Chủ đề 5: Cuộc vận động chuẩn bị cho CMT8 1945

Nguyên nhân, diễn biến chính của phong trào cách mạng 30-31

Nguyên nhân:

-Kinh tế:

+Cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới (29-33) lan nhanh sang các nước thuộc địa và phụ thuộc, trong đó có vn.

+Chính sách áp bức, bóc lột của đế quốc và phong kiến làm đời sống nhân dân thêm khổ cực.

=>Mâu thuẫn xã hội trở nên gay gắt.

-Chính trị: sau khởi nghĩa yên bái, pháp tiến hành cuộc khủng bố trắng khiến tình hình đông dương căng thẳng.

-ĐCSVN ra đời đã kết hợp khẩu hiệu ‘‘độc lập dân tộc’’ và ‘‘ruộng đất dân cày’’, đáp ứng phần nào nguyện vọng nhân dân, kịp thời tập hợp và phát động đấu tranh.

=> Bùng nổ phong trào cách mạng 30 31, nguyên nhân đcsvn ra đời là cơ bản quyết định bùng nổ phong trào.

Diễn biến:

-Toàn quốc:

+Phong trào đấu tranh do đcs lãnh đạo bùng lên mạnh mẽ khắp 3 miền, nổi lên là phong trào công nhân và nông dân.

+1/5/1930, công nhân và nông dân dưới sự lãnh đạo của đảng đã tổ chức kỉ niệm ngày quốc tế lao động dưới nhiều hình thức để biểu dương lực lượng và tỏ rõ sự đoàn kết với vô sản thế giới.

-Nghệ-Tĩnh: là nơi phong trào phát triển mạnh nhất. mở đầu là cuộc đấu tranh ngày quốc tế lao động 1/5/1930:

+Từ sau 1-9/5, phong trào đỉnh cao. tập hợp dưới khẩu hiệu chính trị kết hợp kinh tế, dưới hình thức đấu tranh chính trị kết hợp vũ trang tự vệ, tiếng công vào cơ quan chính quyền địch ở địa phương.

+12/9/1930, 2 vạn nông dân hưng nguyên biểu tình phản đối chính sách khủng bố của pháp và tay sai.

+trong suốt 2 tháng 9 và 10, công nhân và nông dân nghệ tĩnh vũ trang khởi nghĩa, phản đối chính sách. hệ thống chính quyền của đế quốc, phong kiến tan rã ở nhiều nơi.

+Để thay thế chính quyền cũ, các chi bộ đảng lãnh đạo các ban chấp hành nông hội đứng ra quản lí đời sống chính trị xã hội ở nông thôn. đây lafh ình thức chính quyền nhân dân theo kiểu xô viết.

+Chính quyền xô viết ở các làng xã thực hiện số chính sách: bãi bỏ sưu thuế, mở lớp học chữ quốc ngữ, thành lập nông hội, công hội…

+XVNT diễn ra được 3-4 tháng thì bị đế quốc phong kiến tay sai đàn áp. Từ giữa 1931 phong trào lắng xuống.

Ý nghĩa:

-Là 1 sự kiện lịch sử trọng đại, giáng 1 đòn quyết liệt vào bè lũ đế quốc và phong kiến tay sai.

-Cho thấy dưới sự lãnh đạo của đảng, giai cấp công nhân, nông dân đoàn kết với các tầng lớp khác có khả năng lật đổ nền thống trị của đế quốc và pkts.

-để lại bài học quý giá:

+Về vai trò lãnh đạo của đảng.

+Về xâu dựng khối liên minh công nông

+Về sử dụng bạo lực cách mạng.

+Về xây dựng chính quyền

=> PTCM 30 31 mà đỉnh cao là XVNT là cuộc diễn tập đầu tiên chuẩn bị cho CMT8.N

Nêu những nét chính về phong trào cách mạng 1936-1939. Ý nghĩa

a.Nguyên nhân

Tình hình thế giới:

-Chủ nghĩa phát xít lên nắm quyền đe dọa nền dân chủ và hòa bình thế giới.

-Đại hội lần VII của quốc tế cộng sản chỉ ra kẻ thù trước mắt và vận động thành lập ở mỗi nước 1 mặt trận nhân dân, tập hợp các lực lượng tiến bộ để chống phát xít.

-1936, mtnd pháp lên nắm chính quyền ở pháp, ban bổ những chính sách tiến bộ áp dụng cho cả thuộc địa.

Trong nước:

-Do Pháp có 1 số thay đổi, bọn cầm quyền ĐD buộc phải có những thay đổi trong chính sách cai trị. Một số tù nhân chính trị được thả, cách mạng có điều kiện phục hồi và chuyển sang thời kỳ đấu tranh mời.

