Fiszki: 11. układ moczowy | Quizlet

powierzchnia tylna w górnej części przylega do przepony

powierzchnia tylna może przylegać do żeber, zwykle 11 i 12

przylega też do m. lędźwiowego większego, czworobocznego lędźwi i najbardziej bocznie do poprzecznego brzucha

do czego może przylegać powierzchnia tylna nerek?

◦ przez tętnicę nerkową, od której odchodzi też nadnerczowa dolna i gałąź moczowodowa unaczyniająca początkową część moczowodu

◦ żyły nerkowe

◦ prawa tętnica dłuższa od lewej, lewa żyła dłuższa od prawej (bo ż. główna dolna jest po prawej względem aorty brzusznej)

◦ zwracam uwagę na asymetrię żył nadnerczowych- prawa bezpośrednio do ż. głównej, lewa do ż. nerkowej (tak samo jest z żyłami gonadalnymi)

◦ tętnica nerkowa:

▪ dzieli się na tt. międzypłatowe przebiegające w słupach nerkowych i biegną łukowato u podstawy piramidy (4-5)

• tt. łukowate- ten krótki łukowaty odcinek

◦ tętnice międzyzrazikowe- promieniście przez korę ku powierzchni nerki

▪ naczynia doprowadzające do kłębuszków, a potem jako odprowadzające dzielą się na naczynia włosowate odżywcze odżywiające korę i promienie rdzeniowe

• piramidy zaopatrzone są w krew przez tętniczki proste- proste prawdziwe odchodzą od łukowatych i międzyzrazikowych (mniej liczne), a proste rzekome od naczyń odprowadzających

unaczynienie nerki

nadnerczowa dolna,

moczowodowa

tt. międzypłatowe (biegną w słupach nerkowych)

gałęzie tętnicy nerkowej

◦ łączy nerki z pęcherzem moczowym

◦ składa się z dwóch zasadniczych części:

▪ część brzuszna- można wyróżnić

odcinek przynerkowy i podnerkowy

▪ część miedniczna

- odcinek ścienny przylegający do ściany miednicy mniejszej,

- odc. trzewny przylegający do ściany pęcherza moczowego,

- odc. śródścienny przechodzący przez ścianę pęcherza moczowego

• u mężczyzn odcinek ścienny przebiega

do przodu od tętnicy biodrowej wewnętrznej

i przyśrodkowo od nerwu i naczyń zasłonowych,

a trzewny przebiegający przyśrodkowo od dna pęcherza moczowego styka się z górnym końcem pęcherzyka nasiennego przed wejściem w ścianę pęcherza, przecina nasieniowód leżący powyżej i do przodu od niego

• u kobiet odcinek ścienny moczowodu przebiega podobnie, przy czym biegnie przyśrodkowo od tętnicy macicznej i wzdłuż tylnego brzegu jajnika,

z kolei odcinek trzewny przechodzi przez przymacicze między blaszkami więzadła szerokiego macicy a następnie biegnąc w kierunku pęcherza moczowego krzyżuje tętnicę maciczną, w końcowym odcinku styka się z przednią ścianą pochwy poniżej cieśni macicy

◦ długość ok 30cm, lewy nieco dłuższy, bo lewa nerka leży wyżej

◦ zarówno część brzuszna jak i miedniczna leżą zaotrzewnowo

◦ granica między częściami brzuszną i miedniczną leży na granicy skrzyżowania z linii stawu krzyżowo-biodrowego z kresą graniczną

◦ część brzuszna leży na m. lędźwiowym większym

◦ powierzchnia tylna przecina od przodu nerw płciowo-udowy (ucisk złogu na ten nerw powoduje ból promieniujący w kierunku uda i jądra)

◦ trzy zgięcia:

