Nederlandse Middeleeuwen en Renaissance

Flashcards voor het herzien van college-aantekeningen over Nederlandse Middeleeuwen en Renaissance literatuur.

Welke boeken zijn kenmerkend voor de Middeleeuwen in de Nederlandse literatuur?

Karel en de Elegast, Van den vos Reynaerde, Mariken van Nieumeghen, Beatrys, Elkerlyc, Walewyn, Egidiuslied, Het stockske van Johan van Oldebarnevelt.

Wat is de canon in de Nederlandse literatuur?

Speciale lijsten met de meest waardevolle boeken uit de Nederlandse literatuur die niet weg te branden zijn en samen het literaire erfgoed van de Nederlandse cultuur vormen.

Wat is 'Van den vos Reynaerde'?

Satire waarin alle lagen van de middeleeuwse samenleving belachelijk worden gemaakt.

Wat was het motto en het wereldbeeld in de Middeleeuwen?

Memento mori (gedenk te sterven); het leven op aarde was een doorgangshuis voor het eeuwige leven na de dood. De cultuur was theocentrisch.

Hoe werden verhalen in de Middeleeuwen doorgegeven?

Verhalen werden mondeling overgegeven, vaak te herkennen aan eindrijm.

Wat waren rederijkerskamers?

Vereniging van mensen die literatuurwedstrijden hielden in gilde met veel regels.

Wat is een allegorisch verhaal?

Personages stellen eigenschappen voor; als je deugd hebt getoond tijdens je leven, ga je naar de hemel.

Wat was een belangrijke uitvinding door Johannes Gutenberg?

Boekdrukkunst (1450).

Waar gaat 'De goddelijke komedie' van Dante Alighieri over?

Een denkbeeldige reis door 3 rijken van het hiernamaals (hel, vagevuur, paradijs).

Welke lichaamssappen moesten in balans zijn volgens de middeleeuwse opvattingen?

Bloed, gele gal, zwarte gal en slijm.

Wat gebeurde er tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568-1648)?

Veel mensen vluchtten vanuit de zuidelijke Nederlanden naar het Noorden en namen kennis en rijkdom mee.

Wat betekent Renaissance?

Wedergeboorte vanwege vernieuwde interesse in de klassieken.

Wat was het motto van de Renaissance?

Carpe diem (pluk de dag): het leven is niet langer een wachtkamer voor het hiernamaals, maar een tijd die telt.

Wat is een sonnet?

Een vaste vorm van 14 versregels met 4 strofen.

Waarom is er veel discussie rond de term Gouden Eeuw?

Een discussie omdat het ook een tijd was van slavernij en armoede.

Wat is humanisme?

Niet god, maar de mens staat centraal.

Wat was het idee over kunst in de Middeleeuwen?

Gemeenschapskunst; kunst is van iedereen en voor iedereen.

Wat is monnikenwerk?

Monniken schreven teksten met de hand over op dierenhuiden (perkament).

Waar draaien Karelromans om?

Trouw aan God en de koning staat centraal, er komen veel vechtscènes, wonderen en sprookjeselementen in voor.

Waar draaien Arthurromans om?

Ridders van de ronde tafel bieden hulp aan wie het nodig heeft en zijn edelmoedig en hoofs naar vrouwen.

Waar dienden vrouwen vaak als voorbeeld voor in middeleeuwse teksten?

Een voorbeeld hoe je juist wel of niet moest leven.

Waar gaat het verhaal van Beatrijs over?

Het verhaal speelt zich af rond de ontrouw van Beatrijs die na boetedoening vergiffenis krijgt.

Wat wilt Mariken van Nieumeghen?

Ze wilt hulp en het maakt haar niet uit of die van god of duivel komt.

Hoe waren mystici bezig met God?

In liefdevolle overgave aan God, beschrijft in visioenen, brieven en liederen haar reis naar eenwording met god.

Wat zijn de betekenissen van de getallen 7, 3, en 13?

7 = getal van volmaking, 3 = heilige drie-eenheid, 13 = ongeluksgetal.

Wat ontdekte Erasmus door het humanisme?

Hij kwam erachter dat er vertaalfouten in de Bijbel stonden

Wie is een voorbeeld van de Nederlandse homo universalis?

Constantijn Huygens.

Waar gaat het Nederlandse volkslied over?

Strijd tegen Spanjaarden.

Wat zijn epigrammen?

Korte gedichten met een woordspeling.

Wat is een embleem?

Woord en beeld gecombineerd.

Wat introduceerde Petrarca?

Hij introduceerde het sonnet en schrijft veel liefdespoëzie over zijn onbereikbare ideale vrouw Laura.

Waar gaat Warenar over?

Een komedie over een Amsterdamse vrek, boodschap is carpe diem.

Wat is een strofe?

Verzameling van versregels met witregel.

Wat is een woordspeling?

Woord heeft een dubbele betekenis.

Wat is translatio?

Vertalen klassieke teksten.

Wat is imitatio?

Navolgen van klassiek werk.

Wat is aemulatio?

Overtreffen door christelijke elementen toe te voegen.

Waar moet een verhaal volgens de poëtica van Aristoteles aan voldoen?

Eenheid van plaats, tijd en handeling.

Wat wordt naast het epos beschouwd als het hoogste op literair gebied?

Tragedie (treurspel).

Wat is komedie (blijspel)?

Doel: amuseren, ontspannen en moraliseren.

Wat is een klucht?

Doel: vermaak en iets leren.