Kafli 5 - Schedules of Reinforcement

Styrkingarháttur (schedule of reinforcement)

Styrkingarháttur (schedule of reinforcement)

Skipulag sem segir til um hvernig og hvenær greinireiti og afleiðingar hegðunar eru birt.

C.B. Ferster

Gaf út yfirgripsmiklar rannsóknir á styrkingarháttum ásamt Skinner.

Gerði bætingar á hlaritaranum.

Gerði grein fyrir, ásamt Skinner, að eina sambandið sem dúfur höfðu við prógrammingbúnað væri einmitt þegar styrking væri veitt en að mörg áreiti gætu komið að þessu atviki.

Bein greining á taugalífeðlisfræði

Sýnir okkur hvernig hegðun breytist í gegnum starfandi styrkingarskilmála

Svörunarmynstur

Verða vegna styrkingarskilmála sem eru til staðar.

1. Steady-state frammistaða

2. Break-and-run mynstur

3. Scalloping

Steady-state frammistaða

Styrkingarhættir stjórna hegðun og á endanum verður hegðunin alveg stöðug frá degi til dags

• Break and run mynstur er steady state

Break-and-run mynstur

Myndast við fastan hlutfallshátt, þar sem lífveran gerir allt sem hún þarf að gera og pásar svo. Síðan fylgir meiri hegðun og önnur pása þar eftir.

Mechner táknun (Mechner notation)

Lýsir frumbreytunni, ekki tilraunadýrinu

Sístyrking (continuous reinforcement, CRF)

Öll virk hegðun er styrkt

• Conjugate reinforcement

• Viðnám við slokknun er veikt

• Formgerð hegðunar verður stöðug (stereotyped) og það breytist ekki fyrr en hegðunin er sett á slokknun

Conjugate reinforcement

Gerð sístyrkingar þar sem eiginleikar styrkingar, þ.á.m. tíðni og styrkur, tengjast ákveðnum eiginleikum svörunar.

T.d. hávær grátur hjá barni tengist snöggri umönnun foreldris.

Leiðir til fljótlegri tileinkunar en venjuleg sístyrking og hærri svörunartopps.

Endurvakning (resurgance)

Aukning á breytileika formgerðar hegðunar á meðan slokknun stendur, eftir styrkingartímabil.

Getur bæði stuðlað að skapandi eða upprunalegri (original) hegðun, og að bakslagi í vandamálahegðun á meðan meðferð stendur.

Hlutfallshættir (ratio schedules)

Styrking fæst eftir fyrirfram ákveðinn fjölda svara

Bilshættir (interval schedules)

Svar er styrkt þegar ákveðinn tími hefur liðið

Fastir hættir (fixed schedules)

Styrking fæst eftir ákveðinn fjölda svara eða eftir að ákveðinn tími er liðinn

Breytilegir hættir (interval schedules)

Svar- og tímaskilmálar breytast frá styrki til styrkis

Grunnstyrkingarskilmálar

1. Fastur hlutfallsháttur

2. Breytilegur hlutfallsháttur

3. Fastur bilsháttur

4. Breytilegur bilsháttur

Fastur hlutfallsháttur (fixed ratio, FR)

Styrking fæst eftir ákveðinn fjölda svara

• Break-and-run mynstur fylgir. Í slokknun verður pásan í mynstrinu lengri og há tíðni svara fylgir.

Postreinforcement pause, PRP

Pásan sem kemur í break-and-run mynstri, birtist sem flöt lína í hlaðriti.

Pásan verður ekki vegna þess að lífveran er að innbyrða mat, heldur veltur tímalengd hennar á fyrri styrkingu, þar sem að hún verður Sdelta fyrir frekari styrkingu.

• Getur skýrt t.d. frestun hjá mannfólki

Upcoming ratio requirement

Eftir því sem biðin eftir styrkingu eykst, því lengri eru postreinforcement pásur. Ef að það þarf að bíða rosalega lengi getur svörun verið nánast engin. Þegar, og ef, svörun verður, þá svarar dýrið mjög mikið.

Preratio pause

Atferlisfræðingar samtímans nota orðið preratio pause í staðinn fyrir postreinforcement pause

Breytilegur hlutfallsháttur (variable ratio, VR)

Fjöldi svara til að fá styrkingu breytist með hverjum styrki.

Meðaltíðni svara er notað til að skilgreina breytilega hlutfallsháttinn.