▪ nerkowe (pierwsze)- miejsce przejścia miedniczki nerkowej w moczowód

▪ brzeżne (drugie)- granica części brzusznej i miednicznej moczowodu

▪ trzecie(trzecie)- odpowiada krzywiźnie miednicznej

opisz moczowód

◦ część brzuszna- gałęzie odchodzące od tętnicy jądrowej, nerkowej, biodrowej wspólnej lub jajnikowej oraz bezpośrednio z części brzusznej aorty

◦ część miedniczna- gałęzie od t. odbytniczej środkowej i pęcherzowej dolnej, a u kobiet również od macicznej

moczowód nie posiada tętnicy która go bezpośrednio unaczynia, ale posiada szereg gałęzi od innych naczyń

◦ okresowy magazyn moczu

◦ części:

▪ wierzchołek

▪ dno- skierowane ku dołowi i nieco do tyłu

▪ trzon

▪ trójkąt pęcherza ograniczony przez ujścia moczowodu i ujście wew. cewki moczowej, w tym obrębie ściana jest gładka (bo brak tkanki podśluzowej

◦ powierzchnie :

▪ przy wypełnionym powierzchnia przednia i tylna oraz dwie boczne

▪ przy pustym powierzchnia górna i dolna

◦ przy pustym pęcherzu tylko powierzchnia górna powleczona jest otrzewną, a przy wypełnionym powierzchnia przednia oraz dno są powleczone otrzewną (?)

◦ w kierunku pępka odchodzi więzadło pępkowe pośrodkowe- pozostałość moczownika

◦ budowa ściany:

▪ warstwa zewnętrzna- błona surowicza

▪ warstwa środkowa- warstwa mięśniowa

• warstwa zewnętrzna- pasma podłużne

• warstwa środkowa- pasma okrężne

• warstwa wewnętrzna- pasma podłużne

• tworzy m. wypieracz moczu/pęcherza

• podczas skurczu całkowicie wypiera mocz

▪ błona śluzowa

opisz pęcherz moczowy

◦ głównie od tt. pęcherzowych górnych (superior vesical aa.) - szczyt i część górna trzonu pęcherza

◦ unaczynienie pęcherza moczowego pochodzi też od tt. pęcherzowej dolnej która bezpośredni odchodzi od t. biodrowej wewnętrznej i zaopatruje głównie dno pęcherza oraz dolną część trzonu

◦ do pęcherza moczowego też mogą dochodzić gałęzie które odchodzą od t. odbytniczej środkowej (i te gałęzie głównie dochodzą do dna pęcherza)

◦ wszystkie tętnice zespalają się ze sobą i wytwarzają sieć w tkance podśluzowej i błonie śluzowej

◦ chłonka- głównie węzły chłonne biodrowe wspólne, wewnętrzne, zewnętrzne oraz lędźwiowe

unaczynienie pęcherza

◦ pochodzi głównie ze splotu pęcherzowego (współczulne i przywspółczulne)

◦ włókna współczulne z górnego odcinka rdzenia kręgowego Th11-L3 i dochodzą do pęcherza za pośrednictwem splotu podbrzusznego dolnego

◦ włókna przywspółczulne przebiegają do splotu pęcherzowego drogą nerwów trzewnych miednicznych

◦ współczulny hamuje napięcie wypieracza moczu i pobudza napięcie zwieracza pęcherza

◦ przywspółczulny pobudza napięcie wypieracza moczu i rozluźnia zwieracz pęcherza

unerwienie pęcherza

Cewka moczowa męska:

◦ trzy zasadnicze części

▪ sterczowa- odcinek położony w gruczole krokowym

▪ błoniasta-najkrótsza, dwa odcinki:

bliższy przebijający przeponę moczowo-płciową (tzw. przeponowy)

i dalszy przed wejściem do ciała gąbczastego (podprzeponowy)

▪ gąbczasta- najdłuższa część, biegnie przez ciało gąbczaste prącia

▪ można wyróżnić część śródścienną przebiegająca przez ścianę pęcherza

◦ trzy zwężenia:

