De gevolgen van de IR (leef- en werkomstandigheden + marxisme)

Proletariaat

Arbeidersklasse zonder eigen bezit, werkend voor de bourgeoisie.

homo faber

De mens vindt geluk en betekenis in het maken.

collectivisme

Samenwerking en gemeenschappelijk bezit zijn belangrijker dan individueel bezit.

(Arbeiders die samen winkels oprichtten en ze gezamenlijk bezaten en beheerden.)

Heyman en Mareska

Socialistische politici die arbeidersrechten en coöperaties steunden.

Edward Anseele

Belgische socialist en leider van de arbeidersbeweging.

Karl Marx

Duitse filosoof, bedenker van het marxisme en communisme.

het communistische manifest

Boek van Marx en Engels over klassenstrijd en revolutie.

klassenmaatschappij

Samenleving met groepen op basis van rijkdom en macht.

(Bourgeoisie: de rijke fabrieksbazen en grondbezitters.

Proletariaat: de arme arbeiders die in fabrieken werkten en geen bezit hadden.)

bezit

Iets wat iemand heeft, zoals geld, land of goederen.

industriële burgerij

Rijke fabrieksbezitters en handelaren tijdens de industriële revolutie.

bourgeoisie

De rijke, machtige klasse, vooral ondernemers en fabrikanten.

(een fabriekseigenaar die rijk werd door arbeiders lange dagen te laten werken voor een laag loon.)

plattelandsvlucht

Mensen verlaten dorpen om in steden te werken.

monopolies

Eén bedrijf heeft totale controle over een product of markt.

de wet van vraag en aanbod

Prijzen veranderen door hoeveel mensen iets willen of hebben.

proletarisering

Middenklasse wordt armer en moet als arbeider werken.

verpaupering

Toenemende armoede en slechtere levensomstandigheden voor mensen.

(In de proletariaat was er verpaupering, hierdoor dacht marx dat er een grote opstand zou komen)

marxisme

Ideeën van Karl Marx over klassenstrijd en communisme.

historisch determinisme

Geschiedenis verloopt volgens vaste patronen en wetten

(Marx dacht dat er een grote opstand zou kome in de proletariaat die in de farbrieken werkten en zij bozer en armer werden, omdat het zo altijd is gebeurd in de geschiedenis)

bovenbouw

Ideeën, cultuur en politiek beïnvloed door economie en bezit.

onderbouw

Economische basis van de samenleving, zoals arbeid en productie.

historisch materialisme

Geschiedenis wordt bepaald door economie en klassenstrijd.

dialectische denker

Iemand die tegenstellingen onderzoekt en combineert.


These: Arbeiders worden slecht behandeld (probleem).
Antithese: Arbeiders eisen betere rechten en verzetten zich.
Synthese: Er ontstaat een nieuwe samenleving waar de arbeiders meer macht krijgen.

these

Een stelling of idee als beginpunt van discussie

antithese

Het tegenovergestelde idee van een bestaande these.

synthese

Nieuwe oplossing door combinatie van these en antithese.

antiliberale

Tegen individuele vrijheid en vrije marktprincipes

coöperatieven

Organisatie waar leden samenwerken en winst eerlijk verdelen

(Boeren die samenwerken en dan al het winst onder mekaar verdelen)

communisme

Ideologie waarin iedereen bezit deelt en klassen verdwijnen.

Wet-Le Chapelier

Een Franse wet uit 1791 die vakbonden en stakingen verbood om de vrijheid van arbeid en handel te beschermen.

werkmansboekje

Een officieel document dat arbeiders kregen waarin hun arbeidsvoorwaarden en werkhistorie stonden, vaak gebruikt om controle op werk te houden.

Nog leren (7)

Je hebt een begin gemaakt met het leren van deze termen. Hou vol!