NTB1: Academische woordenschat

a posteriori

later, achteraf

a priori

al gelijk vooraf, van tevoren

aanmerken

ter afkeuring opmerken

aanname (de)

hypothese, veronderstelling, premisse

abominabel

afschuwelijk, verfoeilijk

absorberen

inzuigen, opslorpen, verzwelgen

accidenteel

af en toe, bijkomstig

acclimatiseren

aan een ander klimaat wennen

accumulatie (de)

opeenhoping

accuraat

zeer nauwkeurig

achterhaald

verouderd, uit de tijd

acquisitie (de)

het werven van orders

ad hoc

speciaal voor dit doel

ad rem

snedig, gevat, geschikt

adagium (het)

spreekwoord, spreuk

adaptatie (de)

aanpassing (aan omstandigheden, een milieu, een vorm)

adaptief

aangepast voor een bepaalde omstandigheid

adapteren

aanpassen aan bepaalde omstandigheden

additief

toevoeging

additioneel

toegevoegd

agogie

opvoedings- en vormingswerk

alterneren

elkaar afwisselen, in regelmatige afwisseling op elkaar volgen

amalgaam

mengelmoes, mengsel van ongelijksoortige bestanddelen

ambulant

op de been, niet bedlegerig, zonder vaste plaats

amoreel

zonder morele preoccupatie, buiten zedelijke overwegingen om

amorf

ongevormd, vormeloos

analoog

overeenkomstig, overeenkomend

annotatie (de)

aantekening

anomalie (de)

onregelmatigheid, afwijking van regel of wet

antedateren

voorzien van een te vroege datum

anticiperen

vooruitlopen op

appendix (de)

aanhangsel in of bij een boek

applicatie (de)

toepassing

arbitrair

willekeurig

artificieel

kunstmatig

aselect

bepaald door het toeval, willekeurig

assessment (het)

een test waarbij men nagaat of iemand geschikt is (vaak gezegd in verband met een sollicitatie.)

assimilatie (de)

het in elkaar opgaan, aanpassen

associatie (de)

vereniging van personen, organisaties of staten, vooral met een economisch doel; onwillekeurig aangeleerde verbinding van gedachten, voorstellingen e.d.

attenderen

attent, opmerkzaam maken

attitude (de)

gedrag; de manier waarop men over iets of iemand denkt

attribuut (het)

karakteristiek, iets dat typisch bij iemand past, typisch kenmerk

auditief

op het gehoor betrekking hebbend

autonoom

zelfstandig, onafhankelijk

aversie (de)

weerzin

bagatelliseren

doen alsof het onbelangrijk is

basaal

behorend tot de basis, fundamenteel

beklijven

in de herinnering blijven

beogen

iets proberen te bereiken

berokkenen

iets kwaad teweegbrengen, veroorzaken

bewerkstelligen

teweegbrengen, uitvoeren

bijschaven

kleine gebreken bijwerken, herstellen

bilateraal

tweezijdig, wederzijds bindend

binair

tweevoudig, zich in tweeën verdelen

blauwdruk (de)

ontwerp, afdruk van een bouwkundige of technische tekening

blootstellen

blootgeven, exposeren

bonafide

betrouwbaar

bottleneck (de)

knelpunt

branche (de)

bedrijfstak

bureaucratie (de)

bestuursapparaat van ambtenaren (positieve betekenis); grote en logge organisatie die strikt volgens regeltjes werkt (negatieve betekenis)

calculeren

berekenen

calculatie (de)

berekening

capaciteit (de)

bekwaamheid, geschiktheid, kundigheid

casus (de)

geval

catalogiseren

in een catalogus opnemen

catastrofaal

noodlottig

causaal

oorzakelijk

centreren

naar het centrum brengen

cesuur (de)

de grens, het breukvlak voor de verandering

charitatief

liefdadig

charteren

afhuren, de hulp inroepen

chronologisch

volgens de chronologie, rangschikking van gebeurtenissen in de volgorde waarin ze hebben plaatsgevonden

circa

ongeveer

circulair

kringvormig, rondgaand

citeren

woorden letterlijk aanhalen

civiel

burgerlijk

claimen

vorderen, zich opwerpen als winnaar

claim (de)

(stellige) bewering (vaak over het effect van iets)

classificeren

klasseren, ordenen

classificatie (de)

rangschikking, indeling

clausule (de)

bepaling (in een contract)

cliché (het)

afgezaagde uitdrukking

cluster (de/het)

tros, groep, geheel (dingen die bij elkaar horen)

co-existentie (de)

het (vreedzaam) naast elkaar bestaan

coalitie (de)

verbond tussen belangengroepen

cognitief

de kennis betreffend

cognitie (de)

vermogen om iets te leren

coherent

samenhangend, logisch gestructureerd

cohesie (de)

samenhang

collectief (bn)

met de hele groep, gezamenlijk

collectief (zn) (het)

groep samenwerkende mensen

colloquium (het)

wetenschappelijke vergadering, discussiecollege

commotie (de)

opschudding, consternatie

compatibel

aansluitbaar, verenigbaar

compensatie (de)

vereffening, vergoeding

competent

ter zake kundig, bekwaam, vaardig

competentie

bekwaamheid

compilatie (de)

informatiedrager (boek, cd, grammofoonplaat e.d.) waarop bestaande teksten, muziekstukken, films of filmfragmenten zijn samengebracht, zonder toevoeging van nieuw materiaal

complementair

aanvullend

compliceren

ingewikkeld maken