▪ w miejscu ujścia zewnętrznego cewki moczowej

▪ w miejscu ujścia wewnętrznego cewki moczowej

▪ cieśń cewki- miejsce w którym cewka przebija przeponę moczowo-płciową

◦ poszerzenia:

▪ w obrębie żołędzi- cewka moczowa wytwarza dół łódkowaty cewki moczowej

▪ w przednim odcinku opuszki prącia --bańka cewki

▪ w części sterczowej - w części sterczowej występuje wzgórek nasienny, na którym widoczne są ujścia przewodów wytryskowych, a między nimi występuje łagiewka sterczowa

◦ przewody odprowadzające gruczołu krokowego też uchodzą częściowo na wzgórku i częściowo w przedniej części ściany cewki moczowej

• u mężczyzn trudniej założyć cewnik

cewka moczowa męska

1 - pęcherz moczowy; 2 - bańka nasieniowodu; 3 - gruczoł krokowy; 4 - cewka moczowa męska; 5 - pęcherzyk nasienny.

1 - okrężnica esowata; 2 - moczowód; 3 - macica; 4 - odbytnica; 5 - krezka jelita cienkiego; 6 - jelito cienkie; 7 - pęcherz moczowy.

◦ powięź nerkowa - najbardziej zewnętrznie,

▪ obejmuje zarówno nerkę jak i nadnercze,

▪ składa się z blaszki trzewnej i blaszki tylnej, łączą się one ze sobą nad nadnerczem, a na dole nie łączą tylko przechodzą w tk. łączną dołu biodrowego

◦ torebka tłuszczowa

▪ tkanka tłuszczowa która otacza nerkę i nadnercze

▪ u noworodka słabo wykształcona, u dorosłego lepiej

▪ funkcja protekcyjna, ochrona przed urazami mechanicznymi

◦ torebka włóknista-najbardziej wewnętrznie

▪ dwie części:

• błona mięśniowa (bardziej wewnętrzna)- ściśle przylega do nerki (trudno odpreparować)

• błona włóknista (zewnętrzna)- daje się swobodnie odpreparować

Nerka otoczona jest osłonkami, w skład osłonki wchodzą:

powięź nerkowa

Która z osłonek nerki obejmuje zarówno nerkę jak i nadnercze i leży najbardziej zewnętrznie?

przednia i tylna

Wymień powierzchnie nerki

boczny (wypukły) i przyśrodkowy (wklęsły)

Wymień brzegi nerki

powierzchnia przednia nerki prawej przylega do

*nadnercza,

*wątroby,

*dwunastnicy,

*okrężnicy,

*jelita czczego

(te miejsca przylegania do pola, pole nadnerczowe itd...)

powierzchnia przednia nerki lewej graniczy z:

* nadnerczem,

* żołądkiem,

* śledzioną,

* trzustką,

* okrężnicą,

* jelitem cienkim

(to też są pola)

Z czym graniczy i do czego przylega powierzchnia przednia nerki

*nadnercza,

*wątroby,

*dwunastnicy,

*okrężnicy,

*jelita czczego

Do czego przylega prawa nerka swoją powierzchnią przednią?

* nadnerczem,

* żołądkiem,

* śledzioną,

* trzustką,

* okrężnicą,

* jelitem cienkim

Do czego przylega lewa nerka swoją powierzchnią przednią?

nerka leży w swojej loży

gdzie leży nerka?

Th12-L3

skeletotopia nerki prawej

Th11-L2/3

skeletotopia nerki lewej

▪ ruchomość odechowa

▪ w postawie stojącej opadają, w pozycji leżącej są wyżej

▪ prawidłowa przesuwalność- 0,5-1 kręgu (1-3cm) (większa to tzw. nerka ruchoma)

◦ w rozwoju nerki wstępują ku górze, pierwotny zawiązek nerki leży na wysokości kręgów krzyżowych, a po 1 miesiącu życia odpowiada 3 dolnym kręgom lędźwiowym, później wstępują do loży

ruchomość nerek???