-7/1936, Hội nghị trung ương lần 1 của DDCSDDD họp:

+Xác định kẻ thù là phản động pháp và tay sai.

+Xác định nhiệm vụ trước mắt là chống phát xít, chống chiến tranh đế quốc, đòi tự do dân chủ hòa bình.

+thành lập mặt trận nhân dân phản đế đông dương (Sau là MTDCDD).

+Hình thức: hợp pháp, nửa hợp pháp, công khai, nửa công khai

b.Diễn biến:

-Chủ trương đáp ứng đủ yêu cầu, quần chúng liền dấy lên phong trào đấu tranh sôi nổi nhằm mục tiêu tự do, dân chủ, hòa bình.

-1936, đảng phát động phong trào đấu tranh công khai, vận động thành lập ‘‘UB Trù bị đại hội đông dương’’ nhằm thu thập nguyện vọng của quần chúng, tiến tới đại hội đông dương (5/1936). các ủy bạn hành động nối tiếp ra đời.

-1937, đón phái viên Chính phủ mặt trận nhân dân pháp và viên toàn quyền mới xứ dd là gô đa. Dưới sự lãnh đạo của đảng, quần chúng đông đảo nhất là công nhân và nông dân, biểu dương lực lượng qua các cuộc mít tinh, biểu tình, đưa ‘‘dân nguyện’’.

-Những cuộc đấu tranh: tổng bãi công của công nhân công ty than hòn gai, cuộc mít tinh ngày quốc tế lao động 1/5/1938 tại khu đấu xảo-hà nội…

-Xuất bản sách báo công khai của đảng, MTDCDD và đoàn thể (tiền phong, dân chủ, lao động, bạn dân, tin tức…)

-1 số cuốn sách phổ thông giới thiệu về chủ nghĩa mác lê nin và chính sách của đảng được lưu hành rộng rãi.

-Cuối 1938, phong trào thu hẹp, 9/1939, khi CTTGT2 bùng nổ thì chấm dứt.

c.Ý nghĩa

-Là phong trào dân tộc dân chủ rộng lớn. Qua đó đẩy mạnh hoạt động tuyên truyền giáo dục tư tưởng mác lê nin, đường lối chính sách của đảng, tập hợp quần chúng trong mtdttn, xây được đội quân chính trị đông đảo.

-Uy tín và ảnh hưởng của đảng được mở rộng và ăn sâu trong quần chúng, trình độ chính trị và khả năng công tác của cán bộ được nâng lên, tổ chức được củng cố và phát triển.

-Bài học:

+Sử dụng hình thức và khẩu hiệu đấu tranh.

+Vận động tổ chức quần chúng đấu tranh và xây dựng MTNDTN

=> PTDC 36-39 là cuộc diễn tập t2 của NDVN.

Vì sao đảng chủ trương thành lập mặt trận việt minh? sau khi thành lập, mặt trận việt minh phát triển lực lượng thế nào?

a.Hoàn cảnh ra đời

-Thế giới : CTTGT2 bước sang năm t3. T6/1941, phát xít đức mở cuộc tấn công liên xô. thế giới hình thành hai trận tuyến, một bên là lực lượng dân chủ do liên xô dẫn đầu, một bên là khối phát xít đức ý nhật. ND ta là 1 phần trog lực lượng dân chủ.

-Trong nước: +Nhật vào DD, pháp nhật cấu kết với nhau để gây áp bức, thống trị đông dương, vận mệnh dân tộc nguy vong hơn bao giờ hết.

-28/1/1941, NAQ về nước, triệu tập hội nghị trung ương lần thứ 8, chủ trương đặt nvu giải phóng dân tộc và thành lập ‘việt nam độc lập đồng minh’’ gọi tắt là việt minh.

b.Sự phát triển

-Xây dựng lực lượng chính trị:

+Xây dựng khối đoàn kết toàn dân, tập trung nd vào hội cứu quốc trong mtvm. Cao bằng là thơi thí điểm, đến 1942 khắp cao bằng đều có hội cứu quốc. Tiếp đó ủy ban vm tỉnh cao bằng và ủy ban việt minh liên tỉnh cao bắc lạng được thành lập. 1943, ủy ban thành lập 19 ban xung phong “nam tiến”, liên lạc vs căn cứ địa bắc sơn võ nhai và mở rộng ll xuống miền xuôi.

+Nơi khác: đảng tranh thủ tập hợp tầng lớp nhân dân như học sinh, sinh viên, tri thức, tư sản dân tộc vào mặt trận cứu quốc.

+Đảng và mtvm xuất bản 1 số tờ báo để tuyên truyền chính sách của đảng.

