Psychologia społeczna- Rozdział 5

Asymetria atrybucji aktora i obserwatora

skłonność wykonawcy działania (aktora) do upatrywania jego przyczyn w czyn- nikach sytuacyjnych, a obserwatora tego samego działania do upatrywania jego przyczyn w osobo- wości wykonawcy.

Atrybucje

wnioski o przyczynach zdarzeń i przyczynach zachowań ludzi (także własnych).

Atrybucyjny model współzmienności

Cienkie plastry zachowania

Dominacja

Dwuetapowy model atrybucji

Efekt fałszywej powszechności

skłonność do przeceniania częstości, z jaką u innych ludzi występują nasze zachowania i przekonania, a niedoceniania częstości zachowań i przekonań alternatywnych.

Efekt negatywności

silniejsze uzależnienie ocen i sądów od informacji negatywnych niż pozytywnych (przy wyrównanej wartościowości).

Efekt pierwszeństwa

silniejsze oddziaływanie na sąd informacji podanych jako pierwsze z kolei; większa zmiana postawy pod wpływem argumentów odebranych jako pierwsze z kolei.

Efekt świeżości

silniejsze oddziaływanie na sąd informacji podanych jako pierwsze z kolei; większa zmiana postawy pod wpływem argumentów odebranych jako pierwsze z kolei.

Egocentryzm atrybucyjny

przecenianie własnego wkładu w wyniki osiągane wspólnie z jakimś innym człowiekiem lub grupą.

Egotyzm atrybucyjny

skłonność do wyjaśniania własnych zachowań w pochlebny sposób, w szczególności upatrywanie przyczyn sukcesu w czynnikach wewnętrznych, a porażki – w czynnikach zewnętrznych

Inklinacja pozytywna

skłonność do zakładania ***a priori***, że świat (w tym ludzie) jest raczej pozytywny niż negatywny.

Oceny schematopochodne

Podstawowy błąd atrybucji

skłonność do przypisywania cudzych zachowań czynnikom wewnętrznym (związanym z osobowością wykonawcy) przy niedocenianiu roli sytuacyjnych wyznaczników zachowania (takich jak wymagania roli lub oczekiwania innych ludzi)

Powszechność zachowania

Samospełniająca się przepowiednia

potwierdzanie czyichś pierwotnie fałszywych oczekiwań przez zachowanie osoby, której oczekiwania te dotyczą.

Spontaniczne wnioski o cechach

Spójność zachowania

Sprawczość

orientacja na cele i zadania, jeden z podstawowych wymiarów spostrzegania społecznego (obok → wspólnotowości)

Strategia diagnostyczności

poszukiwanie informacji pozwalających najlepiej rozstrzygać między sprawdzaną hipotezą a jej alternatywami.

Strategia konfirmacji

poszukiwanie informacji bardziej prawdopodobnych przy założeniu prawdziwości sprawdzanej hipotezy niż hipotez alternatywnych.

Trójetapowy model atrybucji

Wartościowość

Wnioski korespondentce

Wspólonotowość

nastawienie na relacje społeczne (z jednostkami lub grupami), jeden z podstawowych wymiarów spostrzegania społecznego (obok → sprawczości).

Wybiórczość zachowania

Wymiary twarzy