◦ Kora nerki

▪ skład- warstwa korowa i słupy nerkowe

▪ niemalże całkiem obejmuje piramidy

◦ Rdzeń nerki

▪ piramidy nerkowe (10-20)- na ich wierzchołku brodawka nerkowa skierowana do kielicha

▪ promienie rdzeniowe (u podstaw piramid)- wnika w warstwę korową

• Układ kielichowo-miedniczkowy

◦ kielichy nerkowe mniejsze (8-10)

◦ kielichy nerkowe większe (2-3)

◦ miedniczka nerkowa (1)- przechodzi w moczowód

◦ mniejsze łączą się w większe, a te w miedniczkę nerkową

• Nefron:

◦ od 1 do 1,5 mln w każdej nerce

◦ ciałko nerkowe (kłębuszek nerkowy):

▪ utworzone z sieci złożonych z ok. 30 pętli naczyń krwionośnych włosowatych

▪ dwa bieguny:

• biegun naczyniowe- tętniczka doprowadzająca i tętnicza odprowadzająca + wyspa przynaczyniowa

• biegun kanalikowy- wychodzi z niego kanalik główny

◦ ściankę ciałka nerkowego stanowi torebka kłębuszka

◦ część główna

▪ odcinek kręty (kanalik kręty I rzędu)

▪ odcinek prosty (część początkowa pętli nefronu składająca się z ramienia zstępującego i wstępującego)

◦ część cienka pętli nefronu

◦ część gruba pętli nefronu

◦ wstawka

◦ tworzy kilka skrętów w obrębie labiryntu (kanalik kręty II rzędu) po czym stopniowo przechodzi w cewkę zbiorczą

budowa wewnętrzna nerki

▪ część brzuszna- można wyróżnić

odcinek przynerkowy i podnerkowy

▪ część miedniczna

- odcinek ścienny przylegający do ściany miednicy mniejszej,

- odc. trzewny przylegający do ściany pęcherza moczowego,

- odc. śródścienny przechodzący przez ścianę pęcherza moczowego

◦ granica między częściami brzuszną i miedniczną leży na granicy skrzyżowania z linii stawu krzyżowo-biodrowego z kresą graniczną

części moczowodu i odcinki tych częśći

• u mężczyzn odcinek ścienny przebiega

do przodu od tętnicy biodrowej wewnętrznej

i przyśrodkowo od nerwu i naczyń zasłonowych,

a trzewny przebiegający przyśrodkowo od dna pęcherza moczowego styka się z górnym końcem pęcherzyka nasiennego przed wejściem w ścianę pęcherza, przecina nasieniowód leżący powyżej i do przodu od niego

topografia miednicznej części moczowodu u mężczyzn

• u kobiet odcinek ścienny moczowodu przebiega podobnie, przy czym biegnie przyśrodkowo od tętnicy macicznej i wzdłuż tylnego brzegu jajnika,

z kolei odcinek trzewny przechodzi przez przymacicze między blaszkami więzadła szerokiego macicy a następnie biegnąc w kierunku pęcherza moczowego krzyżuje tętnicę maciczną, w końcowym odcinku styka się z przednią ścianą pochwy poniżej cieśni macicy

topografia moczowodu u kobiet

◦ trzy zgięcia:

▪ nerkowe (pierwsze)- miejsce przejścia miedniczki nerkowej w moczowód

▪ brzeżne (drugie)- granica części brzusznej i miednicznej moczowodu

▪ trzecie(trzecie)- odpowiada krzywiźnie miednicznej

Ile mamy zgięć moczowodu? Wymień je!!!

