Samenvatting Ecologie en Micro-organismen

Flashcards in het Nederlands over ecologie, ecosystemen, biodiversiteit, energiestromen, populaties, interacties, micro-organismen en classificatie, gebaseerd op een collegedictaat.

biotisch

Levend

abiotisch

Niet-levend

cel

Kleinste structurele en functionele eenheid van leven

weefsel

Gevormd door cellen met dezelfde vorm en functie (bijeenliggend)

organisme

Meercellig

populatie

Alle organismen van dezelfde soort die in een bepaald gebied voorkomen, plus interactie tussen individuen is mogelijk

levensgemeenschap

Verzameling populaties van verschillende soorten die elkaar direct/indirect beïnvloeden

ecosysteem

Gevormd door alle relaties tussen organismen van een levensgemeenschap en alle invloeden van abiotische factoren op deze organismen; geheel van interacties tussen alle biotische en abiotische factoren in een biotoop

biodiversiteit

Verscheidenheid aan leven in al zijn vormen (ecosystemen, organismen, genetische variatie)

ecologie

Wetenschap die de complexe wisselwerking tussen organismen en biotoop bestudeert op verschillende organisatieniveaus

biotoop

Alle abiotische en biotische factoren die in een gebied aanwezig zijn; 'de woonplaats'

habitat

Optimale plaats voor een organisme; 'het adres'

niche

Ecologische rol/functie die een soort heeft binnen een ecosysteem; 'het beroep'

indicatorsoorten

Planten/diersoorten die aangeven of een specifiek kenmerk aan- of afwezig is in een milieu

natuurlijke ecosystemen

Verstoring door mens minimaal

halfnatuurlijke ecosystemen

Sterke invloed van menselijke activiteit

kunstmatige ecosystemen

Menselijke verstoring heeft duidelijke impact

voedselrelaties

de ene dient als voedsel voor de andere (2 ≠ soorten)

fotosynthesereactie

water + koolstofdioxide -> glucose + zuurstofgas

autotrofe organismen

zelf, begin voedselketen

voedselketen

opeenvolging organismen waarbij elke schakel geheel/gedeeltelijk als voedsel dient voor de volgende schakel

voedselweb

schema waarop met pijlen de voornaamste voedselrelaties zijn weergegeven

heterotrofe organismen

anderen, NIET in staat anorganische stoffen omzetten in organische stoffen

herbivoren

planteneters

omnivoren

alleseters

carnivoren

vleeseters

reducenten

zetten dood organisch materiaal om naar anorganische stoffen

detrivoren

leven van dood organisch materiaal en verkleinen zo afval

voedselpiramide

grafische voorstelling van opeenvolgende voedselniveaus in de voedselketen

aantallenpiramide

aantal individuen in elke schakel van de voedselketen door rechthoeken voorgesteld

biomassa

organische stof opgebouwd door een organisme (drooggewicht)

biomassapiramide

voedselketen waarin biomassa wordt weergegeven in plaats van organismeaantallen

materiekringlopen

stoffen circuleren binnen een ecosysteem in kringlopen

populatiegrootte

aantal individuen in een populatie

broedsucces

geeft weer hoe goed het broedseizoen is geweest

toevalsfactoren

abiotische en biotische omgevingsfactoren die niet voorspelbaar zijn

verspreidingsgebied

gebied waarin de populatie voorkomt

populatiedichtheid

hoeveelheid individuen per oppervlakte-eenheid in een populatie

draagkracht

maximale hoeveelheid organismen die in een ecosysteem kunnen overleven en zich kunnen voortplanten

dynamisch evenwicht

manier waarop verschillende populaties in een levensgemeenschap elkaars populatiegrootte beïnvloeden rond een gemiddelde waarde

overexploitatie

wanneer organismen te veel hulpbronnen verbruiken

oversterfte

als verstoring van dynamisch evenwicht te groot is, sterven er meer individuen in een populatie dan bij natuurlijke sterfte

vaccinatie

organisme beschermen tegen een bepaalde ziekteverwekker door kunstmatige immuniteit

