Biologia Medyczna - fizjo 1 rok

Gdzie w błonie komórkowej znajduje się fosfatydyloseryna i co oznacza jej pojawienie się w zewnętrznej warstwie?

Fosfatydyloseryna normalnie znajduje się w wewnętrznej warstwie błony komórkowej. Jej pojawienie się w zewnętrznej warstwie błony jest sygnałem, że komórka uruchamia apoptozę, czyli programowaną śmierć komórki.

Jakie funkcje pełnią ceramidy i w jakich schorzeniach ich synteza jest zaburzona?

Ceramidy pełnią funkcję lepiszcza między komórkami, szczególnie w nabłonkach, tworząc uszczelnienie. Ich synteza jest zaburzona w atopowym zapaleniu skóry (AZS).

Gdzie występuje sfingomielina i jaka jest jej rola w rozwoju?

Sfingomielina występuje we wszystkich błonach, ale w największych ilościach w błonach komórek nerwowych, zwłaszcza w osłonkach mielinowych. Proces mielinizacji, czyli wbudowywania sfingomieliny, gwarantuje intensywny i szybki rozwój umysłowy.

Czym różnią się glukozyloceramidy od galaktozyloceramidów i gdzie występują?

Glukozyloceramidy zawierają glukozę, a galaktozyloceramidy galaktozę. Glukozyloceramidy występują w błonach wszystkich komórek poza nerwowymi, a galaktozyloceramidy w błonach komórek nerwowych.

Co to są gangliozydy i cerebrozydy i gdzie występują?

Gangliozydy to wspólna nazwa na glukozyloceramidy i galaktozyloceramidy. Cerebrozydy to glikolipidy z rozbudowaną resztą cukrową (oprócz glukozy i galaktozy zawierają inne galaktozy i kwas sjalowy). Glikolipidy, w tym gangliozydy, występują tylko w zewnętrznym listku błony komórkowej, a cerebrozydy w błonach komórek nerwowych.

Jakie siły odpowiadają za spójność warstwy lipidowej i jakie wiązania tworzą się na powierzchni główek lipidów?

Za spójność warstwy lipidowej odpowiadają siły Van der Waalsa (oddziaływania chwilowych dipoli). Na powierzchni główek lipidów mogą tworzyć się mostki wodorowe.

Jakie cząsteczki mogą przechodzić przez błonę na drodze dyfuzji prostej?

Na drodze dyfuzji prostej mogą przemieszczać się małe cząsteczki pozbawione ładunku, takie jak tlen, dwutlenek węgla, tlenek azotu, woda, alkohole, glicerol, krótkocząsteczkowe kwasy tłuszczowe i steroidy.

Czym różni się dyfuzja ułatwiona od dyfuzji prostej?

Dyfuzja ułatwiona wymaga obecności białek (kanałowych lub nośnikowych) w błonie, które pomagają w transporcie cząsteczek zgodnie z gradientem stężeń. Dyfuzja prosta nie wymaga żadnych nośników.

Co to są akwaporyny i jaka jest ich funkcja?

Akwaporyny to białka kanałowe ułatwiające transport wody przez błonę. Są to kanały przeciekowe, czyli stale otwarte. Ich ilość jest regulowana przez wazopresynę.

Jakie rodzaje kanałów bramkowanych wyróżniamy?

Wyróżniamy kanały bramkowane: napięciem (otwierane i zamykane w odpowiedzi na zmianę ładunku błony), ligandem (otwierane i zamykane w odpowiedzi na przyłączenie ligandu), bramkowane naprężeniem (otwierane i zamykane pod wpływem naprężeń na błonie) i bramkowane pH (otwierane i zamykane w odpowiedzi na zmiany pH).


Dodatkowo, kanały bramkowane ligandem dzielimy na jonotropowe (ligand przyłącza się z zewnątrz komórki) i metabotropowe (ligand przyłącza się wewnątrz komórki).

