Aardrijkskunde eindjaars examen 2024-2025

Albedo

De mate waarin een oppervlak zonlicht terugkaatst. Hoog bij ijs, laag bij asfalt.

Broeikasffect

Warmte blijft hangen in de atmosfeer door broeikasgassen → opwarming.

Antropogeen

Door de mens veroorzaakt (bijv. vervuiling, klimaatverandering).

Broeikasgas

Gas dat warmte vasthoudt, zoals CO₂, CH₄, N₂O en waterdamp.

Wereldwijd

Over de hele wereld; mondiaal.

Volksgezondheid

De algemene gezondheid van een bevolking.

HDI

Index die de ontwikkeling van een land meet: inkomen, opleiding en levensverwachting.

Exoten

Soorten (dieren of planten) die van nature niet in een gebied thuishoren.

Fauna

Alle dieren in een gebied.

Flora

Alle planten in een gebied.

Migratie

Verhuizen van mensen, vaak vanwege klimaat of armoede.

Demografie

Studie van bevolkingscijfers en kenmerken. "Demografisch" = wat met bevolking te maken heeft.

Duurzaamheid (PPP's)

Balans tussen People (mensen), Planet (aarde), en Profit (economie).

Donutsmodel

Model met een veilige zone tussen sociale ondergrens en ecologische bovengrens.

België versus Bolivia

België: rijker, hogere uitstoot; Bolivia: armer, minder middelen tegen klimaatverandering.

België versus Canada

Beide rijke landen, maar Canada heeft meer natuur en kouder klimaat.

België versus VS

Beide welvarend, maar VS stoot veel meer uit en is minder duurzaam.

België versus Venezuela

België: stabieler, hoger HDI; Venezuela: crisis, instabiel beleid.

België versus Congo

België: hoge levensstandaard; Congo: lage HDI, weinig middelen.

Levensverwachting

Gemiddelde leeftijd die mensen in een land bereiken.

Planetair

Wat de hele planeet betreft, wereldwijd niveau.

Globale zuiden

Armere landen in het zuiden van de wereld; vaak kwetsbaarder voor klimaatproblemen.

Genetisch gemodificeerd gewas

Plant met aangepast DNA voor betere groei of weerstand.

Geo-engineering

Kunstmatige ingrepen om het klimaat te beïnvloeden (bv. zonlicht weerkaatsen).

Feedbackloop

Een proces dat zichzelf versterkt (positief) of afremt (negatief).

Klimaat versus weer

Klimaat = langetermijntrend; weer = korte termijn, bv. vandaag.