interspecifieke interacties

interacties tussen ≠ soorten

intraspecifieke interacties

interacties tussen organismen van = soort

symbioses

langdurige interspecifieke interacties waarbij minstens 1 van beide organismen een voordeel ervaart

predatie

relatie tussen 2 organismen waarbij de predator een levende prooi aanvalt

parasitoïsme

als gastheer (prooi) interactie niet overleeft, belangrijk dat de gastheer lang genoeg blijft leven zodat de parasitoïde tijd heeft om zich te ontwikkelen

parasitisme

gastheer overleeft de interactie wel. is een symbiose

ectoparasiet

buiten

endoparasiet

binnen

amensalisme

organisme hindert de ontwikkeling van een ander organisme door zijn aanwezigheid, zonder zelf voor- of nadeel te ondervinden

antibiose

1 organisme hindert de ontwikkeling van een ander organisme volledig, door gebruik van toxines

interspecifieke competitie

tussen verschillende soorten

mutualisme

symbiosevorm waarbij beide soorten voordeel ondervinden van elkaars aanwezigheid

coöperatie

verschillende soorten zijn toch in staat om samen te werken, hierdoor kunnen de soorten die dit niet doen tijdelijk voordeel behalen

commensalisme

2 organismen leven samen, alleen 1 van hun heeft voordeel en de andere niks

directe intraspecifieke concurrentie

individuen van dezelfde soort beconcurreren elkaar in elkaars nabijheid

indirecte concurrentie

soortgenoten beconcurreren elkaar zonder echt fysiek te kampen

coöperatie

soortgenoten werken tijdelijk of blijvend samen en levert ze belangrijke voordelen op

actief

aanvallen

passief

kleurcamouflage. verdedigingsstrategie

aangeboren gedrag

nature

aangeleerd gedrag

nurture

Aangeboren gedrag

instincten

reflexen

automatische onvrijwillige reactie op bepaalde prikkel, behoren vaak tot voeden, voortplanten en beschermen

klassieke conditionering

nieuwe reactie koppelen aan prikkel/2 dingen koppelen die niks te maken hebben met elkaar

operante conditionering

nieuw gedrag aanleren/aanmoedigen of ontmoedigen door beloningen en straffen

gewenning

regelmatig aan 1 zelfde prikkel worden blootgesteld: prikkel lokt dan geen reactie meer uit

inprenting

gedrag van opvoeders nadoen

oefen en herhalen

belangrijk bij uitvoeren nieuw gedragspatroon

inzicht

nieuw gedrag ontwikkelen door zicht op vorige gedragingen

proefondervindelijk leren of trial-and-error

nieuw gedrag lukt niet bij eerste poging, meerdere pogingen nodig

imitatie

nagebootst gedrag

visuele signalen

zicht

akoestische of auditieve signalen

geluid

chemische signalen

geuren

tactiele of sensitieve signalen

aanraking

DNA

erfelijk materiaal waardoor eigenschappen organisme bepaald worden

mutatie

door toevallige veranderingen in DNA

evolutie

proces waarbij nieuwe soort ontstaat

fotoautotrofen

gerbuiken zonlicht als energiebron

chemoautotrofen

halen energie uit het verbreken van chemische verbindingen, nemen energierijke voedingsstoffen uit organisch materiaal op

aeroob

zuurstofgas nodig

anaeroob

geen zuurstofgas nodig

generatietijd

tijd die nodig is om uit 1 cel 2 dochtercellen te vormen

voedselinfectie

ziek van het micro-organisme zelf

voedselvergiftiging (intoxicatie)

ziek van toxische stoffen geproduceerd door de micro-organismen

bacteriofagen

infecteren bacteriën, nuttig voor ons

gisten/microfungi

eencellige schimmels, hun eukaryote cellen bezitten celwand uit chitine en hebben geen bladgroenkorrels

microbiota

uitgebreide verzameling micro-organismen in en op ons lichaam, bestaan vooral uit bacteriën, maar ook uit schimmels, archaea, mijten en virussen, spelen belangrijke mutualistische of cemmensalistishe rol

microbioom

rijkdom micro-organismen aan genetisch materiaal en omgeving waarin ze leven, samenstelling nuttige micro-organismen en is voor iedereen uniek, nodig om te overleven