.

hersenstam

regelt autonome functies, waaronder bloeddruk, hartslag en ademhaling. vormt ook de verbinding tussen de hersenen en het ruggenmerg.

ruggenmerg

regelt vooral de bewuste reacties en de houding en beweging van het lichaam

animale zenuwstelsel

dit zenuwstelsel regelt de bewuste reacties en reflexen.

Autonome zenuwstelsel

Deel van het perifere zenuwstelsel dat de klieren en de onbewuste lichaamsprocessen aanstuurt

orthosympatische zenuwstelsel

Deel van het autonome zenuwstelsel dat organen zodanig beïnvloedt, dat het lichaam activiteiten kan verrichten waar energie voor nodig is.

parasympatische zenuwstelsel

Deel van het autonome zenuwstelsel dat organen zodanig beïnvloedt, dat het lichaam in een toestand van rust en herstel kan komen.

zenuwcel

Een cel die prikkels en impulsen opvangt, geleidt en doorgeeft aan het centrale zenuwstelsel.

prikkel

invloed uit het milieu op een organisme

impulsen

ontstaan in een zintuig uit een prikkel; elektrische signalen die via zenuwen naar je hersenen gaan en vanuit je hersenen naar je spieren

Cellichaam

Deel van een zenuwcel waarin zich de kern bevindt

axonen

lopen van het cellichaam af en versturen de impuls naar de volgende cel.

dendrieten

een uitloper die loopt naar het cellichaam toe en ontvangen de impuls.

myelineschedes

Deze worden gevormd door de cellen van Schwann. Door deze dit kunnen impulsen sprongsgewijs langs een uitloper worden geleid.

cellen van Schwann

cellen die de myelineschede vormen die veel axonen omgeeft

sprongsgewijze impulsgeleiding

deze impulsgeleiding (ook wel saltatoire geleiding genoemd) zorgt ervoor dat impulsen zich veel sneller kunnen verplaatsen.

synapsen

De uiteinden van de uitlopers van zenuwcellen bevatten synapsen, waar impulsen met behulp van neurotransmitters worden doorgegeven van de ene naar de andere zenuwcel

neurotransmitters

Het zijn chemische stoffen die worden vrijgegeven door zenuwcellen om signalen door te geven aan andere zenuwcellen, spieren of klieren.

witte stof (hersenen)

Deze stof bevat de uitlopers van de neuronen. de kleur is wit door de grote hoeveelheid myelineschedes.

grijze stof

deze stof bevat de cellichamen van alle neuronen.

Sensorische zenuwcellen

Deze geleiden impulsen van zintuigcellen naar het centrale zenuwstelsel. De cellichamen liggen vlakbij het centrale zenuwstelsel.

motorische zenuwcellen

Deze geleiden impulsen van het centrale zenuwstelsel naar de spieren en klieren. De cellichamen liggen in het centrale zenuwstelsel.

Schakelcellen

Ze zijn aan beide einden verbonden met andere zenuwcellen en zorgen ervoor dat impulsen worden doorgegeven binnen het centrale zenuwstelsel. Ze krijgen informatie van sensorische zenuwcellen en geven deze informatie door aan motorische zenuwcellen.

ruggenmerg

vormt de verbinding tussen het perifere zenuwstelsel en de hersenen.

spinale ganglia

ruggenmergszenuwknopen; deze verdikking is veroorzaakt door een opeenhoping van cellichamen van gevoelszenuwcellen

reflex

een vaste, snelle, onbewuste reactie op een bepaalde prikkel.

Membraanpotentiaal

het verschil in elektrische spanning binnen en buiten een cel.

Actiepotentiaal

Wanneer een zenuwcel voldoende wordt geprikkeld, ontstaat een elektrisch signaal.

natrium-kaliumpomp

het zorgt ervoor dat de natriumconcentratie in de cel lager is dan erbuiten en de kaliumconcentratie juist hoger is.

rustpotentiaal

de elektrische toestand van een zenuwcel wanneer deze niet actief is.

drempelwaarde

Het is de minimale hoeveelheid elektrische stimulatie die nodig is om een zenuwcel te activeren.

Depolarisatie

Het minder negatief worden van de membraanpotentiaal.

repolarisatie

ontlading en herlading van de cellen

Hyperpolarisatie

Het negatiever worden van de membraanpotentiaal dan de rustpotentiaal.

Alles-of-niets-principe

een zenuwcel reageert niet bij een prikkel onder de drempelwaarde en daarboven steeds op dezelfde wijze

impulsfrequentie

de impulsfrequentie is de snelheid waarmee zenuwsignalen worden verzonden.

refractaire periode

De korte periode waarin een zenuwcel geen impulsen kan doorgeven en er herstel van de rustpotentiaal optreedt.

Sprongsgewijze impulsgeleiding

Een impuls spring van insnoering naar insnoering over de uitloper van de zenuwcel.

synaps neurotransmitters

boodschappers in het communicatiesysteem van de hersenen.

exciterende neurotransmitters

zorgen voor een afname van het potentiaalverschil

inhiberende neurotransmitters

zorgen voor een toename van het potentiaalverschil

Glad spierweefsel

spierweefsel in de wand van buisvormige of holle organen dat wordt geïnnerveerd door het autonome zenuwstelsel en dat bestaat uit langwerpige spiercellen met elk een celkern

Dwarsgestreept spierweefsel

spierweefsel met een dwarse streping dat vooral in skeletspieren voorkomt en dat wordt geïnnerveerd door het animale zenuwstelsel

hartspierweefsel

vertoont onder de microscoop ook dwarsstrepen. De spiercellen vormen vertakkingen. wordt geïnnerveerd door het autonome zenuwstelsel.

pezen

taaie banden waarmee de spieren aan de botten vastzitten

spierbundels

Een groep spiervezels samen.

spiervezels

ander woord voor spiercellen, waaruit een spier is opgebouwd; als ze samentrekken, trekt de spier samen

motorische eindplaatjes

de uiteinden van de vertakkingen van een axon van een bewegingszenuwcel

motorische eenheid

alle spiervezels die via motorische eindplaatjes in verbinding staan met 1 bewegingszenuwcel

myofibrillen

Ze zijn de draadachtige structuren binnen spiercellen die verantwoordelijk zijn voor het samentrekken van de spier.

filamenten

Elke myofibril bestaat uit een groot aantal eiwitdraden.

actine

De dunne filamenten bestaan uit een eiwit

myosine

de dikke filamenten bestaan uit het eiwit ____.

sarcomeren

waarin de actine- en myosinefilamenten in een regelmatig patroon zijn gerangschikt

antagonisten (spierstelsel)

spieren waarvan de contractie een tegengesteld effect heeft.

krachttraining

activiteit om de spieren te versterken

duurtraining

training gericht op het vergroten van het uithoudingsvermogen

warming-up

met dit stimuleer je de bloedsomploop

cooling-down

Met een dit zorg je ervoor dat je lichaam na het sporten weer tot rust komt en goed kan herstellen.