Microben keywords 2023

Hoorcollege 5 Rep

Eukarya

Eukaryoten vormen een van de drie domeinen van het leven. Eukaryoten zijn alle organismen waarvan iedere cel een celkern bevat. Omvatten een groot bereik van grootte en vorm. Van gigantische walvissen tot microbiële schimmels, algen, planten en protisten (eencellige eukaryoot)

Fungi

Schimmels of zwammen, wetenschappelijke naam: Fungi zijn eukaryotische organismen die het rijk van de Fungi vormen. Ze bestaan uit cellen met een of soms twee celkernen, mitochondriën en een cytoskelet, maar in tegenstelling tot de dieren, waarvan ze de zustergroep vormen, hebben schimmels vaak celwanden.

Genome size

Genoomgrootte is de totale hoeveelheid DNA die zich in één kopie van een enkel compleet genoom bevindt.

Ascomycota

Ascomyceten, ook wel zakjeszwammen genoemd, zijn een stam in het rijk der schimmels. Ze hebben sporenzakjes, karakteristieke voortplantingsstructuren die microscopisch waarneembaar zijn.

Ascus

Een sporenzakje of ascus is een sporendragend doosje bij de zakjeszwammen. In een sporenzakje, dat gevormd wordt doordat de zygote zich verlengt tot een langwerpig band- of cilindervormig kapsel, vindt de meiose plaats, waardoor het aantal kernen naar vier stijgt en gelijktijdig de haploïde toestand hersteld wordt.

Ascospore

Een ascospore is een schimmelspoor, die in een ascus zit of die in een ascus is geproduceerd. Een spoorzakje bevat 8 ascosporen die worden gevormd door een meiotische deling gevolgd door een mitotische deling

Basidiomycota

Basidiosporen van primaire en secundaire mycelia; produceren paddenstoelen.

Mycelium

Het netwerk van alle draden van een schimmel.

Hypha(e)

De uitstekingen (pootjes) in mycelium, gemaakt van chitin.

Septum

Een septum is een interne wand, waarmee de cellen van een schimmel van elkaar worden gescheiden en is gemaakt van chitine.

Conidia (spores)

Een conidium is een ongeslachtelijke, onbeweeglijke spore van de anamorfe ascomyceten, die buiten een sporangium door een verandering van een hyfe of op een conidiofoor wordt gevormd. De spore is haploïd en celdeling vindt plaats door mitose. Vele huidschimmels vormen conidiën.

Fruiting body

Een multicellulaire structuur waarop spore-producerende structuren, zoals basidia of asci, worden geboren.

Hyphal fusion

Dikaryon, dikaryotic

Een dikaryon is een cel met twee haploïde kernen die synchroon delen. Een dikaryon komt voor bij sommige schimmels en ontstaat als twee verschillende (een + en een) schimmeldraden met elkaar versmelten. In een bepaalde fase van de levenscyclus versmelten beide kernen, waardoor diploïde cellen ontstaan.

Clamp connection

Gespen zijn gespvormige uitgroeiingen op de septa van schimmeldraden bij de meeste Basidiomyceten of Ascomyceten.

Nuclear fusion

Kernfusie is het samensmelten van de kernen van verschillende atomen, waarbij een andere, zwaardere kern wordt gevormd.

Meiosis

De meiose, reductiedeling of rijpingsdeling is een tweedelig delingsproces dat voortplantingscellen produceert.

Absorptive nutrition

Schimmels scheiden enzymen af en absorberen vervolgens de afgebroken voedingsstoffen.

Multicellular, unicellular

* Multicellular: organisme is meercellig.
* Unicellular: organisme is eencellig.

Endosymbiosis

Verschijnsel waarbij een organisme symbiotisch leeft in de cellen/lichaam van een gastheerorganisme.

Antibiotic

Een antibioticum is een geneesmiddel dat bacteriële infecties bestrijdt.