Co to są uniporty, symportery i antyportery?

Uniporty transportują jeden rodzaj cząsteczki zgodnie z gradientem stężeń. Symportery transportują więcej niż jedną cząsteczkę w tę samą stronę, a antyportery transportują więcej niż jedną cząsteczkę w przeciwnych kierunkach.

Jakie są różnice między transportem biernym i aktywnym?

Transport bierny nie wymaga nakładu energii komórki, ponieważ cząsteczki przemieszczają się zgodnie z gradientem stężeń (dyfuzja prosta i ułatwiona). Transport aktywny wymaga nakładu energii (najczęściej w postaci ATP), ponieważ cząsteczki przemieszczają się wbrew gradientowi stężeń.

Co to są eikozanoidy i jakie mają działanie?

Eikozanoidy to hormony tkankowe produkowane w błonach komórkowych z wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które regulują różne procesy w organizmie, w tym pracę układu pokarmowego. Działają autokrynnie lub parakrynnie.

Co to jest peroksydacja lipidów i jakie są jej skutki?

Peroksydacja lipidów to proces utleniania wielonienasyconych kwasów tłuszczowych w błonach komórkowych, prowadzący do powstawania wolnych rodników i wodoronadtlenków, które mogą uszkadzać błony, białka i inne cząsteczki. Skutkiem tego procesu może być feroptoza.

Co to jest feroptoza i kiedy dochodzi do niej w komórce?

Feroptoza to zaprogramowana śmierć komórki inicjowana procesem wolnorodnikowym w obrębie błon komórkowych. Dochodzi do niej, gdy komórka nie radzi sobie z uszkodzeniami spowodowanymi przez peroksydację lipidów.

Jakie są mechanizmy usuwania jonów wapnia z cytoplazmy komórki mięśniowej?

Jony wapnia są usuwane z cytoplazmy komórki mięśniowej przez: ATPazę wapniową (transportuje jony wapnia z powrotem do retikulum endoplazmatycznego wbrew gradientowi stężeń) i wymiennik sodowo-wapniowy (transportuje jony wapnia na zewnątrz komórki, wymieniając je na jony sodu).

Jakie są typy endocytozy i czym się różnią?

Wyróżniamy: pinocytozę (endocytozę fazy płynnej, pobieranie małych cząstek wraz z płynem), endocytozę receptorozależną (pobieranie konkretnych cząstek po przyłączeniu do receptorów, z udziałem klatryny), endocytozę kaweolarną i fagocytozę (pobieranie dużych cząstek, całą komórką tylko przez wybrane komórki)14.

Co to jest eferocytoza i na czym polega?

Eferocytoza to rodzaj fagocytozy, w której komórki fagocytujące usuwają resztki uszkodzonych i obumarłych komórek. Komórki te rozpoznają komórki przeznaczone do usunięcia po zmianach w błonie (obecność fosfatydyloseryny na zewnętrznej warstwie, zmieniony glikokaliks, utlenione fosfolipidy).

Co to jest autofagia i jakie są jej typy?

Autofagia to proces, w którym komórka usuwa zniszczone elementy. Wyróżniamy: makroautofagię (usuwanie uszkodzonych organelli poprzez utworzenie autofagosomu), mikroautofagię (bezpośrednie pochłanianie małych elementów przez lizosomy) i autofagię zależną od chaperonów (usuwanie uszkodzonych białek z udziałem białek opiekuńczych).

Jak nazywa się komórka mięśniowa i co charakteryzuje jej błonę komórkową?

Komórka mięśniowa nazywana jest miocytem lub włóknem mięśniowym. Jej błona komórkowa tworzy głębokie wpuklenia, zwane kanalikami T.

Co to jest siateczka sarkoplazmatyczna i jaką funkcję pełni w komórce mięśniowej?

