Waanzinnige waarheid van het futurisme, dadaisme en surrealisme: cynische grijnslag en dadaistische wartaal

dadaisme

• bevreemdend, onmenselijk

• antikunst: geen schoonheid (ook geen schoonheid in de tijd waarin ze leven), geen coherentie → iconoclastische antikunst want “hoge kunst”: oorlogsgruwelen

• onzin; “infantiele kinderen” (dada) → geen diepere betekenis: oorlog heeft hen monddood gemaakt

  → dadaistische dwaas: buiten de kunst, onzin, antiburgerlijke kunst, tegen het gezonde verstand

• tegen de agressieve technische cultuur: waanzin van oorlogen, nationalise, onrust

cabaret voltaire

• 1916

• dadaisme

• in zürich: neutraal (zwitserland)

• kunstenaars op de vlucht vinden elkaar hier

• happenings en performances

• vb: Hugo Ball: Karawane 1916

dadaisme in parijs

• na Zürich

• Breton, Duchamp, Tzara, Picabia

• Dadaphone: tijdschrift

  → nonsense in beelden

  → Tzara

  → institutionalisering door manifest

• vb: Breton: schietschijf op dada-festival in 1920

klankgedichten

• vb: Ursonate van Schwitters (dadaisme)

• woordspelingen

• vrije associaties en spontane kunst, als een soort “voodenraper op staat”

• betekenisloos, maar niet volledig → ernst van de voordrager (explosief, militair ritme)

• onderliggende, rigide compositie en innerlijke logica

collage

• grillige samenraapsels/combinaties → toevallige ontmoetingen en absurde toestanden <> hoge kunst, schoonheidsideaal

• wat weggeworpen is door de maatschappij

  → afval en lagere kunstvormen

mërzbuhne

• totale merztheater → alternatief gesammtkunstwerk

  → merzgesammtkunstwerk

• “voddenraper”: kunst = complete collectie van alle materialen, tegendraadse verzamelaar van de moderniteit

• gelijkheid van alle materialen

• decor: op straat gevonden materiaal

• alle elementen zijn onlosmakend verbonden

• ruimte voor het nutteloze: improvisatie, materialiteit, lagere kunstvormen

  → schlagers en liederen: banale titels

rubbere meisjes en elektrische feeën

• schlagers en liederen: Käte Steinitz en Schwitters: gummigirls und miss elektrizität → fest du technik

  • kritiek op het blind geloof in de vooruitgangsidealen

  • gummigirls: plastiekerige vrouwen door de vooruitgang

  • Schwitters: niet blij

    • blij: goede en unieke samenwerking

    • obsessie over de industiele standaardisatie → formaat, persoon, kwaliteit

    • vrouwen zijn schaars gekleed → allegorische figuur van de technologische vooruitgang

      (zie: la fée électricité van raoul dufy)

      → schaarsgekleedde engelachtige vrouw, in volle vaart vooruit

      → uitvindingen van de mannen, de vrouw is schaars gekleed en een allegorische figuur

• der suzammenstoss (de botsing)

  • groteske science fiction opera

  • schlagers

  • einde van de wereld door botsing met groene globus

  • laatste momenten voor het einde → blinde geloof in de vooruitgang als redding → naief in het aanschijn van het einde van de wereld

  • autoriteit, mode,… → zinlose van ideologieën in de ondergang

  • nog steeds actueel

  • cynische grijnslach tegenover de technische vooruitgang, grenzen van de vooruitgang

    → kritiek op de hoogmoed van de technologie:

    • kapitalisme en vooruitgang verziekte maatschappij

    • kritiek op de institutionalisering en gereglementeerde orde