Penicillium, penicillin

Chitin

Chitine is een polysacharide, die voorkomt als bouwstof in de celwanden van schimmels en in het exoskelet van geleedpotigen, zoals insecten, kreeftachtigen en spinnen, waarbij het zorgt voor de stevigheid, ook van de pantsers.

Glucan

Suikers die gevonden worden in celwanden in microben en kunnen ook gebruikt worden als medicijn. Een glucaan is een polysacharide van D-glucose monomeren. Glucanen worden met elkaar verbonden door glycosidische bindingen.

Cellulose

Cellulose is het hoofdbestanddeel van de celwanden van planten.

Ergosterol

Ergosterol is een sterol, waarvan de chemische structuur veel lijkt op die van cholesterol. De zuivere stof is een witte vaste stof, bijna onoplosbaar in water. Het is voor het eerst geïsoleerd uit moederkoorn (ergot in het Engels).

Yeast

Gisten zijn eencellige, eukaryote micro-organismen die behoren tot het rijk van de schimmels.

Saccharomyces

Saccharomyces is een geslacht van gisten die zich kenmerken door omzetting van koolhydraten en hun onvermogen nitraten om te zetten.

Candida

Candida albicans is een gist die leeft in het maag-darmstelsel en de tractus urogenitalis.

Budding

Knopvorming treedt op bij verschillende organismen en kan leiden tot groei, vegetatieve vermeerdering en generatieve vermeerdering. Gisten reproduceren zich hiermee.

Mycorrhizae

Samenlevingsvorm van schimmels en planten via de wortels.

Glomeromycota

Glomeromycota is een stam in het rijk van de schimmels. (1 klasse, 200 soorten)

\n Arbuscular mycorrhizae

Een arbusculaire mycorrhiza is een type mycorrhiza waarbij de symbiont-schimmel de corticale cellen van de wortels van een vaatplant binnendringt en arbuscules vormt.

\n Endomycorrhizae

De endomycorrhizae dringen in de corticale cellen van de meeste planten met twee hoofdtypen structuur. De blaasjes zouden voornamelijk voor opslag dienen en de arbuscules zouden vooral dienen voor de uitwisseling van voedingsstoffen.

De schimmel ontvangt energie van de plant, en de plant ontvangt mineralen (vooral P) en water van de schimmel.

Ectomycorrhizae

Een ectomycorrhiza is een vorm van symbiotische relatie die optreedt tussen een symbiont van een schimmel, of mycobiont, en de wortels van verschillende plantensoorten.

Lichens

Een korstmos is een schimmel die in mutualistische symbiose samenleeft met een alg of met een blauwwier.

\n Mycotoxins

Een mycotoxine is een gif geproduceerd door een organisme van de schimmelfamilie.

Mycoses

Mycosen of schimmelziekten zijn infecties veroorzaakt door parasitaire schimmels.

Dimorphic yeast

Schimmels die zich zowel als gist en mold (schimmel) kunnen gedragen.

Targets of antifungal agents

Primaire moleculaire doelen voor antischimmelmiddelen zijn enzymen en andere moleculen die betrokken zijn bij de celwandsynthese, plasmamembraansynthese synthese, schimmel DNA en eiwitsynthese, cellulaire functie-gerelateerde en virulentie factoren.

Azol

* Wordt gebruikt tegen schimmels in de landbouw, maar dit leidt tot resistentie.
* Een groep van heterocyclische stikstofverbindingen.
* Vaak, maar niet noodzakelijk, is er nog één ander niet-koolstofatoom in de ring aanwezig: zwavel of zuurstof.
* 5 basisstructuren, alle aromatisch: pyrrool, pyrazool, thiazool, oxazool en isoxazool.

Lynn Margulis

De grondlegger van de endosymbiose (SET) voor het ontstaan van eukaryotische cellen.

Johanna Westerdijk

* Heeft aangetoond dat de schimmel ook een ziekteverwekker is. (bij de aardappelziekte)
* Eerste vrouwelijke hoogleraar in Nederland

\n Alexander Fleming

Ontdekker van penicilline.