Polish P1

hiperbola

przesadny opis przedmiotu/zjawiska; nadaje tekstowi waloru ekspresywnego

wtrącenie/paranteza

element nawiasowy; funkcja dopowiedzenia lub komentowanie myśli

litota

zastąpienie danego określenia antonimicznym; np. “wygrał dwie olimpiady - to nie najgłupszy chłopak”

pararelizm składniowy

umieszczenie koło siebie zdań/fragmentów skonstruowanych w ten sam sposób

metonimia

zastąpienie nazwy jednego przedmiotu nazwą innego przedmiotu; np. “cała Polska czyta dzieciom”

wykrzyknienie

zdanie o duzył ładunku emocjonalnym, zakończone znakiem wykrzyknienia

oksymoron

zestawienie wyrazów sprzecznych znaczeniowo; np. “żywy trup”

anafora

powtarzanie tego samego wyrazu na początku następujących po sobie jednostek tekstu

epifora

powtarzanie tego samego wyrazu na końcy występujących po sobie jednostek tekstu

paronimia

zestawienie wyrazów bardzo podobnych brzmieniowo i graficzine, ale o innym znaczeniu; np “efektywnie i efektownie”

synonimia

nagromadzenie wynonimów, by uwypuklić ich znaczenie

paronomazja

wykorzystanie wyrazów podobnych brzmieniowo w celu wydobycia nieoczywistych zależności między nimi; np. “ludojadów … ludożerców … ludyczność”

inwersja

szyk przestawny w zdaniu w celu uwypuklenia jakiejś treści

elipsa

pominięcie w zdaniu jakiegoś członu

aitiologia

postawienie pytania i odpowiedzenie na to pytanie

pytanie retoryczne

postawienie pytania na które nie oczekuje się odpowiedzi

porównanie

zestawienie dwóch wyrazów mających pewne cechy wspólne

porównanie homeryckie

zestawienie dwóch zjawisk/przedmiotów mających pewne cechy wspólne, gdzie drugi człon porównania jest dłuższy, opisowy

epitet

wyraz określający rzeczownik

niedopowiedzenie

wugerowanie, że myśl została opuszczona w tekście; “…”

antyteza

zestawienie przeciwstawnych znaczeniowo/wykluczających się treści w jednym zdaniu; no. “to był wielki-mały człowiek”

ironia

sprzecznośc treści literackiej z rzeczywistym przekazem tekstu

gradacja/stopniowanie

umieszczenie w kolejnych fragmentach tekstu wyrazów odzwierciedlających nasilanie się/słabnięcie jakiejś cechy

polisyndeton

konstrukcja składająca sie z członów zaczynających się od tego samego spójnika

asyndeton

konstrukcja zbudowana z cłonów połączonych bezspójnikowo; np. połączonych przecinkami

wyliczenie

przytoczenie dużej ilości zjawisk, przedmiotów'

wiersz biały

utwór poetycki bez rymów i interpunkcji

wiersz wolny/współczesny

wiersz nieregularny, o swobodnej budowie rytmicznej, bez interpunkcji

strofoida

strofa w wierszu współczecnym

liryka bezpośrednia

podbiot liryczny ujawnia się, bezpośrednio wyraża swoje myśli i uczucia

liryka pośrednia

podmiot liryczny nie ujawnia się

liryka maski

podmiot liryczny przyjmuje postać konkretnej osoby/zwierzęcia/zjawiska

sonet

łącznie 14 wersów, dwa 4-wersowe i dwa 3-wersowe

tren

utwór żałobny

didaskalia

tekst poboczny w dramacie

mowa niezależna

bezpośrednie przytaczanie wypowiedzi bohaterów

moza zależna

przytaczanie wypowiedzi bez cytowania jej - relacjonowanie

mowa pozornie zależna

przytaczanie myśli i słów bohatera, jak gdyby pochodziły od narratora, choć są bezpośrednim odzwierciedleniem myśli postaci

non omnis moriar

nie wszystek umrę; poeta tworzy sobie pomnik

idea wiecznego powrotu, Nietzsche

idea, że świat powtarza się i będzie powtarzał się w tej samej formie nieskończenie wiele razy

Ubermensch - nadczłowiek (Nietzscheanizm)

osoba, która kieruje się własną moralnością i samodzielnie ja kreuje (kowal własnej moralności);

w ramach nietzscheanizmu:

• moralność panów - ludzie silni i wibitni czerpią swoją moralność z pogactwa i siły

• moralnośc niewolników - ludzie słabi kierują sie wartościami takimi jak empatia, współczucie, pokora

natura naturas

natura tworząca (s od czasownika w ang)

natura naturata

natura stworzona

synestezja

przekładanie jednych wrażeń zmysłowych na inny zmysł; np. powąchać kolor

Schopenhauerysm

głosi, że życie jest cierpeniem, gdyż człowiek (kierowany wolą) jest skazany na dążenia i potrzeby, które prowadzą jedynie do rozczarowania i frustracji; sztuka jako chwilowa ulga

psychizacja krajobrazu

obrazowe wyrażenie wewnętrznego stanu emocjonalnego poprzez opis krajobrazu; krajobraz staje sie odbiciem dudzy ohatera; elementy natury odzwierciedlają uczucia, nastroje, myśli

pole semantyczne

pole znaczeniowe

epitety sensualne

epitety oddziałujące na zmysły