• Framleiðir háa tíðni svara

• Framleiðir skjót svör - ein skýring á því er að það er engin postreinforcement pása. Það geta orðið PRP ef að hlutfallið er ekki hátt, og þá eru þær yfirleitt minni en í föstum hlutfallshætti.

• Erfiðara að slökkva

Short runs to reinforcement

Þegar styrkir fylgir strax á eftir öðrum styrki.

Minnkar líkurnar á postreinforcement pásu á breytilegum hlutfallshætti.

Tilviljanakenndur hlutfallsháttur (random ratio (R-R) schedule of reinforcement)

Háttur þar sem styrking fyrir hegðun virðist vera alveg tilviljanakennd.

• Frammistaða svipar til frammistöðu á breytilegum hlutfallshætti

• Maður læsist meira í hættinum, t.d. eins og þegar maður spilar fjárhættuspil

Fastur bilháttur (fixed interval, FI)

Virkir er styrktur eftir að ákveðið langur tími er liðinn

• Lífverur geta ekki skynjað tíma þegar þau eru í þessum hætti

• Mediating behavior getur átt sér stað þar sem dýr láta tímann líða með því t.d. snyrta sig. Hjá fólki er dæmigerð hegðun að ganga um herbergi. Þessi hegðun er stundum nýtt til að meta hve langur tími líður.

Scalloping

Svörunarmynstur í föstum bilshætti.

PRP verður, og síðan nokkur svör, sem aukast síðan að jafnaði þar til að að þau eru komin upp í háa tíðni og helst þar til tíminn klárast.

• Lowe: Dýr sýna þetta mynstur yfirleitt en ekki mannfólk. Mannfólk gerir annað af tvennu:

  • Ónæg, stöðug svörun með háa tíðni

  • Næg, break-and-run svörun með lága tíðni

Interreinforcement interval, IRI

Tíminn á milli styrkja. PRP verður lengra eftir því sem IRI lengist.

Getur haft þrjú einkenni:

1. Postreinforcement pása

2. Tímabil þar sem tíðni svörunar eykst hægt og rólega

3. Lokatímabil með mikilli svörun

Assumption of generality

Sú forsenda að hægt sé að alhæfa styrkingarskilmála yfir tegundir, styrkingar og hegðun

Fólk og reglur

Rannsókn á breytilegum hlutfallshætti.

Fólk fylgir eigin reglum til að fá styrkingu. Þegar reglan og styrkingarskilmálar clasha breytir fólk um reglu til að öðlast styrki.

Lowe var því með kenningu um að mannfólk sem gæti ekki talað (börn) myndu sýna mynstur eins og dýr (t.d. scalloping)

• Ungabörn sýndu svipuð svörunarmynstur og rottur

• Gæti verið að þetta sé ekki vegna tungumálakunnáttu heldur vegna meiri reynslu fullorðinna

• Rottur voru með svipaða frammistöðu og fullorðnir á FI eftir að hafa fengið reynslu á hlutfallshætti

• Það má því segja að bæði tungumálakunnátta og reynsla skýri hvers vegna mannfólk sýni ekki svörunarmynstur sem eru dæmigerð fyrir dýr

Breytilegur bilháttur (variable interval, VI)

Svör eru styrkt eftir að breytilegur tími er liðinn. Þessi styrkingarháttur er algengur í daglegu lífi.

• Svörunartíðni er stöðug og í meðallagi

• Pásan sem verður í föstum bilshætti á sér yfirleitt ekki stað í breytilegum bilshætti

• Frekar erfitt að slökkva, hegðun heldur áfram að vera stöðug

• Frammistaða á breytilegum bilshætti er oft notað sem grunnskeið til að meta aðrar frumbreytur

Behavioral momentum

Hegðun sem viðhelst eða heldur áfram í viðveru greinireitis þrátt fyrir aðra truflandi þætti

T.d. að halda áfram að læra þó að maturinn sé tilbúinn

• Momentum verður meiri á VI hætti

Atferlisgreining og biofeedback

Fimm mismunandi feedback-skilmálar voru skoðaðir í sambandi við vöðvaspennu í framhandlegg:

1. FR - framleiddi meiri rafvirkni

2. VR - framleiddi meiri rafvirkni og meira viðnám við slokknun

3. FI

4. VI - meira viðnám við slokknun

5. CRF + slokknun - EMG svörun var stöðugust

Út frá þessari rannsókn er hægt að draga þá ályktun að sómatíska taugakerfið er líka undir virkum styrkingarskilmálum.