▪ wierzchołek

▪ dno- skierowane ku dołowi i nieco do tyłu

▪ trzon

▪ trójkąt pęcherza ograniczony przez ujścia moczowodu i ujście wew. cewki moczowej, w tym obrębie ściana jest gładka (bo brak tkanki podśluzowej

części pęcherza moczowego

trójkąt pęcherza

ograniczony przez ujścia moczowodu i ujście wew. cewki moczowej, w tym obrębie ściana jest gładka (bo brak tkanki podśluzowej

▪ przy wypełnionym powierzchnia przednia i tylna oraz dwie boczne

▪ przy pustym powierzchnia górna i dolna

powierzchnie pęcherza

▪ w miejscu ujścia zewnętrznego cewki moczowej

▪ w miejscu ujścia wewnętrznego cewki moczowej

▪ cieśń cewki- miejsce w którym cewka przebija przeponę moczowo-płciową

Trzy zwężenia męskiej cewki moczowej

▪ sterczowa- odcinek położony w gruczole krokowym

▪ błoniasta-najkrótsza, dwa odcinki:

bliższy przebijający przeponę moczowo-płciową (tzw. przeponowy)

i dalszy przed wejściem do ciała gąbczastego (podprzeponowy)

▪ gąbczasta- najdłuższa część, biegnie przez ciało gąbczaste prącia

3 zasadnicze części męskiej cewki moczowej

w obrębie żołędzi - poszerzenie cewki

gdzie występuje dół łódkowaty cewki moczowej?

w przednim odc. opuszki prącia

gdzie znajduje się bańka cewki? (jedno z 3 poszerzeń cewki)

w części sterczowej

Gdzie występuje wzgórek nasienny (jedno z 3 poszerzeń cewki męskiej)

cieśń cewki

miejsce w którym cewka przebija przeponę moczowo-płciową

wzgórek nasienny

Miejsce na którym widoczne są ujścia przewodów wytryskowych, a między nimi występuje łagiewka sterczowa

przewody odprowadzające gruczołu krokowego też uchodzą tu (i częściowo w przedniej części ściany cewki moczowej)

◦ cztery zasadnicze części:

▪ śródścienna

▪ nadprzeponowa (miedniczna)

▪ przeponowa

▪ podprzeponowa (pod przeponą moczowo-płciową)

◦ ujście zewnętrzne cewki występuje w przedsionku pochwy

cewka moczowa żeńska

Zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe

najniżej położona część otrzewnej u mężczyzn

Zagłębienie odbytniczo-maciczne (jama douglasa)

najniżej położona część otrzewnej u kobiet

lewa nerka wyżej od prawej

nerki leżą asymetrycznie - co to znaczy?

▪ usuwanie zbędnych produktów przemiany materii

▪ regulacja gospodarki wodnej i jonowej

▪ produkcja hormonów (np, erytropoetyna, renina), więc jest również narządem wydzielania wewnętrznego

funkcje nerek

najbardziej z przodu:

żyła nerkowa,

potem tętnica nerkowa

i moczowód

kolejność od przodu we wnęce nerki

prawa tętnica dłuższa od lewej,

lewa żyła dłuższa od prawej

(bo ż. główna dolna jest po prawej względem aorty brzusznej)

Jak to jest żyły i tętnice nerkowe - które są dłuższe, które krótsze itp. itd.

◦ zwracam uwagę na asymetrię żył nadnerczowych- prawa bezpośrednio do ż. głównej, lewa do ż. nerkowej (tak samo jest z żyłami gonadalnymi)

żyły nadnerczowe i gonadalne - co je łączy?

Nie, obie części moczowodu (brzuszna jak i miedniczna leżą zaotrzewnowo)

Czy moczowód leży wewnątrzotrzewnowo?

granica między częściami brzuszną i miedniczną leży na granicy skrzyżowania z linii stawu krzyżowo-biodrowego z kresą graniczną

granica między częścią brzuszną, a miedniczną moczowodu

na m. lędźwiowym większym

na jakim mięśniu leży część brzuszna moczowodu

powierzchnia tylna przecina od przodu nerw płciowo-udowy (ucisk złogu na ten nerw powoduje ból promieniujący w kierunku uda i jądra)

Jaki nerw jest przecinany przez powierzchnię tylną moczowodu?