-Xây dựng lực lượng vũ trang:

+Sau knghia bắc sơn, đội du kích bắc sơn đc duy trì và phát triển lên thành đội cứu quốc quân : phát động chiến tranh du kích, sau đó phân tán vào trong quần chúng để chấn chỉnh lực lượng và tuyên truyền vũ trang.

+Ở cao bằng, theo chỉ thị của HCM, 22/12/1944, đội vn tuyên truyền giải phóng quân thành lập, đánh thắng liên tục 2 trận ở phay khắt và nà ngần, mở đầu cho truyền thống bách chiến bách thắng.

+Ở thái nguyên, đội cứu quốc phát động chiến tranh du kích, chính quyền nd được thành lập một vùng rộng lớn xuống tận tỉnh lị thái nguyên và vĩnh yên.

Cao trào kháng nhật cứu nước

a.Nhật đảo chính pháp (9/3/1945)

-Nguyên nhân:

+ở châu âu, chiến tranh bước vào giai đoạn kết thúc, pháp được giải phóng.

+Ở tbd, phát xít nhật nguy khốn

+Ở dd, thực dân pháp hoạt động ráo riết chờ quân đồng minh đến để đánh nhật giành lại vị thế ở dd.

=> nhật buộc phải đảo chính pháp, độc chiếm đông dương.

b.Tiến tới tổng khởi nghĩa:

Chủ trương của đảng:

-Ra chỉ thị nhật pháp đánh nhau và hành động của chúng ta,

-Xác định kẻ thù chính, trước mắt là phát xít nhật.

-PHát động cao trào ‘‘kháng nhật cứu nước’’ mạnh mẽ làm tiền đề cho tổng khởi nghĩa.

Diễn biến:

-giữa 3/1945, cm đã chuyển sang cao trào với khởi nghĩa từng phần phát triển mạnh ở căn cứ địa cao bắc lạng, giải phóng được nhiều xã, châu, huyện.

-14/5/1945, hội nghị quân sự bắc kì họp ở hiệp hòa thống nhất các lực lượng vũ trang thành việt nam giải phóng quan, ủy ban quân sự bắc kì được thành lập, khu giải phóng vb ra đời (4/6/1945).

-Khẩu hiệu “phá kho thóc, giải quyết nạn đói” đã dấy lên phòng trào đánh chiếm kho thóc nhật chia cho dân nghèo. Không khí khởi nghĩa sục sôi trong cả nước.

CMT8 năm 1945

a.Hoàn cảnh

-Thế giới: CTTGT2 tới những ngày cuối. ở châu âu, 5/1945 phát xít đức đầu hàng quân đồng minh không điều kiện. ở châu á tbd, 8/1945 nhật cũng đầu hàng vô điều kiện. khi đó, các nước đồng minh chưa kịp vào dd để giải giáp quân đội nhật.

-Trong nước: quân nhật và bè lũ tay sai hoang mang tột độ, mất hết tinh thần. trong khi đó, ll cách mạng của ta lớn mạnh, nhân dân đã sẵn sàng, đảng có sự chuẩn bị chu đáo trong suốt 15 năm.

b.Diễn biến chính (14-28/8/1945)

c.Ý nghĩa

-Dân tộc: +Là 1 biến cố lịch sử vĩ đại mở ra một bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc, phá tan 2 xiềng xích nô lệ nhật pháp, lật nhào chế độ quân chủ khai sinh ra nước vndcch, đưa nước ta từ 1 nước thuộc địa trở thành một nước độc lập, nhân dân ta từ thân phận nô lệ thành người làm chủ nước nhà

+Mở ra 1 kỉ nguyên mới: độc lập tự do gắn với cnxh.

-Thế giới: lần đàu tiên trong lịch sử, một dân tộc thuộc địa nhỏ bé tự giải phóng khỏi ách đế quốc thực dân, góp phần đánh bại chủ nghĩa phát xít, cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh của các nước thuộc địa và nửa thuộc địa nhất là châu á và châu phi.

d.Nguyên nhân thắng lợi:

-chủ quan: +dân tộc ta giàu truyền thống yêu nước và đấu tranh chống giặc ngoại xâm.

+Sự lãnh đạo sáng suốt tài tình của đảng vs đường lối đúng đắn sang tạo, xây được khối liên minh công nông, tập hợp được các lực lượng yêu nước trong mttn. đảng ta đã có quá trình chuẩn bị chu đáo trong suốt 15 năm vs ba cuộc diễn tập.

-khách quan: lực lượng đồng minh và quân đội xô viết đánh bại phát xít nhật, tạo thời cơ thuận lợi cho cm thắng lợi.