3️⃣ Nitrogen & Dinh dưỡng khoáng

Nitrogen trong cây hấp thụ ở dạng nào?

NH4⁺, NO3⁻ (không hấp thụ trực tiếp N2 hay N hữu cơ).

Vi khuẩn cố định N2?

Rhizobium, Azotobacter, Nostoc, Anabaena… → nhờ enzyme nitrogenase.

• Điều kiện: kị khí, ATP, lực khử mạnh.

.

Enzyme cố định N2?

Nitrogenase (cần ATP + môi trường kị khí).

Quá trình chuyển N trong cây?

N2 → NH3 → NH4⁺ → NO3⁻ → amino acid/protein.

Biện pháp tăng N bền vững cho cây?

Phân hữu cơ, trồng họ Đậu, bèo hoa dâu, bón phân vô cơ hợp lý.

Dấu hiệu thiếu N?

Lá già vàng trước, sinh trưởng chậm.

Bón phân hợp lý nghĩa là gì?

Đúng lúc – đúng loại – đúng liều – đúng cách.

Nitrogen hữu cơ trong xác sinh vật cần làm gì để cây hấp thụ?

Ammonium hóa → Nitrate hóa → NH4⁺/NO3⁻.

pH đất ảnh hưởng đến hấp thu NO3⁻ & NH4⁺ ra sao?

NO3⁻ hấp thu tốt ở pH cao, NH4⁺ hấp thu tốt ở pH trung tính → cây khó dùng khoáng ở đất quá kiềm.

Phosphorus hấp thụ ở dạng nào?

H2PO4⁻, HPO4²⁻; không hấp thụ P2O5 nguyên tố.

Vai trò Nitrogen?

Thành phần protein, nucleic acid; điều hòa sinh trưởng.

Vai trò Mg, Ca, Fe, Mo?

• Mg: trung tâm diệp lục, enzyme.

• Ca: thành tế bào, enzyme.

• Fe: tổng hợp diệp lục.

• Mo: cố định N2, chuyển hóa NO3⁻.

Vi khuẩn phản nitrate hóa làm gì?

Chuyển NO3⁻ → N2 → làm mất đạm trong đất.

pH đất phù hợp hấp thụ khoáng?

6 – 6,5 → tối ưu cho NO3⁻ và NH4⁺.

Dấu hiệu cần bón phân?

Lá vàng, lá cong, mất màu đặc trưng từng nguyên tố.

Thế nào là nguyên tố dinh dưỡng khoáng thiết yếu?

Là nguyên tố:

1. Thiếu → cây không hoàn thành chu kỳ sống.

2. Không thể thay thế bằng nguyên tố khác.

3. Tham gia trực tiếp vào cấu tạo hay quá trình trao đổi chất.

Có bao nhiêu nguyên tố khoáng thiết yếu ở thực vật bậc cao?

17 nguyên tố: C, H, O (từ nước & khí quyển) + 14 nguyên tố khoáng.

14 nguyên tố khoáng thiết yếu chia thành mấy nhóm?

• Đa lượng (≥0,1% khối lượng khô): N, P, K, Ca, Mg, S.

• Vi lượng (<0,01% khối lượng khô): Fe, Mn, Zn, Cu, Mo, B, Cl, Ni.

Ni (Niken) có vai trò gì?

Là cofactor của urease (enzym phân giải ure).

Thiếu K cây biểu hiện gì?

Mép lá cháy xém, cây yếu, dễ đổ ngã.

Thiếu P cây biểu hiện gì?

Lá tím, rễ kém phát triển.

Thiếu Ca cây biểu hiện gì?

Chóp rễ, chóp lá non chết, lá cong.

Thiếu Mg cây biểu hiện gì?

Lá vàng giữa gân (do Mg là trung tâm của diệp lục).

Thiếu Fe cây biểu hiện gì?

Vàng lá non, gân vẫn xanh.

Vì sao bón nhiều phân hóa học có hại?

Gây dư thừa ion, ngộ độc, ô nhiễm môi trường.

Quá trình đồng hóa NH₄⁺ diễn ra theo con đường nào?

GS-GOGAT cycle (Glutamine synthetase & Glutamate synthase).