Filipino 10 – Aralin 1.2 at 1.3 (Parabula at Sanaysay)

Mga vocabulary flashcard sa Filipino hinggil sa parabula, pang-ugnay, at sanaysay mula sa Aralin 1.2 at 1.3.

Parabula

Maikling salaysay na may realistiko at tauhang tao, karaniwang hinango sa Banal na Kasulatan, na nagtuturo ng pamantayang moral o espiritwal.

“Ang Tusong Katiwala”

Parabula mula sa Syria (Lukas 16:1-15) na nagsasalaysay tungkol sa katiwalang ginamit ang katalinuhan sa paghahanda sa hinaharap at nagtuturo ng wastong paggamit ng kayamanan.

Tauhan

Elemento ng parabula na tumutukoy sa mga karakter na gumaganap sa kuwento.

Tagpuan

Oras, panahon, at lugar na pinangyarihan ng kuwento.

Banghay

Sunod-sunod na pangyayari sa isang kuwento.

Aral

Mahahalagang turo o leksiyong makukuha matapos basahin ang parabula.

Kaharian ng Diyos

Pangunahing tema ng maraming parabula ni Hesus na naglalarawan ng pamantayang espiritwal at moral na pamumuhay.

Pang-ugnay (Cohesive Devices)

Mga salitang nagdurugtong o nag-uugnay ng ideya upang maging malinaw at organisado ang pagsasalaysay.

Pagdaragdag/Pag-iisa-isa

Gamit ng pang-ugnay para ilahad ang pagkakasunod o listahan, hal. pagkatapos, saka, una, isa pa.

Dahilan at Bunga

Relasyong lohikal kung saan ipinakikita ang sanhi at kinalabasan; ginagamitan ng sapagkat/dahil at kaya/kaya naman.

Paraan at Layunin

Relasyong lohikal na tumutukoy kung paano makakamit ang isang hangarin gamit ang para/upang/nang sa ganoon.

Paraan at Resulta

Relasyon kung saan ipinakikita kung paano nakuha ang resulta; kadalasang walang pang-ugnay at inihuhudyat ng "sa".

Kondisyon at Bunga

Relasyon na nagpapakita ng kinalabasan batay sa kondisyon; gumagamit ng kung…sana (salungat) o kapag/basta’t (haypotetikal).

Sanaysay

Sulating tuluyan na nagpapahayag ng pananaw, kaisipan, at damdamin ng may-akda ukol sa isang paksa.

Pormal na Sanaysay

Maanyong sanaysay na nagbibigay-impormasyon nang lohikal, masinop, at may pananaliksik; gumagamit ng pormal na wika.

Di-Pormal na Sanaysay

Impormal na sanaysay na naglalahad ng personal na opinyon o karanasan; parang nakikipag-usap lang at nakaaaliw.

Panimula (Bahagi ng Sanaysay)

Unang bahagi na naglalahad ng pangunahing kaisipan at kahalagahan ng paksa.

Gitna/Katawan

Bahagi kung saan inilalatag ang mga suportang ideya, datos, at pangangatwiran para patunayan ang paksa.

Wakas

Huling bahagi kung saan inilalahad ang kabuuang palagay, pasya, o kongklusyon batay sa mga nailahad.

Tema (Elemento ng Sanaysay)

Sentral na mensahe o sinasabi ng akda tungkol sa paksa.

Anyo at Estruktura

Ayos o pagkakasunud-sunod ng mga ideya na nakaaapekto sa pagkaunawa ng mambabasa.

Kaisipan

Mga suportang ideya na nagpapalinaw sa tema.

Wika at Estilo

Antas at paggamit ng wika; maaaring simple at natural (impormal) o piling salita at pormal (maanyo).

Larawan ng Buhay

Masining na paglalarawan ng tunay na pamumuhay sa akda.

Damdamin

Emosyong naipapahayag ng may-akda nang angkop at buo.

Himig

Kulay o tono ng damdamin ng akda, hal. masaya, mapanudyo, malungkot.

Niccoló Machiavelli

Italyanong manunulat at diplomat (1469-1527) na tinaguriang "Ama ng Makabagong Teoryang Pampulitika"; awtor ng "Ang Prinsipe."

“Ang Prinsipe”

Sanaysay/handbook ni Machiavelli na nagbibigay payo sa mga pinuno tungkol sa kapangyarihan, panlilinlang, at pagpapanatili ng estado.

Machiavellian

Paglalarawan sa gawing mapaglingkod-sarili, tuso, at minsan walang awa na taktika sa politika, hango sa mga kaisipan ni Machiavelli.