Siateczka sarkoplazmatyczna to wyspecjalizowana forma siateczki endoplazmatycznej w komórkach mięśniowych, która magazynuje jony wapnia i uwalnia je do cytoplazmy, inicjując skurcz mięśnia.

Jakie są główne elementy cytoszkieletu i jaką rolę pełnią?

Główne elementy cytoszkieletu to: mikrotubule (utrzymanie kształtu komórki, transport wewnątrzkomórkowy), filamenty aktynowe (ruch komórki, endo- i egzocytoza) oraz filamenty pośrednie (wzmocnienie mechaniczne komórki, przekazywanie sygnałów).

Jakie białka są odpowiedzialne za połączenie filamentów aktynowych z błoną komórkową?

Do białek łączących filamenty aktynowe z błoną komórkową należą m.in. dystrofina, tropomiozyna i troponiny.

Co to są miozyny i jaką rolę pełnią w komórce?

Miozyny to białka motoryczne, które przesuwają się wzdłuż filamentów aktynowych, generując ruch i skurcz komórki. Wyróżniamy miozyny konwencjonalne (miozyna II, budująca miofilamenty mięśniowe) i niekonwencjonalne (odpowiedzialne za skurcz w innych miejscach).

Jakie są typy połączeń międzykomórkowych i jakie pełnią funkcje?

Wyróżniamy połączenia: uszczelniające (ścisłe) (uniemożliwiają dyfuzję między komórkami), zbierające (zapewniają powiązanie komórek w tkance) i komunikacyjne (umożliwiają komunikację między komórkami).

Jakie białka tworzą połączenia ścisłe (uszczelniające)?

Połączenia ścisłe tworzą białka: klaudyna, okludyna i białko JAM.

Co to są desmosomy i jaką funkcję pełnią?

Desmosomy to rodzaj połączeń zwierających, które łączą komórki. Filamenty pośrednie często są zaczepione w desmosomach.

Jakie białka biorą udział w tworzeniu połączeń zwierających?

W tworzeniu połączeń zwierających biorą udział białka: kadheryny lub integryny.

Co to są połączenia szczelinowe (komunikacyjne) i gdzie występują?

Połączenia szczelinowe to połączenia komunikacyjne, umożliwiające bezpośrednią wymianę małych cząsteczek między komórkami. Występują między komórkami nerwowymi, mięśniowymi i wydzielniczymi.

Co to jest synapsa motoryczna i jakie procesy w niej zachodzą?

Synapsa motoryczna to połączenie między komórką nerwową a komórką mięśniową. W synapsie dochodzi do uwalniania neurotransmitera (acetylocholiny) z komórki nerwowej, który aktywuje receptor na komórce mięśniowej, co prowadzi do skurczu mięśnia.

Co to jest mukowiscydoza i jaka jest jej przyczyna?

Mukowiscydoza to choroba genetyczna, spowodowana wadliwą pracą kanałów chlorkowych typu ABC. Powoduje ona produkcję gęstego śluzu w różnych narządach.

Jaki jest mechanizm działania leków sterydowych w stanach zapalnych?

Leki sterydowe hamują fosfolipazę A2, co uniemożliwia wydzielenie kwasu arachidonowego, a w efekcie hamują syntezę eikozanoidów. Przenikają przez każdą błonę, regulując ekspresję genów.

Jakie leki można wykorzystać w jonoforezie?

Do jonoforezy nadają się substancje, które mogą dysocjować na jony, na przykład niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Co to jest DOMS i z czego wynika?

DOMS (Delayed Onset Muscle Soreness) to opóźniona bolesność mięśni, wynikająca z mikrouszkodzeń mięśni (zerwanie połączeń w obrębie miofibryli) i stanu zapalnego.

Jakie choroby są związane z nieprawidłową autofagią?

Nieprawidłowa autofagia, prowadząca do gromadzenia uszkodzonych białek, jest związana z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak: choroba Alzheimera (białko tau), choroba Huntingtona (huntingtonina) i choroba Parkinsona.