Limited hold skilmáli

Styrkir er tiltækur í ákveðinn tíma eftir breytilega pásu (variable interval). Þetta eykur tíðni svörunar með því að styrkja stuttar pásur á milli svarana (interresponse times).

Progressive hlutfallsháttur (progressive ratio, PR)

Hlutfallsskilmálar fyrir styrkingu aukast kerfisbundið, vanalega eftir hvern styrki

• Það hefur mikilvæg áhrif hvernig aukningin er

  • Arithmetic: Svörunartíðni minnkar línulega

  • Geometric: Svörunartíðni minnkar beint niður í litla og stöðuga svörunartíðni

• Gerir rannsakendum kleift að skoða styrkjandi áhrif lyfja sem eru notuð til að stjórna vandamálahegðun

• Hefur verið notað til að skoða styrkingarvirkni matar þegar kemur að ofáti og yfirþyngd

Rannsókn á rottum í yfirþyngd

Progressive hlutfallsháttur var notaður til að skoða þetta.

Fannst enginn munur á virkni styrkingar á milli rotta sem voru í yfirþyngd og þeirra sem voru það ekki.

Breakpoint

Hæsta hlutfallsgildi sem er klárað í progressive hlutfallshætti. Notað til að mæla áhrif styrkis.

Virkni styrkis (reinforcement efficacy)

Áhrif styrkis.

Breakpoint lyfja gefur til kynna hversu mikla virka hegðun lyfið viðheldur með hverjum skammti.

Opið hagkerfi (open economy)

Dæmigert fyrir progressive hlutfallshátt.

Dýr fá smá mat fyrir svörun í tilraun, en fá mestan mat eftir að tilraunafasi hættir til að viðhalda líkamsþyngd þeirra.

Lokað hagkerfi (closed economy)

Dýr sem uppfylla hegðunarleg skilyrði fá allan mat sem þau munu fá í tilraunaaðstæðum

Activity anorexia

Þegar rottur vilja frekar hlaupa á hjóli en að borða.

Gengur upp þróunarfræðilega séð þar sem að það getur haft afkomugildi að halda áfram að hlaupa þegar maður er í svelti, í von um að finna meiri fæðu annarsstaðar.

Steady state

Þegar hegðun dýrs er orðin stöðug og sýnir litlar breytingar frá degi til dags.

• Break-and-run mynstur er steady state

Transition state

Tímabil á milli upprunalegu steady state frammistöðu og næsta steady state. Slokknun getur orðið á þessu tímabili og því ekki ákjósanlegt að nota það í rannsóknum.

Ratio strain

Dýrið bíður lengur og lengur eftir að hafa fengið styrki (PRP verður lengri).

Verður þegar breytt er strax úr sístyrkingu yfir í fastan hlutfallshátt.

Interreinforcement interval (IRI)

Tíminn á milli styrkja. PRP verður lengra eftir því sem IRI lengist.

Rannsókn á að hætta að reykja

Fólki var skipt í 3 hópa:

1. Progressive styrking

2. Föst styrking

3. Samanburðarhópur

Fólki í progressive og föstum hópi náði 80% af abstinence prófunum, en samanburðarhópurinn aðeins 40%.

Progressive - 22% byrjuðu að reykja aftur

Föst styrking - 60% byrjuðu að reykja aftur

Samanburður - 82% byrjuðu að reykja aftur

Það lítur því út fyrir að progressive styrkingarháttur sé góð skammtímaleið til að hætta að reykja.

Molecular accounts of schedule performance

Lítur á hvað gerist á milli svarana lífveru og hvernig það ræðst af styrkingarhætti.

Byggir á því að eitthvað gerist á undan svörun, sem er síðan styrkt.

Interresponse time, IRT

Hegðun sem á sér stað á milli samhliða svara.

Lengri á breytilegum bilshætti heldur en breytilegum hlutfallshætti.

Rannsóknir hafa sýnt að það sé hægt að breyta IRT með því að styrkja ákveðna tímalengd. Þannig má segja að IRT sé virk hegðun, en virkar einnig sem greinistyrking fyrir aðra hegðun.

Molar accounts of schedule performance

Lítur á hegðunarmynstur út frá allsherjarstyrkingarmagninu sem lífvera fær